ai
cil^mlon homkn. '¿U zgn l.cliìn van klcur clnn de itleijers, sprckcn etne bijwndcrc laal, on schuwen den omgnng
mei nndcre volkcn. Sion bcwccH, <lal or cenigc ovcrrcnkomst tusseliei. Iicn en de Dayakkers der Borncoscìio binticnlantlcii
lesL-ial; bckcnil is lict alllians, dal b<m blaasrocr (soompiclan) cn pijlgcs op dio der lanlslgenocmdc volkomcn gelijkcn;
lei'wìjl ook bij de sahci-natan de banclel in voortbrcngselen des l.inds: w.is, vogelQcsljcs, \Y.item)tlÌDg, tra., legci.
iiiruiling VOI) rijs!, íout, labak cn grof lijnwaad, gcscliicdl dwr cen en ander op cene bepaaklc plaau ncder le leggen,
zocider reglslreeb mei de andero bandelemlc parlij in annraking le kamen. De mecsle dezoi- oilanden zijci tchtór
iwversncsleii vm de rocrvende rayal's, of monäciieii, die bijna allijd op bunno praauwon leven en sleobtó lüdelijk
iiier en daar eilendige buuen opslnan. Unnne liuizen slann nl«laii op palon bovcn bei ivalcr aan sliand, en zijn
door kloine bruggcn aan den vaslen wal vcrbonden. Onilei- den seiigii van bnndcbars varen do rayaCs naai- Lbiga
eu Shigapore; manr wcrkelijk is zeeroof Inm eenig Itóstaaii: naar gelang der Hocssons kruisen zlj van de Siamsebe
kuslen, door ilcn gebeelcn ludischcn Archipel, lol aan Fhrca loe; alle ongewapende liandolspraauwcn, dio in bunne
bnndon vallen, soms onveiiiedigde of afgclegeno dorpcn aan de kuslen worden uilgeplunderd, de mcnscben naar
Pahong, op de kusl van Malakka, ovorge\-ocrd en daw aU slaven legen / 25 lol 50 verkocl.l- Onze scbcopsmagi
in de Riouwsebe walercn gaal dezc gmweldadoa zooveel inogelijk tc keer, on ook van de Engelsclie oorlogslxxle.ns
in Sh'aal MMhu hobben de rmjaei meorinalen eene g..süx;nge luebliging ondervonden; docb bot U oiidoenlijk,
om ben in buimß voor oDze scbepen ongenankbaro »cbulUiocken op ic sporcn en van daar gebeel uil le roeljen,
Vau de Karimo,ir-EilanJ<!n is allccn Grool-Kanmon door cen 40aial mynfs beivoond. Do grond i» hier nog
rijkor aan lin dan op Boitka, dcuijl van een pikol eils 60 kalü's (ponden) lin worden gesmollen. belgcen mon op
laaUlgenoomd ciland slecbU logen 48 kalli's rekent. En echter wordt er dil raelaal zeer weinig gegitiven. Aan de
uoordsvost- en ooslk-uslen vindl men dric kampong's; Pocio, /djoe en PalmU, welker germge bevoiking in de
vlscbvangsl, bei kappen van mästen voor Oiinescb« jonken en bei inzamelen van vruohlen, liai'S, olio, kayoc-garoe,
voor Cliiiiescbe oíTeqñljes, enz. baar bcslaan vindl.
Unna vorml, gelijk Bintang, Bat/am cn Boelang, eene uiigestreküioid landi, die door de kronkelingeo vaii
nieiiiginldige natuuriyke kanalen, in groolc en kleine cilauden wordl verdeeld. De gosleldbeid van den grond is er zeeivorseliillend,
in bot weslelijk godeellc beuvelaeblig en zandig, eldei-s, vooral in bei zuiden, laag cd moei'assig, lenryl
oDtelbare kleme krcken ovcrai bei land doorstroomen en digle bossehen betzclvo overdekken. Zeer nabij de Zuidkusl
is een lamelük booge bei^, de Piek mn Iviga, die zieh, uil zee genien, met Iwee spiue imnlen vertoonl, doeh
elgeiilijk drie bergloppon bceñ, door de inlanders B-a. Scpiirìjan en Tandir geheelen. Aan den voel van dejen berg
woncn ccnige Chinesehe planlers van poper en gambicr, de eenigo eultuur, die bioi' cn daar op Ihiga, en op verre na
niel zoo uilgebrcid ab op BinUmg, wordl beocfend. De inboorlingeo, meesl oorspronkelijke Maleijors, die op de
gejamenlijke £i,istt-Eilandcn origeveer 18000 zielen bcdragen, kappen mästen cn balken, venaardigen zijden kleedjcs, en
vei'zamelou roUliig of andere arlikelen uil licl planlenrijk, iil bcln-elk, benevens gambicr, pepcr, ccii «einig lin, U'ipang,
enz., legen iljsl, suiker, kaloen, Ubak, opium, sarong's en ijzer naar Java, Cclebes, Siiigapon en C/iin« verbandet
«•ordì. De yaijal's beboorcn ook hier lol bei minsi bescbaafde gcdoeile de.' bcvolling; zeeroof en plundcring is, cven
als op Boolwu, bun voornaamslc bedrijf, cn de iangdurigc gewoonlc doet lien daar%an de snoodlieid zelvc niel ineer
iiizicn. Zonder zeeroof loiiden vele van gelirek oiukomen, waul laibeid cn onbedi'cvcubeid in ecnigcn lak van beslaan
kunnen niel acbleiwcgc bUjven, waai' zlj, zondw gcrcgelden arbeid of moclle, bei noodige voor liun onderboud,
dooi' hei gewelddadig ontnemen van >Tcemden cigendom, vergaren. De ialanJscbe Uoofden, in jilaals van dii kn-aad
le kcer ic gaao, geven beuolve nog mecr voedsel, daar zij veelal de rayrä's mei gold cn wapenen ondertleuDCn, tcn
cindc laler sieh zelven hcl groolsle gcdecile van den buil loe le eigenen,
Hot ™ll dus ligi le begrüpen, dal bei gebccl legengaan der zcerooverij alsnog boogsl moeijeHjk, zoo niel onmogeUjk
U; ook de Sullan vermag, mei zijne vcrordeningen, in dil opzigl, weinig op zijnc onderdanen. Geene inaalrcgelcn
worden eebter van onzen kanl verzuimd, zoo door
bei zegel van den Rosidonl van Jiioi'iu zijn voorzic
om dezcn geesel van den Oosliiidlsehcn kuslhandei i
slrcnge be«-aking, liei vcrleenen van bandelspassen, die mei
als door aaamocdiging lol bel zockcn van cen ecilijk l>cslaan,
vornioligen,
: Zuidkusl, aan cene, voor kuslvaartuigcn, 3 uren landwaarts m,
groolc Cliinesebo kampong en de vcrslcikle dalani des Suliaiis. b
De Hoofdplaals van iinga is Kicaht-Dai, op
bcvaaibare rivier, mel bijna 7000 inwoners,
1830 wertl liel vrooger biJ licl Londensctie Traklaal van 1824 bcpaaldc
aanzieii van de bcli'ckkingen lusscbea
esligd. Twee jaar
bei Ncdci landscb-
IVcderhnd en Linga, door een nicnw Contrael mel Suiun abdcl Ricuaiii
laler, bij den dood van dien Vorsl, is de benoeming van zijn' opvoiger aan
Indisch Besluur ondcrworpcn, eu beeil dezc den ecd in banden van den Resider
van Linga worden llians door den Residcnlieraad van Ricuw bcliandeld; de
vroeger aldaar plaats voiiden, zijn langzamcri.and afgescbaa, en over bei gobecl zijn uilerlijkc wclvaarl,
zedclijke verbelcrlng, loegeuomen, daar, waar ons oppergezag zieh mecr cn meer decd gevoeleii.
'an Jliouw afgelegd. De Reglszaken
•cede iiilandsebc alrafoefeningcn, die
ELFDE HOOFDSTUK.
Vau Riouw rigllen «y onzen kocrs naar Singapore, om, ca een klem oponlbond aldaar, onze reis door Straat
ülalakka naar de Weslkusl van S,omtra voorl ic Zellen. Wind en slroom bespoedigden dezelvc lol aan de oude,
door bare mcdedingsior, Singapon, üians gebeel verdrongone stod Malakka, waar «ü insgclijb een paar dagcn
hieven vcrloeven- maar ver van bot fraage weder in iiel noordclijke gedcelte der slraai l« behouden, licii de wind
legen, verbief .iel, bijna .ol cen' slorm. en noodzaakte ons, na verscLeidenc keeren vcrgcefs bcprocfd le behl«n,
de noo..ielijkslc punl vau Su„u,l,a le omzeUen, eindebjk ler reedc van Aljin eene günstige weCrsverandermg af Ic
bragl dan bel loeval ons voor de hoofdslad van bet wcleer »o magiige en «.k ihans nog, ofscboon ongelijk
veel minder, „ilgesln=klo Aljinescbe Rijk, eene stad, waarvan vaiími^ ' zegl, dal zg, bmncn eenen omirek van iwee
Geosraptiiscbe mijlcn, 8000 buizen leide, welker vorslenpraal, door bem, bovei. die van zoovele andere ge^igtigc
Ooslindiscbe sieden wonll verbeven, en waar, in de ee«.c belftdor 17^» oeuw, jaarlijks meer dan bonde«! schopen van
Eu^pcsebe en Azialisehe natier, handel kwamen drijven. De zec was echter le onsluimig, dan dal de TrUon haro
Slocpoü naar den wal kon zcudeo, en bei toonbecld van vcrgankclijkheid. dat de armoedige l>amboezcn bullen van bei
legenwooi-digo Aljin, volgens de mededeclingen eens gcacblon Sehrijvers opleveren, blecf alzoo voor onä achlcr bei
läge geboomle, längs de drie moudbgen dci'^(/»/i-Hrie'', verborgen. , ,, .
De oude gesehledonis van hcl Rijk Alß,, of Ucv«. van bei eiland bgl voor ons nog ,n het nevelcnUced
vau gissUigen cn onzckerc aandnidingeu gcbuld. - baall (iu bei hovcngonocnide Werk, bl. 20 en 21) als
zeer iwijfelaeblig aan, dat bcleilmid AMICHA O{AM„S (SU„ml7-a) door O!.^: siauiis, een der TA
den Gnolen, zou zgu hezocbl gowecsl, eu dal, lijdcns de regering vau Keizcr OLirores, gezanten v
zouden zijn gokomen. De ]aailallcn, daarbij opgegeven, m verband gebragt mel bei lijdsüp, waarvan de Moliammeda^be
Tiidrekcning een' aauvang neeml, gcven aan een en ander gcwü een raadsclaclitlg voorkomen, en loch is bei opmcrkebjk,
dal vele Sumali^bc volkon, en voornamelljk de Atjmezen, bc^ve«n, van den G>-ootcn af tó stammen; len^ijl
n bclere gehalle, voor eenen Indischen oorsprong dei' noordolijke ben-oners van Swmlra
...„•^vm. De naam SwnaO-a schijnt inlusscben ccRt in laler lijd, cn wel van Srimal of
' ZOO aU de Arabie.-en, die de leer van den P.'ofcet derwaarls ovcrbragten, bei eLand nocmdon,
. luen wil, dal de nindocscbc bonaming Rájala (zilver^iland), of ook wel JVajuc.la zij ge,v-oesl.
U de Vencllaansclie Reiziger, »lvhco r.voio, als de cersle bekcnd, die Snnu,!.«
eu verwardo bcriglcn beca
inSnmo/m(?)teiío«¡e
men andere bewijzcn,
Sriiiiala (gclukkige).
Van de Euro|Wii
ISJ" eeuw Ijczoc
1506, A
IS diiarvan eenigo o
bei laaU
Na bem vindl men, in
« aU dou Portugesebcu onldekker van Siomtra, die, in 1509, door siQtrrniA gevolgd
weiJ en bandcUbet.^kkingcn mot de VoT^len aan de Noordoosliusl tot sland bragl. De Nederlandscbc vlag
hei eersl in 159!> aan booixl vah de schciwn He Lccuw en de Lecuwin, onder aanvocring van eoRJreus se i