Araiicarite s sp ic ifo rm is .
(T a f . X X X I I I . F i g . 1. iincl 2 .)
A . canle siibtilitev ct «lense gramilato, ramis ojipositis
confcrtis, patciifissimis, clongatis, apicem versus ascendcntibits,
foliis parvis, liiieariinis, 3— G fascicnlatis, crassiiisculis, l'asci-
culis confcrtis (sub-)oj)positis.
M n neuester Zeit sind bei W ettin und Löbejün einige Pflaii-
zeiirestc anfgefnndcn worden, w'elclie auf den ersten Blick
Aebniiclikeit mit den iilu-eiifÖrniigen Fnictilikutionsorgaiicn
von Anuitlaricn und Asteropliylliteu iiabcn. Allein sckon
der völlig iinzergliedcrte Stengel gewälirt die Uebcrzcugung,
dass dieselben nicbt liicrlicr geliören können. Walirsclicin-
liclicr wird es au-, der Yergleicliiiiig mit lebenden Pflanzen,
dass dieselben junge Triebe einer Coiiifcre darstelleii, ob-
ficlioii auch liiergegcn manche Bedenken zn erlieheo sind,
wie sich aus den weiteren ölitthciliingen crsclieu lässt. Da
bisher einigemal die Stammstücke vou Aruucarieii, noch niemals
aber deren Zweige und Blätter iu unserer Koblcnfor-
mation angctiolFcii worden sind, so wäre es wohl möglich,
dass diese Reste von solilicn lierriihrten, weshalb wir sie
hier unter dem oben angeführten Namen hescliveihen wollen.
Der Hanptsteiigel erscheint gcwölinlicli ziemlicli flach ge-
AraHcarites sp icifo rmis .
(T a b . X X X I I I . E i g . 1 et 2 .)
A . caule subtiliter et dense granulato, ramis opjiositis
confertìs, patcntissimis, elongatis, apiccm versus ascendeutibus,
foliis parvis, linearibus, 5— 6 fasciciilatis, crassinsculis, fasci-
culis confcrtis (sub-)o])iiositis.
l^ Ì o v is sìm o tempore ad Wettìiniiii Lobejiinuniqiie qnacdam
plantarum reliquiae repertae sunt, quac obiter adspcctae
splciformibiis orgaiiis friictificautibus Auiiulariarum et A ste -
ropbyllitanun similes vidcntur. Sed caulis piane non arti-
ciilatiis jam edocet, illuc. eas rcferri non posse. Verisiniilius
lit vivai'iim plantarum comparafione innovatloncs esso coui-
fcrae alicnjiis, quamquam ctiam liaec opinio nonnullis dubi-
fatioiiibiis obnoxia e s t , id quod ex seqiicntibiis apparebit.
Quum adbnc aliquoties in nostra formatìone lithanthracis ine-
lanogoiii sint inventi trunci Araiicarìariiin, niuiqnam vero
earundcm rami et fo lia , sane harum arboriim reliquiae iliac
esse possint, quarc sub nomine supra dicto cas hic dcscri-
bimus.
Caulis primarius pleriim«pic satis complauatiis apparet.
drückt um ilia tili diesem Zustande etwa eine Breite vou 3 — 4 ; eoque in statu latitudinem 3 " ' — babet. Quibusdam in
Linien. An einigen Exemplaren behält er auf dem grössten
TJieilc seiner Länge einen fast glciclieu Durchmesser, und
vcrsclimälert sich an der Spitze wenig, wodurch er iu diesem
Falle ein gestutztes Auselieii erhält, endlich lost er
sich in einige Ae ste auf. Au ändern Bruchstücken heiner-
ken wir eine allmälilige Yerschniäleruug des Stengels nnd
einen lang ausgezogeiien dünnen Gipfel. D ie A e ste sind
dichtgedrängt gegenständig, gehen mit eiuer verbreiterten zn-
saiiiincnflicsscndcn Basis von der Ilauptaxc ab, erscheinen
unten weit abstehend und nach obenaufsteigend. An Fig. 2 .,
wo einige Aeste beinalie vollständig erhalten sind, nehmen wir
eine bedeutende Länge und pcitschenfönnigc Kriiminuiigen wahr.
A u f dem Bruchstücke Fig. I. rechts zeigen sich in der
ölitte des Stengels zwei nahe beisanimcnstclicude uud parallel
längs der A x e verlaufende seliwaclic Linien, vielleicht
die Andeutung eines Gefässcylindcrs. Die mit einer dünnen
Kolilcnliaiit bekleidete Oberfläclie ist gleich «len Aesten diclit
und fcingekörut.
Dio Blättchen stehen hüschelig zweireihig gedrängt und
die Büschel, wie es scheint, ebenfalls gegenstäudig. Die
Blätter sind kurz, liiiicnförmig, sp itz ig , etwa 2 Linien lang,
dicklicli, wahrscheinlich sticirnml und zn 5 — 6 bei einander,
«lie äussern gewöhnlich etwas eingekrümmt, wodurch die Büschel
ein knospenartiges Ansehen bckoinmcn. An den meisten
Exemplaren sind die einzelnen Blätter so auf einander
gedrückt, dass sich ihre Zalil oft sclnver mit Gewissheit
angehen lässt. Die ganze Pflanze macht den Eindruck eines
kraiitartigen Gewächses. Der hishcr aufgefuudcncn Bruchstücke
sind nur wenige, uud hier in den bcstcrhaltenen Exemplaren
mitgetheilt. Fig. 1 stammt von'W'ettin, F ig .2 von Löbejün.
speciminibus diametro est per majorem longitudinis partem
fere acquali, ct apicem versus leviter angiistatiir, quo fit,
ut ti'uucatus videatur, dcnique in aliquot ramulos dissolvitur.
Iu aliis fragmentis caulem videmiis paulatim aiigustatum et
protractum in teiiulorein ajiicem. Ramuli suut dense con-
fe r ti, ojipositi, basi subdilatata confluente ex axe primario
exeunt, iufra patentissimi sursiim asccudentes. In fig. 2 , «bi
alifjuot ramuli paene integri exstant, liaud exìguaiu longi-
tiulinein curvatiirasqne llagelliformes vidcmus.
Medio in caule fragmenti iu fig. 1. (ad dextram) delineati
duae leves lineae apparent inter sc propinqiiae et parallelae
axem comitantes, quae fortasse vasornm cylindrum
indicant. Siijieificìes tenui indumento litliantliracino vestita
pariter ac ramuli dense et subtiliter granulata est.
Folia sunt fascìculata, biserialia, conforta, fascìcoli
pariter opposìti videntur; folia b revìa, Iinearia, aciitìiisunla,
circiter 2 '" longa, crassiiiscula, verisimiliter te retia, qnina
scna«]uc, exteriora plerumque aliqiiantnm incurva, quo fit,
ut fasciculi «puasi alabastrornm simile.? vidcantiir. Pleronim-
que speciminum folia ita sunt compacta, ut eorum numcrus
certo indicari baud facile possit. Universa pianta bcrbaccum
babitiim prae se fcrt. Fragmenta liucusquc inventa pauca
snnt, qnoruin specimina integriora liic comminiicantiir. F igura
l'VVettino, fig. 2 Lobejiiuo oriiindum .specimen exliibetnr.
JPalaeoxji'is carbonaria iSchiinp.*).
( T a f . X X X I I I . F ig . 3 . )
P . spica gracili, fusiformi, o v a to -lan c e o la la v e l oblongo-
lanceolata, longitudiuc 5 " ' latitiuliiiem quatcr ct plus siipc-
rautc, apicc satis producto, basi aliqiiantiilo obtiisiore, squa-
mis elegantibus fere aequaliter rliombcis.
M j^ ic Arten der zur Familie «kw Restiacecii gcrccliiietcii
Gattung Palaeoxyi'is Brong. sind bisher mir in der Triasbil-
dmig aiifgefuiideii worden, und zwar meistens in wenigen,
mangelhaften Excniiilaren. Zu diesen gesellen sich nun mit
glciclien Eigcnsehafton zwei Bniclistitcke auf einer Platte
ans der Steiukolilenformation von Wettin, welclie Herr Bergcommissarins
Dr. J a s c h c von Ilsciibnrg entdeckt und nntcr
dem von S c l i i in p c r gegebenen Kamen zur Benutziiug gütigst
mitgctlieilt hat.
Die Fragmente, welche sjiiiidelformige, zapfenartige
Bildungen ilarstellen, deren Wesen iingeaclitet «jiniger Aehn-
liclikeit mit dem Bliitliena])])arat v o n X y r i s , immer nocli ein
Räthscl fiir luis b ic ibt, liegen auf einem scliwarzcii bituminösen
Scliiefertlion, dor zu den iTiimittclbareu Begleitern der
Stciiikolilcii gehört, und grosse Aidiiillchkeit. mit demjenigen
h a t, welcher gewölinlicli zaiilreiclic Unioneuselialeu und B lätter
der Flabellaria principalis Genn. führt. Obsclion die
Bruchstücke mangelhaft sind, so zeigen sie doch von den bis-
licy bekannt gewordenen Arten binrcicbeiideYersclüedciibciteii.
Im Umriss sind sie eilauzettlicli bis länglich lanzettlich,
nach oben länger zngespitzt als nach der B a s is , die etwas
gestutzt erscheint. Der grösste Querdiircbinesser betrügt
5 '" , und der Läugendurcluncsser der untern Figur etwa 1 8" ',
der obere über 2 0 '" , so dass wir also eine ungefähr viermal
grössere Länge als Breite aniieliincu können. Die ganze
Oberiläche wird eigentlicli von gedrängten, spiralig gestellten
rhomhisclicu Sduijipcii bedeckt, die aber an nnsern Exemplaren
gar nicht das sclnippeiiartigc jYuselien darbictcn, sondern
vielmelir so erscheinen, als ob links und rechts gewuu-
dene S piiallinieii ohne Unterbrechung über einander wegliefen
iiml dadurch rhomhi.sclie Felder hcrvorricfcn. Jede S pi-
ralwiiuluiig wird von zwei dicht mit einander jiarallel laufenden,
sehr scliarf iiervortrcteiidcii Linien gebildet, welclie aber an
einigen Stollen nielir die Gestalt einer erliabenen Ripjic au-
nelimcn. Ein «1cm äbnlicbes Bild gewäiircii die au ilireii
Rändern sich berührenden Sclinpiien mancher Zapfenformen
im jngeiullichcn Zustande, z .B . bei Cycas, auch woJil von
Coniferen.
=») XViUiiTiiil lies UnicliPs vorliofteiiilcn Heftes i.st iu d e r Z e i t s c h r i f t
d e r d c ii ts e h cM g eo 11> g i s c li c ii Gc.s c 11 s c I. a f t ( I I . lid . a, l i e f t .
1 8 5 0 .) eine lie.sclirciliuiig dieser Pn an z ciire ste liehst Ahliilduiig d e r aucli
von uns iiiitgctlicilteii P latte dnrcli Herrn Uegicriiiigsratli S t i c h l e r in
W ern ig ero d e veröffentlicht worden.
Palaeoxyi-is carbonaria !§cliimp.^).
( T a b . X X X I I I . F i g . 3 . )
P . spica grac ili, fusiformi, ovato-lanceolata vel oblongo-
lanceolata, longitudine 5 '" latitiuliiiem quatcr ct plus superante,
apice satis jirodiicto, basi aliquantnlo obtusìorc, squamis
elcgaiitibus ferc acqiialiter rliombeis.
S p e c i e s generis Palaeoxyridis B io n g ., Rcstiaceariim familiac
adscripti, adirne solum iii Triadis foriiiationibus inven-
tac suut, et jihiriimini specimiuibns paucis mancisqiie. Ad
ea jam accedunt ejusdem conditioiiis fragmenta duo exprcs.<a
in lapide formatioiie litliantlivacis inelanogoni Wcttinensi
oriundo, quae Dr. J a s c h e miiiarum coinmissarius Ilsenbur-
geusis detexit et sub nomine a S c l r im p c r «lato iu iisum
nostrum benigne comnuiuicavit,
Haec fragmenta, formas exhibciitia strobilis similes fusiformes,
quorum natura, quamquam quodammodo cum iii-
fioresceutia Xyridis couveniunt, adhuc obscura e s t , in am-
pelite vnlgari jacent iiigro bituminoso, qui est ex proximis
litliautliracis melano goni comitibus et pcrsimilis e i, qui copiosas
Unioniim valvas et folia Flabellariae princijiaiis Gemi,
contincre solet. Ea fragmenta, qiiam«juam manca, tamcn
siiflicicntcs a speciebns adhuc cognitìs dìversitatcs osteudiint.
Circiimscriptione sunt ovato-lanceolata v cl oblongo-
lanceolata, sursum longius acuminata quam basin versus,
qnae qnidem aliquantum truncata apparct. Maxima diame-
tvus transversa 5 '" habet; diumeirus longitudinalis figurae
inferioris circiter 1 8 '" , superioris jilns qnam 2 0 '" explet,
nt longitudo latitudinem fere quater supcrans statili possit.
Tota superficies proprie s«|uain¡s confertis, in series sjiira-
les dispositis rhombeis occupatili-, sed quae in nostris spe-
ciniiuibus omuino non oiTeriiiit sipianiariim speciem, jiotius
linearum spiralium a sinistra dextraque contiimo tractn cau-
cellataruni et sic figuras rliombcas faciciitiiim. Coiiformatnr
omiiis spica duabus lineis exiguo intcrstitio parallelis acriter
eviileutibus, sed qnae aliqnibus locis jiotiiis costae eininen-
tis formam induunt. Similcm adspcctuin strobiiorum quo-
rimdam s«piamae marginibus contignae in aetate jnuiore praebent,
ut Cycadis, vel ijisarum Conifcrarum.
*) Duui hic fasciculus ty p is e.xiiriuiitiir, i
rcliciaiai-um luijus p lan tae i
a f t c n . U(l. 3, l i e f t 18Ó0. ) descriptio
un icone cjusilem lap id is, quem uos dcliiiea-
I .spectatissimo S t i e h l e r a consiliis in collegis
rcgiiuinis supremo W en iig e ro d ciisi puhlicata est,
2 4 *