y4o l . A P U L E I I
esteri perpetui? magnifque cur i s , & obfervationi fingularum rerum
appofni erant. Sed omne Afiadcum regnum ab Occidente Hellefpon-
tus terminabat, ab Orta gens inchoabat Indorum. Duces ac Satraps
ubique difpofiti, 8c permixta locis omnibus mancipia regalia. Ex eo
numero erant excurfores, diurni atque nodurni exploratores, 1 & nun-
tii fpecularum incenfores affidai. »Turn horum per vices incenfas
f a c e s , ex omnibus regni fublimibus locis,in uno die Imperatori figni-
ficabant quod erat feitu opus, Igitur regnum illud ita componi opor-
tet cum Mundi au la, ut inter fe comparantur fummus atque exu-
perantiffimus Divum, & homo ignavus & peffimus. Quod fi cui viro
vel cuilibet Regi indecorum eft per femetipfum procurare omnia
perficere} multò magis Deo inconveniens erit. Quare fie putan-
dum eft, eum maximè majeftatem retinere, ? fi ipfe in alto refidens,
eas poteftates per omnes partes ;Mundi orbifque difpenfet, quie fmt
H I I K f a I T A T i t ? »
,e>egoÙA »fltduA & ■ & txPl°:
rntio cunäarum rerttm. Verlern HeUef-
fontus ab Occafti finitbat totum Imperium
Afiaticum , natio autem lniorum
.-illud inchoabat ab-Orietetc. Datts
Satrapi erant pofiti in omnibus locis ,
(4. fe rvi regii tränt ubique difperß. p x
numero eórum erant curfores, obferva-
tores diurni & notturni , -& -nuncii,
qui perpetuo accendebant fpeculas. Atque
eorum faces accenft alternatine ex
'univerfis locis editis regni, [patio unius
Mei eßendebant regi id quod oportebat
turn [ciré. 'Regnum illud ergo fie com-
parandum eft eum Regià Orbis , queir
modo fupremus epe pnfiantijfimus Deo-
rum ’ Ó1 homo pujHlanimus & neqtetjfi-
mus cenferuntur inter fe, Quid f i turpe
efi alicui homini, aut cuivis Regi,
adminifirart & peragere cun&a per fe metipfum:
longì indecentius trit Dee,
GUtaprepter ita efi exifiimandum, illum
pnclarijfime confervare fuam dignitatem
, f i ipfe habitant in fublimi loco
difiribuat per omnia membra mundi
atque orbis Mas virtutts qua refident
' N O T J t ,
t , S i nuncii fpecularum irecereforer
tsjfidui. ] Ariftoteli ppwMüfiü* tmona-
pts. unde infpeüores potiùs legendum
„trediderim quàm incenfores,
». Tum horum per vices inctnfe fû tes
, é>r.]nvpirnl<ti' Sc<bpvn'm(iiU’ Grzci
v o c a n t . rationem fignificandi per faces
i fpeculâ fublatas. câ ufi funr veteres
plurimüm, in bellis præfertim. Spéculas
igitur in altis quibufque montibus
eo fine «dificâcunt. quarum nonnullas
adhue videri in montibus Helveticis ait
lfaacus Cafaubonus , in Epiftolî ad
-Joannem yVitten Confiliarium Princi-
pis Mecxlenburgenfis, ex quâ ha:c de-
fiimpiimus. nùjpeolae antiquilfima &
fimpliciflima ratio fa it, ut fublatis fa»
cibus daretur ejus rei fignum, de qua
eonvenerat. Non enim aliud potetant
initio fignificare, quàm id de quo con-
venilTet inter dantem fignum, & obfer-
vantem. Pofteà excogitata: funt alia: ra-
tiones lolertiores, atque adeò mirabiles,
Nam , qui littetas calamo ieriberent,
quidvis per faces fignificabant. Autho -
res hujus inventi commemorai Polybius
, lib. io . ubi etiam rationes eorum
explicantur, quas non probans omni ex
parte Polybius, aliam à fe exeogitatam
ìubjungit. Sed hanc & àlias apud eum
fùfiùs vide.
3, Si ipfe in alto refidens, ¿oc. ] Vide
Timarum Platonis, & confer Maxis
mum Tyrium t Diflcrt. i.
O E M U N D O.
I penès Solem ac Luriam cuinftiimque Ccelum. Horum enim cura falutem
■ terrenorum omnium gubernari. Nec multis ei opus eft nec particis
■ hominum confervitiis : quibus propter ignaviam, appofitum eft plu-
■ ribus indigere. An non ejufmodi compendio machinatores fabricarum
■ aftutia unnis converfionis i muIta & varia pariter adminiftrant ? etiam
■ ilh, q u i1 in ligneous hominum figuris geli us movent, quando filum
■ membri, quod agitari folet, ttaxerinc, torquebitur cervix nutabit ca-
■ pur; oculi vibrabunt, manus ad omne minifterium prsftò erunt-aec
■ invenufte totus videbicur vivere. Haud feeds etiam cosleftis poteftas
1 4 eum mitium feienti & falutiferà operà moverit ; ab imo ad fecun-
■ dum, l & demeeps ad proximum , & ufque ad fupremum, atcatftu
■ continuo vim fua: majeftatis infinuat: & aliud alio commovetur mo
■ tufque unius alteri movendi fe originem tradir. Mutuò equidemeon-
■fentiunt, non unà , fed diversà via, 4 & plerumque contrariò Sed
Iprima emiffione ad motum darà, fimplicique inchoato principio, im-
■pulfibus mutuis, ut fuprà diékum eft , moventur quidem omnia • fed H
■ ita , ut fi quis fphatram r & quadratura & cylindrum alias figura®
I n t e r p r e t a t i o.
io
I in Sole Luna , acuto JEthere, Confer•
9 vationem enim omnium rerum terre-
I flrium exiftimandum eft regi cura ilio-
rum. Neque indigetpluribus rebus, neque
idiftributis minifieriis fervorum quibus
futuntur homines , que'is infi tum eft ob
Wuam infirmitatem , ut opus habeant
multis rebus. Nonne artifices machina-
rum tali compendio exequuntur fimul
mlurima diverfa artificio unius conwerfìonis
? yel ì i quoque qui excitant
'tf ejliculationes in parvis fimulacbris l i -
m fe}s hominum , cum traxerint filum
■Mi« membri, quod folet movers, col-
Wim Averte tur , caput nutabit , oculi
Wntendent fuam aciem» manus parata
W,rtint quodvis offici um 5 & totus
homuncìo non illepide videbitut. vive*
re. Similiter etiampoteilat coeltlfis quando
agitnvit principium operatione pru4
denti & fa lu ta r i, inferit perpetuo ta-
ftu virtutem fua divinitatis à primo
ad fecundum, & pofteà ad proximum »
atque ufque ad fummum : aliudque
movetur ab alio, & motus unius dat
alteri principium fe movendi. Eia quidem
concordant tnvicem non eodem it inere
* fed diverfo , fy* fapiffime contra-
rio. Verttm improfsa femel prima intr
pulfìone ad motum » fallo tantum*
modo initio » cunUa quidem moventur
reciprocis impulfionibus, qutmadmodum
jam diSlum eft: at perinde ac f i qwfL
pjam una mittat glebnm & cubum ,
N o t Æj,
J i. In tigne oli s hominum figuris. ] Ho-
fptio : Nervis alienis mobile lignum,
jNsvpo'eaTcis'ct Grxcis , nobis Marionettes,
B x* Cum initium fetenti a & f aiuti f e -
wa opera moverit. ],Corruptus mihi Vi-
pctur hie locus, quid enim fit illud
wnitium fcientia ? Et certè Ariftot. ni-
K affine.‘Lege igitur cum
f ^ ° P p i ° cum initium fetenti & falu-
f j f a d opera moverit. piano ftnfii, quern
Ir11 iwterprctationc expreffi.
%, Et deinceps ad proprium, ] Patet
yel leviter attendenti legendum efle ad
proximum, id eft , ad illud quod poft
fecundum iequitur.
4. E t plerumque contraria, ] Ex tcxïj
tu Ariftotelis melids vertas nonnun4
quam contraria, quâm plerumque.
f . E t quadratum, ] Ariftot. habet
Kvßoy,
6, E t alias figuras, ] Ariftot. addjg
folummodò Conum,
AAa a $ iij