indignum, cujus adumbratio a Pictore et Architecto P ayen erat facta, eodem illo anno posit urn est«
Hujùs in uno latere hoc elogium legitur inscriptum (1) :
M. S.
GEORGII EVERHARDI RUMPHII
DE RE BOT. ET HIST. NAT.
OPT. MER.
TUMÜLÜM *
DIRA TEMP. ' CALAMIT. SACR1L. MANU FERE
DIRUTUM
MANIB. PLACATIS ■
ET
PIET. REVERENT. PUBL. TESTIF.
IPSE CONSECR.
GODARDUS ALEXANDER GERARDUS PHILIPPUS
LIB. BARO A CAPELLEN
I TOT. IND* BELG“
PRÆF. REG.
AMB01NÆ A. D. MENS. APR1LIS
A. D. MDCCCXXIV. I
I ta, quod exterorum imperio his terris dominante sacrilega manus everterat, sepulcrum viri inter
omnes, qui seculo decimo septimo floruerunt, naturae studiosos præstantissimi, a Nobilissimo Barone
van der Capellen pulcrius instauratum est : pro quä ejus liberalitate animo vehementer commoto
débitas ei persolvimus gratias. Monumentum illud novum est documentum humanitatis ej us,. qua
indigenarum saluti ac prosperitati consuluil. eststudii disciplinarum, quas summâ ope fovit atque aluit.
Denique gratum populi nostri testatur animum, qui memoriam viri doctrinâ ac mentis praeclari longo
post tempore pie colit ac veneratur.
(1) Hoc elogium fideliter ex sepulcro est expressum, licet correctius sit illud, quod in libro ab Olivier edito , cui titulus :
Reizen in den Molukschen Archipel, II. p. 2 , cum emendationep. 352 relata, reperitur. Illud hujuscemodi est :
M. S.
G E O R G I I E V E R H A R D I R U M P H I I
TUMULUM
DIRUTUM
REST. JUSSIT
GODA It DUS ALEXANDER GERARDUS PHILIPPUS
LIBER BARO A CAPELLEN
ÄMI10N/E A. D. MENS. APRILIS
A. D. MDCCCXXIV.
K
Haud alio, credo, animi sensu lectores monumenti hujus contemplabunlur imaginem (1), quam, ut
primo hujus operis volumini allegoricam figuram, Manibus Matronæ Augustissimæ mihique carissimæ
sacratam, præmisimus, ita alteri huic volumini gratis adjunximus. Quod si divino R umpuii animo, ut
credere libel, mortalia adspicere liceat, summâ profecto voluptate atque ardenti amore illud monumentum
intuebitur. Nullo illic septo arcetur pius viator, quo minus illud venerabundus Palmarum
frondibus aut floribus conspergat. Florum quidem, qui quondam illic gratissimos spargebant odores,
ac planlarum omnis generis, quibus hortus ille erat ornatus, vix ullum superest vestigium : manus
enim, quæ illas colere solebat, jam dudum emorlua in vicino quiescit sepulcro, nec quisquam eas alius
deinde ita curavit. Sed tarnen in hoc ejus sacrario non una planta cernitur, cujus primam notitiam
aut descriptionem P linio I ndico deb'emus, quæ quanta ejus fuerit investigandi cupido ac doctrinæ
copia testatur. Et sane sacer ille locus incredibili adhuc gaudet amoenitate. Hic in viciniâ lætorum
collium montis Soja aer purior est et salubrior : densæ frondes Mangoe ( Mangif er a indica L inn. ) ,
quæ ardorem solis arcent, gratam umbram præbent : passim autem Tjampacca (Michelia Champacca
L inn.) jucundissimos spirat odores. Si vero hortum sub vesperam ingressus fueris, quales illic odores
Arnica noctuma (Polyanthes tuberosa L inn.) R umphii nostri exhalai!
Eçce autem, quam inexspectatum spectaculum! Locis humidis altoque gramine contectis floribus
magnis niveis exsplendescit Habenaria Susannoe, monumentum illud doloris simul et amoris, Orchidea
ilia elegantissima, a conjuge botanophilâ primum visa et monstrata, quam Susannoe nomine conse-
cravit R umphius. Quæ si ei in vilâ, ut ipse testatus est, uxor fuit carissima et in herbis plantisque
quærendis adjutrix, profecto adspectus plantæ hujus pulcerrimæ, quæ nomen et memoriam uxoris
refert, tam prope sepulcrum mariti, in horto quem ambo olim habitabant , crescentis, tam candidos
animos ne post mortem quidem sejunctos esse, indicare videtur !
(1) Imaginemhanc exaccuratadeiineatione pictoris van Oort, qui naturie investigatores nostros in itineribus comitatus
e s t , et cum aliquamdiu in Ambona degerent, Bedes in horto, ubi monumentum positum e st, habitavit, exprimi curavi.
Ille etiam jam concessit naturae, cujus obitus investigation! coloniarum nostrarum eo fuit luctuosior, quo magis ipse in arte
6ua excellebat atque bonos artifices in India sibi parare difficilius esse solet.