m
llhiii^
l)ij lioii gewilclc nvtikoicn, door de iiabui^en wor^lcii ingeruild. Zij zjjn veel sterker gcspicrd en grovcr van Iwleii <ian
de PHleinlaiigcrs. De gezamcnlljtc bcvolking wen), in 1837, op 222000 zielen geschol, cen gelal, dal, scderl 1824,
iiiel ongevMr 30000 was vcimiiiderd. Velcrlei oorztikcii gavcn daarloc nanlcidirg, zoo als stcrl\e door bcsmcllelylic
/ieklcii, üorlogcii.iiiaar bovcnal liel, zoo liiei als eldcrsop SuianOv, verUerfclijk gcbruik, .iat de mnn, bij bei huwclijk,
üijiie vi-oiiw, legen cenen lioogen bruidsciiat, van bare oudci^s koopt (djoedjoep), en, bij onvcrmogen, als pandeling vooidcM
inoel aibeklen.loldat dcsebuld U afgedaan, of wo), dal belbunelyk geslolen rvoijl op de voorwaardc ambcl-anak
genocmd, waai bij de vrou«-, niel door den man bclaald zijndc.le allen lijde door bare familic-ledcn kan leruggevorderd
«•orden, en ook de kiiidnren ann de iaalslc, als bun toelwliooreiidc, dicnstbaar tijn.
Bosla.-Il er Één Kijk, w.iar ecue gebecl despolisebe Regering den zcdeiijkcn locstaiid der bevolking onderdrokle, w-aai-
Lnulbouw; iiijveibeid eil binnenlandseb verkeer,door de knevelarijen en afpereingen der Hoofden, ten eenemale werden
ondennijnd, dau is bei voorzekcr Palcmbang. Bcerlijk u-us s'lacds welvaart gesleid, loen, ruim wec ceu^'cu, nadal
,le 0. I. Coniivignie bareu ecrsten Oppcikoopraan le Palcmbang had gevcstigd, eo i.adal de Irouwcloozo Vorslen rec<ls
nieniginaal eene strenge luelitiging voor den moord, aan de Ncderlandcrs aldaar gcpleegd, badden ondervonden, den
24"™ Junij 1821, de stck vcrdedigde hoordsud, door onze vereenigde sebeeps- en landmagl, onder bei bevcl van
den Generaal-Majoor I>E KOCK, werd vermccslcrd. Doch ook daamiede was bei kwaad nog niel gebeel gcsluil. De
jongc Sultan sm PADOEKA KATOE ACMIIN I-IVIS OECRA, in plaals van den naar Ternate verbannen' »ACUXOED BACAI«
oEDis aangcsteld, kwam, evenmio als jijne voot^angei-s, de verbindlcoiMen oa, mcl bei Nederlandseh Gouvernement
geslolen. Uij volgde, bi 1824, na eene mislukle poging lol opstand, SIOUAOEB BADAR OEDIS in ballingsebap naar de
m u U c r , de Souvereiniteil van z!ja gebied Txas bereids bei vorige jaar aan ons afgestaan. cu sedert geniet i a /mJ ^ ^ i r ,
oiider bei bestuur van eenen Resident, mcl vier .\niblenarcn, op de boofdplaals, benevens civile Gesagliebbcrs in de
Afdeelingen Tcbicg-Ticnsic, Za,cat en Rmt^as, en verdere mlandsebc Hoofden m de overige distrieten, alom nisl en
vi-cde. Landliomv, culluur, nijverbeid en liaudel nenien weder toe, lenvgl, bij meerdei^e vliji en verbelerde inlandsebe
weiten, de vfocgere mUbruiken allcngs afnemen. De rivieren vormen liier bei middcl van gemcensebap tussclien de
Liiigs derzelver oevers vei-spreide doipen (docson's; en gcbuehlen (taUng's); maar bebalve deze, bceft men in de laaute
jai^on versclieidene voetpaden aangelegd, die tlians PaUmbang mel Benkocicn, Paäang, Djambi en bei goudrijke
Korinljie verbinden.
De boofdplaals, 12 mijlen van zee, is eene aanzienlijke stad, mcl 29 i. 30,000 zielen. Binnen bei fort, den gcwczen'
kraton des SnlU.is, bevinden zicb de -ivelgcbomvdc steencn buizen der ifedcrlandsobe Aoibtenaren. De woningen der
Inländers, van boul of bamlwes, liebbcn mede een günstig, tindelijk voorkomeni die der Qiinezen, op vlotten (fakit's)
aan de lieidc oevers der rivier, geluigen, ab zoovele winkcls, van den bandclgeest dicr nallc. Ontelbare praauwen,
tanibangan's, bidar's en pentjalang's varen den gcheelen dag op en af; bier worden personen, ginds produeten of
Iiljvc.'be1ds.-.rlikelcn veivocrd, en eiders ziel mcn viisebere längs de boordcn van de Mocsic zwerven. De Maieisebe
Iwvülking legt algcmeen groole werkzaambeid aan den dag; goudsmeden, kopersbgers, tbnmerlicden, vrouwen, die
de Iwroemde met gouddraad doorvloehtcn zijden Palembangsche klcedjes weven, kortom, aUerlei bandwerblieden
woixlen er gcvonden.
Tot de Residentie Palcmbang bcboort ibans ook bei Rijk Djanéi, door oi
:c iVatuiu'kundigen nog nietondcrzoelit,
i ab de eeritgenoemdß landstrcek.
inaar, voor zooverre de kuslgedeelteo betend zyn, van eene gelijke gcsleld
fíjambi sebiinl onder de lolgevallen van Smnatra altijd zijne «Ifstandigheid beiionden tc bebben. It. 1620 slond
ons de Snlun op de boofdplaats bel oprigleo loe van cen Kanloor; verbreking der Genuteten, vijandige gezindbeid,
gepleegde mooril aan onze bezelling, bebben eebter ook bier de goede verslandbouding meoigmaal op eene gewelddadige
u-ijze verbroken. Een germine tijd was er verloopcn, «ederl wj onze sterkle tc Mocära-Kompch ¡ladden geligl,
toen .le Sultan van ßjambi, in 1833, eenen mval waagde in bei gebied van Palcnbang; doeb weldra door den
Kolonel »ICIUBLS in ondervvcrping gebragt, slool bij bei volgende jaar een nieuw Traktaat, len^^l bei verlaleti fori le
Mocä,-a-Kompth we<ler werd opgebouwd en bezel. In 1839 deed de Sultan aßland van zyne Souvereine reglen
aan hei Nederlandscb Indiseb Gouvemeinenl, en Djumbi werd, onder bei bestuur van eenen eivilen Gezagbebbcr, aan
llel Rijk Indragirie, len noordcn van DjaiM, l.eeft äeb bij een Traktaat, geslotco in September 1838, onderworpen,
o&ehoon bei door den afslaiid van de Souvereiniteit zijns Oppergebicder«, den Sultan van Linga, rceds aUrcgtmalig
eigendom van md^la„d kon wnlec. i-scbouwd. Tc Ringal, 16 mijlen van zee, op 0« 21' Zuiderbreedlc en 102«
33' Ooslerleiigte, is als toen een Assistcnl-Resident, onder de bcvelen van den Resident le Riouw, gcvcsügd; eene
inilitaire magt van cen' Luitcnanl met 40 Soldaten beeil de nicuw gc)x.uwde Iwnteng betrokken, cn cen onzer gewapendc
scboeners of kanonecrbooten lioudt in de rivier Station. Builcngcmeen slerk is bier de aanslibbing van den gi'ond;
ZOO vermelden vroegere Sebrijvers de boofdplaaU, loen wij er in de cerstc helft der ITJ» ceuw een Opperboofd onder
l,et gezag van bei ilalakkasehe Gouvememenl badden gcvesligd, ab digl aan zec üggcndc en met eene goede .-eedei
ook zijn de > ier breede nwmlingen der de ¿rr^jo»..-, o U M m - P i ^ n g
ei. Toeähko, in 1832, doov 7- M. kervet Amphitrilc opgenomcii, zoo aU blijkt uit de loeii vei'vaardigde knai'tcn,
tbans rceds gebecl verande.xl. Uel l..n,i is bij uilslck vfuebllx.ar; doeb sleebls bebouwd in de nabijheid der
riviercn waar zieb dorpen bevinden. Gcdeellelijk längs de Indmginc, of de zicb Icn noordcn in dezen slrooin
uilslortendc Pra.mp, e« verder Over land, bei^ikt mcn in 15 dagcn li¡<b vnn Itingal onzcn grensposl yI/o,Va in de
III Kollu's, een der zuidoostclijkc disU'ictcu van de Padangéchc bo,enlarden.
De zuidelijkste onzer Residenticn op Smnaln, de Lampomfs, strckken zicb van de Valembangsclie grenzen, cii
zuid- en zuidoostwaarts längs Bcnk.vhn, Straal cn de Java-zcc uit. De läge nioerassigc streken van
Palcmbang vervolgen zieb bier längs de Ooslkust, waar zij door de rivieren Tofh,.^-Baw,mg. PoeUA, S.^/<nmpang
cn andere woixlen gesneden. De biimenlandcn zijn bij afwiacling hoog en moerassig, maar overal mcl zware, scbier
ündoordringbare woudcn Iwdekt, en in Ii« zulden scbynt de lange boofdsebakcl van S.malm'^ bergen als in eenen
gi-ooten knoop le eindigen. Zoo woest als bei karakler van dit gc^-cst zieh in uiterlijk voorkomen vertoont, zoo
talrijk is ook bei ivÜd gedierte, waatdoor bclzclve xvordt bewoond, en zoo onbescliaafd is bier ook de menseli, «ieiis
laal en ziden van die zijner nabm-cu verscbillcn, Vroeger onder hei gezag der Bantamsche Sultans, aan wie zij
soms door Pak-mbang wctxlen beslreden, lalcr, in 1739, 1732 en van 1763 lol 1796, onder bct bestuur van
Nederlandsebe Residenten, die beurlclmgs le Tocla,,g-Ba<cang, op Poelo-Zagcndi Sa,nangka^^-»^xxsc^,u^\s•i.
bebben zicli de Lami>ongere sleeds docn kennen als eeu oorlogzueblig, wbpcllurig cu roofziek volk, dat met dun
,„el de gmotsle mocile viel le regeren. Dat bunnc geaaidlieid, t.a de nieuwe vonning van bct legenwoordige Indische
Gouvernement, niel ivas veibeterd, bebben zij m 1825 tc Bocruc, aan de Sa,nangka-baai. door den moord van
den Assisteul-Rcsidenl IE LtivitE bewezcn. Uel dbtriet Sikampa,^ voomamelijk loondc zicb, onder aanvoering van
nADEX tiOA tESOBtBA, een Zceroovereboofd. legen ons gezag wcderspanuig. De Javascbc oorlog belellc deslijds,
cene genoegzame miüuúre magt tot dempiog van den opstand naar de LampongU le zcndcn, en de expcdilien, ni
1832en 1833, legen RABEÍI DUIA KESOE»BA gerigt, waren van geene awlerc uitwerkmg, dan <Ut zijden ovcrmoeddcr
muiteliiigcn steedsbooger en boogcr deden stijgen. Eene groolere magl echter, onder bcvel van den Kolonel KIOIT ,
cn versterkt door de oorlogsbodems Palend>ang, Ampkilritc, Cahjpao, WMchUna. Iwnevens Uvee kruispraauwen,
bare operalie den Septcmlwr 1834 in de Lampo.^-baai; Radja-Gepé, de vcrsvonderlijk welverdedigd.-
bo^fdvcsling des vijands, aan den noordoostelijken voel van den berg Radja-Bastu, wcttl den 24«-OcWber in bnmd
geseboten en ingenomen, tenvijl USOE^EA, met Iwee zijner voomaamsle belbameU naar Linga gevlugt,
doeb aldaar door dekorvel Aja^ opgecbebl, gevangcn uaar Balavia b gcvoerd. De Lampong\ met eene bevolking
van 80000 zielen, staan ihans onder eenen Assistenl-Residenl, die le Tara-Bongie, in de binnenlanden, verblijf boudl.