
« L*A N TIQtMT E' ' EX E L IQT E E.J &c. L^v.’ .V.
8»HHat3aB»«ïiï!aa!S£tsasfia£ia«!sastaaaatiaHass!»si!S!ïïiïiaî(»ts£t£!!.in«s!«KHS!£it!C!ï!Kfi«KBKa
C'_H A P'- I 'T R E IV.
J. Origine des machines de guerre. ffî\T 'fi.rfrena.ns ‘des &iàèuuiïi.
H t . Machines~*rj£î: difficiles à entendre. 1V. La Catapulte prijfe qùetquejWs
pour images 1 1 » ou de l'autre. V. Autre machine.
gjl Chirobaîîifie.
L yV Près avoir parte d;e laf maniéré de pamper des’Grécs Sc dè^ RoftiaiiÇ
y ~ \ il nous rëfte à parler des machines donçw ie lervoient dans la guéfrej
principalemeni: dans-les.ueges!RcîufrTèpiiçlés^RBiddoWde S ic ^ g q u i inventa
de premier lds machinés pour attaqueriez places*, comme les bel|ps-&
lés tortues : îHelervit pour cela a u n n te ^ ^m w ie n n qm m t Aiixnioff Çlazo-
menien : il attaqua ÿivemcntrlà ville d’eSambs’,' & parde mbien" de- ces m a l
chines, il mit îës murs à'bas, & feVenSf^e-maîtrë deMa place.
1 1 . Lapremiere dont nous parlerons eftdg^Catapulte, m a e |S ^ L jetter clés
traitsà des fléchés, & quelqùefois des pierres. Vnruve h o ù s ï^ nm j^ d tlè ii-
ption d’une Câtapdhse ; fur Ion explication cdès'Au tc\ics^ntjravîi 11 e récrire
la figure j & à en découvrirlesïoijcçs^môqvan^eL £)n con.\ i.éntqu’ily a
tant d’ohlcunté dans la delcription, qu après qu’on's’efi ao’hné la ’tdrtûrç* à
l'expliquer, on ii’eft pas bien afl'uré d’être entre dans ia'pëmec. IbrafiSffiffffg
les Catapultes d’une’ certaine.compofition euife^Æ ®ne' rorce mouvante Jdci
plus violent«^puilqüeles anciens" nous-ailurèht âû’èlÎTOe^^^^^Siie-rres
d’une groflèur extraordinaire, & qulfeïpnfeit jufqii’a cent li-yifesj D’ela^vuiôine
nom de Catapultes-centenaires. On peut voir "dés effets lu iT iiS ^ ^ fO vm p i’aZ
» blés machines dans Jolèph t î.’de la ^ g t^ rèp ë s Juifs/-’E c C t t i ^ l<er j / , S.
» la violence dés Catapultes ’ failo’ient périr bien des gens : les'pM^s^Sm--
» fées par les machines failoient fauter lésçrenéâùx , i\!umpm<SrrT?!*ângI(.s
» des tours. Il n’y avoir pointjiephalange fi-^ofpnde, dpnt d^llè-'ctsjp u rrê's
>> n’emportât toute la’file d’un do® pîfc(u.a l iiîrre.'^j^fpdîu^wSnfflntlw
..» choies quifaifôientvoir k"ferce-pmtfigtenfe^ces machines iTi^KÈtafeie
» q tii etoit a côte de Joleph reçut Uir’coûp’;de pie rre , qui- lui -emporta l a ’tête
» à trois ftadés , c’efb-à-dire à trois censl^xan.Ksflninit:e\-;^ ^ ^ iè la.’Lelld^Gei.
I . Beige machination b ellica rum .II. C a ia -
pultamnt v is ftupenda. I I I . Machinarnm
origanum captti difficillimum. I V . Cataptd-
t a aliqaando pro ballifta. habit a : alterti-
trius imagines. V . A l ia machina. V I . B a L
lifia & x m i t k i f t f l
I. T J Oftquam de caftronim tatn GraiebtUm quarti
I Romanorum forma paucis actum eft , jam de
rmchinis, quibus ad bcllum.maximcque ad obfidioncs
utebantur , agendum. Pericles primus, inquit Diodorus
Siculus lib. 12. pag. 89. obiidionales ma-
chinas invenit , lit funt ,-verbi gratia , arietes arque
teiiudinei, artifice ufus Attemone Clazomenio. Pericles
Samum oppugnavit, & machinarnm hujufmodi
ope proftracis urbis mccniis , tirbetn occupavit.
11. De carapulca primum agemus, qua; machina
erat emittendis fagittis lapidibufque. Catapultam Vitruvitis
deferipfit 10. 15. ex ejus explicatione multi
catapultam . delineate , ejufquc occulcum organum
aperire conati funt : fed in ejus deferiptione ranta
eft obfeuritas , u t poltquam ci explananaæ diu defu-
da turn : eft , non multo certiores abeam us. V i res
in Catajttd^.Icujnfdam. generis ingentes fuiife opor-
t e t , quandoquidem narrant fctipcoreS' catapulta,?
quâfdam lapides immanes 6c pondo. centum librar
. rnm emiiiiie, qux .ideo catapulta: eentenariæ vo-
cabanmr. A catapultis hujufmodi immania patrata
videmus apud Jofephum de bcllo Judaico lib. 3.
cap. 16.' & l-y.Jficnlorum & catapulrornm w , inquit,
mulct iramfigebamitr : emt/fa mnehiois faxtt pinna!
murorum anferebant & frangebant tingulos tnrrium ,
nulls militüm [cries tnmit erat , qua non ad exirs-
snam ufjtie pbaUngcm & ni & mole faxt toto pro-
fltmiretur. E x iit qua ilia nolle contigeritnt, quanta
machina vit cjfct, compcnttm prit. Cujufpiam ad latut
Joftpbi flantit, une lapide pcrcujji caput avitlfum , &
calvaria quajifuttda jattu cmijfat ad tria ufqitc ft adia
pervtnit : fequenti die mullet praguant in ventre pan-
'' : L A B l M M § U L T*g;3'> 1' . . n f
iinflfai tilRf femtde^ncekite^è^K^uu fc t f } -qupempörlil^eiiït»
fa n tiikrafitffâdï'PisUTa^immfceJd'eu^aslàç» - ;Jvs
HI- ^bènéé^!^^fôn^fill',f&'â*|tM‘aeiii.àe« jmous-die ‘qu^Agefifk-jite en lie
imetdeitr-Oispaime« - «'eft à-dire, d'un peu plus de dëuÿjpieds, qui <jeteoit des
■Swaftts*jU^ukl’^> a c e de trews Hades & demi ‘ ‘qui foutpirêsîl& demi n)illeJ; 6c'
une -aaffëqjjg q-uarr-e palmes'qiii^p'eft-afe^ quatr-eftjdes'j 'qte’fpnt k'demL
mille entier '
.Ci.es.mach i ties^ .ue des aureursdScecsSaiis -oni^^ijlèr-itées-C^ ficiles
A, l ’.eiqiUeationqpâl^'n|^dennéA^ ^ fcd.pgi^g)^f[p J iV’;»|4piglligir*
a les c&Miokfe ; parue’ <ju<outre la 'Âfmùlté sdfes*»çu‘qts 'greds^par rapport au*
'JlSpf® i Ifs I
j^£uroi,t dt^ li nucnmt.(lc dilcouusl^fe rappOTD®ier,didâiâ)«.tées pour laplupart. I
^ ^V /iU le ro n s .lu^NIaç^uultcs lc.fom'd Ai d tît^'^nri^^prC c s moiïVantes‘, I
nej^ ry p t pal &flf
K Î.V îJ-1 j a dts g a jS ^ u ^ b n f p n d u î ^ ^ >(/ ft\ avec l.i C itapulte il eff.cfle-
Hivement difficile de dftlangtie^il’i^ejldja&trc lu »il es ijalla^^^c^.’auteuis. I
q h en lo n t m^utioUy’ tous, dilenc^dV; lu n e iScm^^iutij^^miqÿg,etoiciit dss I
-madnnes a- jetter.-descfteciics -ée, des piérEésî, & AiauiEres téiiofësKpefiûntéi. I
.SsHeyeff: -cell-ç que^isu'si.'^imoàstiiôi la pkeihkire’Çfft^^iiaàeJwid^ii®®. Mi a
Jabxeti.fur liascôlcppemême. ïliy emaSrojt aufli*qulev']&)i»^èoô®iÏDit ÏSrldes'
chariots comme des pièces de campignc tçt p uoD&^tèe la-naême pour él
‘ ' V . MêùsTrmiTO'ùs’lurla^dlo'iTne'TràJIflië
-tmes â è f q u ^ lé s ^ îg r ô r e K | ® i fuiljë?lSlfc feft^elle^pî'iAîeiHts-leti-
^f^fdHésiaytaSK^i des^evf^yt, d f e Toil vdiE non I fu ifenqit'lu r la ci?miSoe®
T rà jan é , mais auffilfuî certains has Ee a ctU^oSe' de I
WefoÏSnt que ^dës'-'tdtdéiÆs pijr1- ^efdtfellies'hn'^ifort^plIPî ni'a'-
t^ ih é s j màis'’’î# .‘.¥ i|i|en ^ ,
mefolKlÈ''tr®yefc4àb'ol6:OTéiy!-’ajane -, t^olr^ffef’es3 0 ‘a’qësT â ^ r^ i^ îir th .1
^o h r hûfalre fquîérH^r dès Rtf^râïrisft, qutnd I
tffëésduMés'hfpntagnes; e llç d 'flitif, deS%uÇ:® 4cïiïé'és’'a'uxeÏÏIeüx,'ÿq^r
fencke 1 tjeUxqu}ie trO^Vero'jeà?ffiiPïéuétfhtmhn.
iJpp-^es figxrrçs'de la W i'^ --d è 1daÿlànchfc'ftovantè;'.;lg'ifi!<tiié^sdp.diyre J
citffa eft, -mfk^m àd dimdium ftdâiud^ •
; tiM î-ijM b cQ ç^ iîhLro. «dp rïwchitês ô il ^ ç /îï& a cm a
, id eft , d u o ^ ^ ç l ^
'citer regiis pedi’b.üs paulo longiorpm > àd‘ màOilcjiiê|
-fistdU jaciemera , qua: diMmium pcnc miiliarium
complent, aliamque machiôara^quaciiôr.palteoram
"longicudine, ad quatuor itadia ,rid eft , ad dftnidiam“
aiimare iacientem. ® *
Hæ j.poîixp'• .i^'achïn^ A aügtun^^t^^dQÔDmc^-:,
teresGrjçci vÇçaQr^ifcn^:^ jnte llê âu aari^âum*dî0î-
cilcs func : explicacio . ûuampum ’figuré dederunc,
juvar j ,nq,m‘præfrcr
cura griçcariini j qi\ætad.agiiras ç c fç reB |ç ^ ^ l|tè ra î
in texcu pofitæ .a^ mdicandas eas macliinæ J a tte s .quæ
tune èxplapabantur , -px feliç^ati|)ùs iuç 'plhumuni
cxcide'runc. Machmariim ft'udiofis p r ^ à ^
itnôdi exdlicaddîiçn?
jalbére daturi fpne.
’IV> Non-défunt qiy|palljiftâm_{k .c^ianulçarà i^ip-
lûip^ffe putçnt./ K M fcr|ÿi6mna
l° tis ^ in .q u ô ajia àj&'al^a d'ifferret, -èriâèréHymcijnc
omnes.j adorHacam^iaifTe utramque^acdûnam^mictendis
lâgittis j lapidibus 3 fimrlibdfque molibus. "Tà-
Jföèft efi^quaip Hic pjQferjrnrgi -ut earn P abretÿ^
è^c ip.fa colvimna Traj ana an.ee peu los _po.fita dç-
'linèâv'ic/ 'È ranr’etiàrg 'balliftæ quæ plapftris‘ cratiè-
rentur,.ut AOtmentaibellica bôdïêrriai:Iqiaæ hîc depin-
gitHrpridtï fîM^ pifti t^D aci perinde atquc Romani
-iifdenrurebanm-r.------
V . In Colufttoa T ^japp. ajiæymàG^inæ comparent,
quarum & nomen & ufus ignora funt. Hujufmodi eft :
ilia Gui hætent plurimæ paryoe r o ts . quæ1 nonvin cp-
ftï ailb m o nH ^ n tô^con f p l ^
cttur in libro /c u i tittîlùs , Admirandü Rom. Antic]*
«fetiflSKnavft. BMbrii^\rqtulaS<canicüm^eflfêJqUï&ü8lSliæ '
^i.mp-Qi^ebantu-1- ’vmaçHip# ^ .qH^^Çp^Hpdi .^qpilarum
?®mt-: at Fabrecus 0 qui *jn cMï^Tràj.
pag.ïiqs hujus machinæ formam accurate delinèavit,
outat„Dacos banc fecifle rotis^n/lruétam ,-uceam
^ p fe a n o s,^M p u g n a n p mas^in m pitib^s ïi-
tas‘ alcend^^S''itnmitterélit : a?ibps rotdruaa|ihqpit,
il|æ ralcés .adHærent,' qu^oDyio^quwquë diffinaâür,
tócmbriquéjmm '
.ÏV.’M ^ ( ! ê * ^ & [ ^ ‘i i > tabula fequqnti ex libra