
f 4 t â p j L'A'M’ï-î ïBXPHBQ,? K iV JTO %
ftribuez fur-douze onces1 font 14. erains d ep k s mr^oiKe^l&^gi&j^dk
$j§|(ra|tèxèëâéfi onces '■ #-%É®i^Tcfe|itûé$ y tëfer Fait èfr war^ppb'f
grains de plus 9 qui drftribuez fom 2.64. par lièvre-, tyc 464. diftnbuéz(fur
3 o ^ e ,onces îbnt 11. grains Tlpîus par once. voila; bien de la d h H B
•àjflf« «ra venir'^fiy trois caufes que nous avons rapportées
ci-devant 4 fo|is pastçiçu^rpin^c d.e \a. pr^aajietï; &c de , la, troi^îîie'iÉtf eft
à dire dü peu,, d’exa^tude ..que J,çs Roma,ins.\àpporçoj6flt à l’^g^lite .de«teurs
poids-, prouvée par l’inégalité de poids qüÿfe trouve dans |li|p médaillés ou
;jGponnoies’le&i|iieiet conlervées ^tqiû.ga^^feM t Q^^médEllgs
«toicnt certainement d’égale yafeur. b’aufjerÈauf%eP: que pliilSçm&.ds ^es poids
•ppfl perdu'cjuelque chofe glm,ou moips lèfon lufâgé & l^-i^çidejtf qui ont pu
^myer^ Post ce j|iii ^ dej;JÇautre .j^ y ^ d eJlaMfflàeimmQn j§£- ^ie là diminution
elle 'B^-*iggÉteu lieu j ; niais, afqh jte>^ppkEences' tdaaèi lés
poids que M. Fabretti a. pefèz^jiçs dilferençes font -trop peu confidetables
fur fout dins un terris q io ’on n!ÿ regardoit pas .«fcifcpate
Ï IL * ÿoijà les proportions déyl’suicien as & de l’angitphe Jîvjré Romaine
^llè^dippwird’bei T WWt'^uqn peut Je dEGg^^inT^dA^lt®uifs^
teculé. Relie à lavoir.;les proportions de',nôtre ' liyre ayfeq l’ancienne livre
Romaine. Pour, m’en éclaircir, je crus jjp’il fellojt prcmièfem.én't comparer
’notre once à l’once Romaine d’anjouçd.nui, & j’je^l^e^FiyiS' en’ Î7ï8.'-à.D.
Charles Gonrade-.Procureur de. nôtre Çongoegadon, en Cour dcriRr^iné.. Je
lé priai dé s’informer exa&ement du poids de notre once par rapport a JSï>ntfe
Romaine d’aujc«H'd’hui. Je. lui marquai. aufSjdevp^fy^ds écris de
.pefaient une once jufte, avec ‘ïqnec Romairie, fit depçèndrp- Jès pli*? neuf.
& les plus entiers. Voici la réponiè qu’il me.fic, dattée-dù^. Odtofore 1718.
Pour ce qui regardent* différence qu’d[ rf 4 ; t.oàce '■ de Paris r f celle de Rome,
j ’aurai l’honneur de vous dire , qrféjeû cia^i^.fliX^^rf^flhirichti mtqéhdnds de
Rsnpe. de toutes les .effaces , comme de galons d’or fo- £ argent, de foie, d’épiceries,
de bijoux, .etorfèvreries. Us mont tous Hit que tqncè flt. •Paris étoitrplitsijffitd'qdc
celle de Rome de deux deniers. Optre-cela j ’ai fait l’épreuve que vous m’avez fug-
gktfkj rfui fyitifrfir en plufleurs boutiques q&.éçtcd?France-je tafrméè: 1 711>. avec
T once Romaine : .ils’efi trouvé plus pefant que ladite qntéj. (téigüirgri '42., -grains s
cim uncias difoibuta, ad unciasfingulas-viginriduo
grana efficient. In èxceiîii ergo magnam. diverfitatem
•experimur , quæ ex tribus antea ptæmi|fîs, cspifiséyer
rdre potuit ; led piæcipueex prima Sc ulrimâ$:nempe
éx neglïgentia Kómanonmi circa æqûalitatcm porir
denim uioruni , quæ probater ex inæqualitate pon-
deris in nummis & moneris eciam eximiæ.cônièr-
vationis : qui nurpoei ejufdem cerrilïîme prccii erant.
Alreia caula eft quoi hæc pondera 'plus vel minus
detrimenti pafla fint 9'y ê | -ex ulu frçquenriori , vel
ex aliis cafibus:qui ïacile evenire potueriint, Quod
■aiitem. fpeôhir aliam çauÊm, quæ vel exauétis, yel
^ 'imminütîs ponderibus petitur * potuit ea quidem
locum habere, fed n^n,uïquidem videnir, in ponderi*
bus a Fabretto in fiacera probatis : nam jlieet différait,
nÔjà ; tamen quantum lacis fit ut credaiur id ex auâo
yel. îmminuto pondéré proyenirej in iis maxime tem-
poribus, übi hæc non canco Icrupulo craôtabanmr.
^*,111. Enjjroportio.&, (ximparaao veteris libræ ve-
tei'ilque aflîs Romani, cum"libra hqdierna ^Lqmanâ,
quàm quidem \ quailtum id ppcéîi. poft tantum elap-
uim tempus, expioravi. Jam reftat ut exquiramus
quae prppprt^9 Jit inter iibtgro veterem
Romanam. Ü-c rem exad:e' perciperem ^ putravi pri-
mummnpam noftram comparandam oportere cura
uncia Romana hodierna. _Anno itaque 1718. 'D^iCa-
10I0 Conrado Procuratori G^jei^U ^pgrggJtcjonis
noftrae Romas leripfi , rogans unciam Romanam ho-
diemara cum Inofira lumrtia.r4ec.uratiohe comparare
ne gravaretux:. compgraret etidm lolcuöi--vargenteum
noftrum illud anni 171^. qjipd ;tinam pendebac.un*-
Jciam, cum Romana suntia. hpdiema. file vero anno
1718. Oitobris 4. apoiCaUf mifit , qUarufin ksiC ifunt
verba. Quod fpeftat differentiam inter unciam Jfiarifwam
bodiernam, O' unciam Romanam. , qua mine utuntur Romani.
th iibi facerem fatis» Mercator es, Romanos adii,
eos 4 ui inter opulentipres numerantur» nempe eos apud
(juos. aurea argenteave fafeia profiant , argentariojque
alios 3-qui omnes uno ore dixerunf JPartfinam unciam Ror
manam hodiernam excedere denariis duobus. A d bac quod
mihi indicafti experjmßntum fee% In multis quippe faber-
nis feutum Gallicanum anni 1716. pum uncia Rornana
.comparari jujjt, dr experientia ducta} compertum ejl feu-
turn illqd.grams quadragima duobus. unciam Romanam
L'A $ $R .O R N ^ L ^ E rS f lB ^
par où 0fenfle'-erfil^s’en jdutF^ig> vfgyqti dlneCiefuplruï- ceemtrs^flÜ&que l’once
Romaine- V.R.flàttque le d e n i e r ‘zfy'.-gKainlflÊléskdeu^-ide'AÙrs^enï-.doivent
fèftt <4-8. Ilp&mojfe lufliMè?fiMVxia^SffctAxn .uMjc«îtlt|iiltfrlTfe‘lladcwâ«iBsi,
eek*arrive teufr les iours^niÆibtly' *@iMqiund J e )ffiÿe.pï^r tl liUtjiW,V&:
fe-, fonte frottes; les uns ie&abâ;ÿc, ,,iutiLbd^^^^^te^'i^vrvjj@'4n.|i4i>)1ï^'"
en halte avêc #£fijpiês, .C^ti ülrfix
^r£Ssémt iinfe jnjl'raU^fpici.c qty,Ui iij'c oïl w ii jÿî-M'ÿ
arriver à ' F ^ - j è c’fortflûdl^g^pmiçïUi;' & ï e1 tjilà® n’isJk’Cnui-
. Ivrnds dili nr. , t,r., four CU\ ipii. OUÇ le plus. iS j^ rlLC fcw{.pqici jjjilL . 6c ^
IjjeK^ômpaiei ltfs düfu 1 oïii dont
^■Jouzîcme moins^meÆdtre^nnic nn'Æths’m11 Am a g )<UiV îu^l^la
livie de dou/c oncct^^ui l 111 p u rM^^w^fedtï&ins!,|^Au1 ui -z ^ rle|*
irier-s. q u 4 1 H1 ë 1 FFÎlÆ,.trtefiyLlRÆ . . Uiu. p j^ ip jiffifeiSg^SIire.
.lafflemcprqpoiaonle^i^dangfla^ « BBBBgûi, tjÿti^’a qfè®^{,K'i).iees
de notre tued
qüeW'^iielqûe 4ptuî.m)rnbite üe n im II *feeflpnvtx)iliM^dÆefjpar lcug
dmVicette ^o'ip^ ^ ^ l tdpije^jtuiûS -Lis^/rtViiKi. ™
, ÿ /lt-S u foueÿm ^ M ^ ^ < a '^ L ^ ! j ? * ^ lt jT it f t j lç y p j u c ^ u [ '
ent^TliffiSeif ibinet de M.
,l^®lt ^ r Ç t r e j J s ^ J t i à s ons- tl(inn~é-dr dfXXXV III. du-boi-
<uiijçiiL,,
&*llimié«qe 'S“-péneykvèîcqui jlm ïo ii‘L\&rittmïeUuirt«ji.u«k P'dq
■ nH iüiï. 'C-t^S^îè dequine- as ^appelloïc qtad-rujjt ^ É S Ê ^ g ^ Ê B m
ce qué^aous avons, dit là memetaprès. dtSlïi du JUSlinVr , qufe les
-.deî&fai>^appelîoieht dénués, K ttfles jlc Wm?is frety/pa^kir
acçujfis Ipran mot ^eJa,.flgnafica|ioa.duquel offeriè t^foiei.jp p&^n'wy &i3 f
.^^^Èélt .plûj:qt'ÿî{u üné^gieee de.|foxas. qu’ul^.de do'iiî,,‘.èa tonuju \ouftiperarc
. Uinc confiât hop duospefféfte denarios habere plus
quam unciam Romanam hodiernam, . fed fox grana minus
quam ut ad duos denariàs pertingat. Seis enim cum dena-
rmigfan^pigtnti quatuor pendut , duos denarios quadra-
ginta & ofto denarios habere. Accidere porro potuir, ut |
illud quo îpfe ufùs1 eft-fcucum akquid minus habeier,
id^uod' paffim experimmr, cum max-inie feuta in cam
remota loca trafiflata fuere>, fiinulque-î p^l|ra|cum', I al|i'k; cx eöncaétu plus minuCve decrica furit i uc iftud
^de<quo agimus in Icaliam tranfiacum fuerat-3 & ex
poiidërè «liquid ■ amiferac'.-.Quid flint enim granæfex
. in'hifl^lfe molï§ iiummo ^ qui 576. gr'ana*hïbume-j
debebàt ? PütO’ConfÙltîus efTe\nefcRtorum didis halbere
fidèm ; illôrum namque maxime incerçft p’on-
•déra Fumma accuracione calère ^ in iifque maximum;! adhi'bere dilîigenciam. U’ncià'icaqiüe < & libra Romana
duodecima parte fua fninbr .'èrit^ircia ,ârauë''lîbM,-l
noftra j dé libra enimydupdeciin^uftciarum agicur 3
qua'lis eciam apud medicos noftros ufurpatur : ex vi- j
ginti quatuor qui-ppe denariis quos habec uncia duo
loilendi finit, üt Romanæ ünciæ exæqüetur. NoceF-
qiîe velim earndem hodie proportionem reperiri inter
pedem Romanum & noftrum, Fcilicet Parifinum,
quem yoçamu^ 'regium | qiii* dü^decima fui parte.
■Roniauum fiipewt.
I Y. His poficis compericur uheiana ncffferam ad’ un- ' piam vecerem Romanain numeiumàèÇieduci. NJ eaed pofiumus hanc iem ma- ‘ jNoruen cja mig iatuecr uailafceimo nceu 3r am oamjoniiebqiiuse p aFrtciibuupsi.MTioM uSa pdrloafiee-. .
parribus qüæ’ ' ancur^Hf^p>d^y«pP repéries pi^dïi^ttTOMblp^/
güm^^uadracumi 1
’ glf^hoj &
dëdifnus\ Ânciquitacis explanacæ tomo cercio cab. "
LXXXVIII.^AlceEUidîi D. Foucau'lc eadem magadefc ’
qua: iid. ärOliecfpo j âlléffiçti4v^.êi^, Êûi^æ
vefæ j quod minorera in fonriam‘re(iiî£tun)i.fuiflè vi-
detur a R?P? îîo'P
dus ^oraba^fquä'^ufm -quacruflis. Hic vero ^^^ÊTdètiàahdt^iË^^y'.quod^ppjb^^^^^^^t,"
.'diXimuV' eodem in loco 3 nimiium duoium aflinm.
’pondera |c hcUoßrisi.p N&am& ldfeicnu^fffisc fviopxt oefrtc sdej' &cu\j^us^ ^figggnimficanone .pondus» ^cciieannata: 'aïfiütó.poöuè^p^^ tti^in.RzeGmdl,