
ï.s T l/P P LE M ENSfcB T. B X P L IQ , L iv .IÎ . .
'voit-on devant tes thèvaux use fertrne entourée de Jirpens , fo- devant elle utt
grand vafè rond* Du tems de J,'Empereur Tihere, deux ieune^l*hnp[âp!k.s, Praxt-
itile Phidias vinrent à ; Rgmp. JL’Empereur qui les connoijfoit leur demanda,
pourquoi allez vous aïnfi nuds ? Jk ç. Il - efb évident «quê- eét auteur qui débité
tant deMalafes n’a canna M |p oms de y wftjwjft |é ’Phidias , jq£fr;,mf
lès 'infui|itions'qui y étqïént-de,fon- t,ems 'çpaqiourdui. Ôil
connoiffoit fi peu Phidias & PraxitjeJejpn çes tems,-là > mie EauteUr poü-
■ Yoit débitet ' ffipuhèment toutes lès iihpeftmeiices quil èn m© L’inicrip-
tion j ota Pbidi* & opu Vraxiteh , y éron alors certainement, J fc f l :
Picore eviâhnrque"tan^fS^Sievaux &rles'cavallsi^-quê''l>ml^roti’ôiiy
. ®8 1 s jÈm M f r , où.flB^on^rîufr;
regnoit^à Rome : ce bon goûrdurajufqu’àujtroifi'me ficele de* Jcliis,(.nrilt^‘i
,& dégénéra .depuis,eh la plus.gran.de barbuae .quon pui(Tq,ifp.aginer..
III. Çè goût.des beaux «uvUges dts plus ipmeux (cLilpnurs Grec s menait
-Jppt,à p lom ê q |jS jp s , dè^icerpri * comme on p e u t^ i r ’d^wfeV]u^tr\c'me
Venane, ou' il tous apprend, que V ci fcs , emporta dnSic-ile a.Ronicfseait’-
■•côimde ftatue's_& ae monurqens des^meilleurs iculpteurs Grècs.v^®ces-ftames
~ quelques-imés. pottoierit- dey Icuhitciurs (jiecvTm pifolcs kulptgur-s
même, telle ctoir’unc Itiruc faite pir Miron donrparL bfcnuJnc .Çjfejfloilt
te l a r f i l ’Hercule du .palais’FnrTOi^i.telle Iip^tmjs iîp Æilass. Tt-llè®uifi
la Julia Titiàhî tréfor dé "SL 15enys faite par ^^duslcmpteM G re ^ e ^W a p :
il le marque, lui-meme e»p | ..,
.. IV Outic ces llitucs dx ces ouvrages ^ J ^ ^ i u s rit^m c ttq icn^cury'i.orns ,
il y e n avait d’autres o ù i j ^ L’écrivoient.rien g s a i^ f e ^allcsM^-'lclquedfes'tls
ïes fauchent, ne manquoient pas de coniervei tf ui gntufyH c ut le nnmjs^j 1 mémoire
des auteurs qui avoient fait ces fiâmes, comme fan p,eut’voir dans* font
de Paufanias , qui marque lemom des auteurs, toute s les plus execllenn s fiatue
de la.Grece. -Ces villes ne le cpntentoient pasHeteq^èsî^^^BesfculptèuTs',
elles, fàyoient aufïi plufieuts .mrticularitez touchant ‘la*.manier«;, &^^ejfwiaa)U
tel &,tél fculpteur avoit,§it tellejoutt^le .flÿiue.
. Quand.les Rom 11ns enlevoient tes ftatuts despT,\is"cqnqpis, de peur oubli
n’oubliât dans la fuite des tems les noms des auteurs, ils mettoient ces fortes
dinlcriptions,
ris Tiberii venerunt Romani duo'Philofophijuvenes, Prd-
xiteles fcilicet & Phidias , quos Imperator cognofcens,
dixit eis : Cur nudi inceditis ? &c. Evidenriftimum eft
hune feriptorem 'qui ram -ineptas fabulas profère 3
_ nomina Praxitelis & Phidiæ nonnifi ex*mlcnpoioni-
bus,quæ rune temporis ut 8c hodie aderanr,agnoyiflè,
Gert'iEimum "eriam eft 8c equos' 8c du&brés '& in (drip
tionçm,primis Imperii fæcul'is po.fîtqs fuiflè çum Ro-
mæ hæc opificia lecuridum meritum elegantiamque
ijiara exiftimai.^ui®, qui guftus atque peritia rerum
hujufmodi ad ufque, terrium Chrifti Eecùlum dura-
vit.3 acqtie Iûnç.Æmaxôpalu quæ.'côhcipi pofEt bar-
bariem' degeiieravit.
III. Peririoruih, autem iciilptorum Græcorum exi-
IHmafio Romæ jam admodum vigebat Ciceronis tempore
, ut quarta.Cip^^a^ contra. Verrem -videre eft,
Ibi pprro narratur Verrem ex Sicilia Rqmam^plmûmas
periûiïiraorum Græciæ fçulptoriïm’ftâtaas exporcavifïè.
%X hilce porro ftanuis quædam fc-iripnoruiu nomina
Pp fp^^skîiilprqrftftLs exalta geftabant 3 qualis erat
dfefgiia quædam, de qua ibidem Çicero, a Myrone facT
ta', ®!âb%fb:
habéns ; ttlîsnH&(^ulèâ Pârnëfti^; ^ icenaque Vénus
Medicea i talis etiarnffilMpim^in- thefàuro-Saridio-
ny/lano ab-Evodro, -iïmLptôreÆéfâ: -, ut ipfemer fc '.
fculpEc O » EnoiEi £ * faciebat.
IV. Præter halte ftatuas & hæé''èpifïcia ita queis
artifices îlli nomina 'fia- inftulpeb.anc : alia quoque;
étant'ubi nihu annotabant. Verum urbes pro qùi'b'tis
hæc adornabam , nomina memoriamque eorum fcul-
ptorum qui hæc fecifïènt diligenter çoi-dèrvare'non
defiftebant, ucin Paufiinia per tqtum fere illius opus
animadvertas j is enim fculptorum nomina , cum d e
ptdcherrimis ftatuis agitur, afferre non negligit.'Nec
modo _ nomina fculpuorum Iciebant niçois j verum
etiam plurima alia circa modüxfi pc^liohenrqud |
qu^’hic 8c -ille fculptor9italem:yclitalem$(latiiam^ela^
boray-ifièt.
,,.Quand© autem Romani ex fubaétis urbibus has
ftatuas Romam'exportabant, ne fuccedentibus tem-
poribus atcificum nofninja ex memoria hominura ob-v
Iic|xarentarv huiufinpdi infcripcioiaes appondbant >
.H CAVALIERS, ETîUERS i EPERONS, COMBATS: ’ i|s
ffibtre lournal d Italie p. r 8;oi:.&vLa: tes deux flatues ou ces deux grohppés dont
nous parlons préfentement, op « ï idïs, opusPr tel ( croîtm:\sjpljjivestçl»
f B l | l p (teur.s .dedù Ciecç. 'Le“S)i^prriùinÿ n ipà's*toiijpurs' îi.lpnfp'4liDi(^ri
4 ’écprq aiq'|[ J ^ i^ n ^ d è s lq li’iW^Gqueraienttees tflatudî a s ^ l à v i è lB & n
f ^ V eI^lîPÆ^4e.Srr^nSess44fr4&Âqutl<excelleîaà ®Wttâgesc*fainei(Ssiiîerdono
.point que, ceuaf quiqxofeent/leînpm'de ieuï<a|ti«4<îîiE!daiîs lèsaneèqs^eàns'fn&
.loient de ceux que l’inlcription portes SÉ.quecesàeUxgrôuppesnefbient dePhij
di îs & de Praxitèle,
> ^ H Qut rsAhc,! que-iee - CS.jqut di mes fh^mv,. nuis nqms,-Tmir y
efigraal i f e e j l ^ n irci.uible .] i \ î ^ f t e iGujli d ue'li ewk ci i ^ i.o tn
parable : 1 attitude ,.clu cavalier qui le retient pour le monter éft admirable:
Qlièlquesiuris o^t'iiitquè la têtéduchevalpàrôit petite àjirbportibhduèsèjisjmais
iîKtéonfidferër que ces chevaux deliOriehtjdumoins qu elques uns s c loi mofint
& Ji quelqôUhblc dt 11 loi r u d e s ( .1 i^ |u H ^ h ? l- J ^ f ^ f ? ^ l^ 'f |C s*,'f f
Thidias & Praxitelç n e tçient pas. gens a manquer daiis les proportions d’un che-
\.ïlï Phidias a fleuri dev irit Praxitèle il aura faitis doute fàii: 11
\.tnr lui, éc p lr iiiw elpee^ ‘hemuhfion f-UDjUn
ÿ-mhlable. Ihaè
-#fin qu'on en pût plus facilement faire la comparaifon. ■
Vif c ^ ,q ;h i. oüe prétendu que c etoit Alexandre qm^dpm^tfBuG^phale,
jj^nt-pirlc J îiWqRBUiToîultmciir J Jnf.ca^jtlon elétruit®ltur opinioiîSi’îmji^
Praxitèle fleuriffoient y? mr qu’Alex indre fi.it né. Bien des gens dès qu’ilsvnienr
dàns les mqnunieiis antiques , quelque cheval rerriarquablê iveS fon c u iliei f
'difèntd’abord:qiuee’ellBucephalej&: dès qu’ils ont ime f bis î èconnù fèlôii l< nridée
fIèjchèvM“B}fe©^BS&,’i n ,eï]&it que ‘bèlui rqüi»leiftî^i#,‘. otl*qui^eîMi‘ùpréï, efÈ
•Alexandra
aüprésiadÆlièu- 'crè'Tk fe çvbitnt ^têfèniÉ-
^entv'd^antïte&tfteslntes d^®©tiîlahtln tins dafènt Bîripe-î
jpur'lës-fit traftfporder là d’Afëi^ndne, dîa¥rre%.lWôhtfei£vezM:>di‘àâleurs,’ma&;
xausffans;aï(%®Gffréuset- Je feKimjû on'peut «ftnprei poli!M /que l^ fîn ?T k ;
.ouvrages .faits par Bhidias &: Praxitèle dans quelque ville de Grece. Ceux qui
veulent qu ils fi uent venus d Alexandrie,prétendent qu’ils reprelèntent Alexandre
uf.' H(rruljjKpsf^teipYS LVSIPPI, üt v Ira In
Biariç^^^çÂpfttOipâgî l i e f e n , hifecdtlâbüS.prae-
-i 'Q#VS Ä AXITE-
MSS qui inter Êxmlios Gi'ætfæîfcfiîpGbïes‘primas fere-
hant. Non^fèmpei tarnen Romaniinac? (kurione' uce-
bantnr1, lünc auteem fit, nn êgrêgia mnltà’ôpferatcujiis
eaopifiôia^quæeX' præ-
cipuis illis feidpEOF^üs.emanaveraiit put© ipfbignià
ÿominibi^accuÂrius’h|fcft]^^fÿflei^emadïnôdW
hic Phidiaid atque'Praxitelem ime^jitum videmus.
V. Cértè fêtendiM h'æc'dèi quîbuS ^ilr^t6mftcîàv
taçtis efïèndigha fcidptofibiisc Hic1 n i|il hon mag-
num^Hic nihil nondi^Mji;' digilum. Ilia equi: pé6his
àrrigentis a é t i o ' ad il:lM|
fcohîbendufn 8c pöfté^dÓ^föehdèn durrf riiddifs,1ôE'ê(Â'
narias' eft admirabilis. î^on dcfînat qui dixerinc Caput
e jïiexigmim e l l ÿ h p
pfDrewoporrionem, Wejnli; 'ôbï^i^1m4uin‘ eft' fd§ùos^
^mjmm^Qj^Qrijntàleique feaxhke, fai teffi' àliq^q^ ^ ;
noflns Occidentalibus in Cownà difîeiic. Aliunde
verb ^Kidia^ßi Igucitèlfes ?,riîo n |li
Cra.nc.s. i- pröporrionib^.f^l^ifbeMittiri’
Phidj^ ante Praxiteleiii fè r a ît, ’Ô^ÿus^lü^mriftud'
ànte Praxiteleiîi èîIbbVaverit î 8c qnrffi' æmu-lîus glo-
Tomé l « I. ■
.n‘æ
, hæc^dto
ÿâri^ôffenr,
VI. -Qni in àmbôbus opificEs iîl^aÊthOT>iftà'g^
.rii^i'^ücephaiïini • -dprnaret .
opinionem ipla infcripcio prorfus confutac. Phidias ^
enim & Praxiteles antêquam natus Alexander efîèc
• flotfbanc. t • equurrj
quempiàih ipedabilem i.ncicLiùnt, cuqi ductore vei
;Stanc.9 üibi
'véfb:îe*ifte|^^ j '■^^ÂderhSfîfr
aibiaanmr : hinc lèqukur ®£ïoreriiUvel afeenforem
» é^^lexàndrmTïMacidGpè^yM^^
I ^ pro.pe Gon.^
ftanrini thermas. Su ne qüidicanr ipfnm Conftantinum
magnum earranfvehiCiiiate^fexæidriaRomam. Aliî
tor,ig vel îrioiiumèha cujulpiam teftn-riomo.’ Pio ceiro
dia •d^P^ifère^^Ç,'iiï Græca ^ùâdlin mEse ^ k 3
fuillè. Âlexandria'Yero Romani deporcata fnilïè comr
menri fimt;, hand dubie il qui iis Alexandrum magm
SB È