iivrc??nlari8.
(H e f t Y .) T a f . 2-1.
A. ir r e g u la r is : frondibus scssilibus irrcgiilaribiis Jla-
bellaio-iniiKilidis, lacinüs tcniiiiialibus ciiueatis apicc u u i-,
b i-j (rifiircntis, rliizoniate parasitico scandcutc.
M i t de» Bliittoni von Flabellaria juinclpalis und A st-
S t ü c k e » , welclic von inonokotylcdbiicii Stiiinmen staimncii,
in dem sogcuaniiten Grandgcstclu des Stciubviiclis bei 3Yct-
lin , bis jetzt nur in clucm, aber grossen Exemplare gefunden.
E s liegen auf der Stei»])lattc zwei Aststiicke, die eine
genanc Untersiicliung nickt gestatten, da sie uudnicksiclitig
sind, und die äiisscrc Rinde ancli uiclit erkennbar wird, doch
zeigte der Staub der K o lile , die nocli liier nud da ansass,
unter dem S licroscopc, znmal bei Jieller BeleucLtung von
oben, sick ans kleinen Zellen zusammengesetzt, welche wieder
andere Zellen cinschlossen, nud worin lichtere und dunklere
Stellen in unbestimmten Entfenningcn abwechselteii, so
dass eine Aehiilicbkcit mit der Struktur der Sagcuaria fusi-
fonnis Corda crkcunbar wurde.
Au diese Aststücke heftet sich als Schmarotzerpilanze
die Ajihlebia irregularis an , uud ihre Yerbinduug mit deu-
selbcn ist auf dem vorliegenden Exemplare stellenweise deutlich
zu erkcnncii. Yon dem kleineren mit a bczeichuctcu
Stücke geht ein Rhizom ah , das an der Wu rze l 4Va Lin.
Breite besilzt, nntcr mehreren uurcgclmüssigcn Krümmungen
uud starken Bogen etwas über drei Z o ll weit fortsetzt, dabei
allmülilicli sich verschmälert nud an der S p itz e , wo es
nur noch eine Linie Breite hat, abgebrochen zu sein scheint.
Das Laub geht aus dcu Ecken der Biegungen dieses Rlü-
zoms ab , ist linieiifönnig, olinc Spur von Ad ern, verästelt
sich seitwärts mehrfach und die Eiidzipfcl sind au der Spitze
etwas breiter, daher keilförmig, und wieder iu zwei oder
drei Zipfel getheilt. Dasjenige Laub, das die Spitze des
Hanptastcs bildet, breitet sieb fucbcrföiTnig aus nnd vertbcilt
sich in schmale Z ip fe l, deren Eudzipfelchen keiirörinig und
zwei Oller dreispaltig sin d , die aber vorher noch einzeln
stumpfe Scitcnzipfclchen absctzcn. Am deutlichsten bemerkt
man die Ycrästelung und Spaltung des Endlaubcs in dem
unter dem ersten Rhizom bcilndÜchen Exemplare, das von
einem ändern Rhizom abznstammen sclieint.
Am nächsten ähnlich erscheint diese Pflanze der Aphlehia
crispa Ung. Gutb. (Zwick. Ycrst, Taf. 6 . Fig. 1 6 .) , die
wir zu Schizopteris lactuca gezogen haben; aber der Ölange
l aller Ad cru, sowie der spirairörinigeii Einrollung, und
das nicht bloss am End e, sondern durcliaus ia schmale
linienförinige Zipfel getheilte Laub iintcrsclieideu sie wc*
seiitlich.
Aplilebia iri'Cj^iilai'ls.
(F a s e . Y .) T a b . 2 4 .
A . ir r e g u la r is ; fnmciibiis sessiJibiis irrcgiilaribiis fla-
b ellato-multilidis, laciniis terininalibiis cuneatis apice u n i-,
b i - , ti'iíürcatis, riiizomate parasítico scandente.
I u lapide Grandgcsteìn dicto lapicidinae Wettinensis una
Clini foliis Flabellariao principalis et ramis arboriim inoiio-
cotyledanim specimen unicum raajusciilum.inventnm est.
Lapis ramos diios praebet, ad examen rigorosuin inep
to s, neque corticis adspcctniu admittontcs ncque pclhiciditate
quiulam structuram intcrnam pntefacicntcs, sed carbonis pro
parto illis adhacrcntis pulvis opc microseopii luce clara in
superna parte adbibila, c ccllulis minutis cellulas etiam minores
iucliidcntibus composita appariiit et partcs obscuriorcs
ct lucidiorcs altcriiuiitcs sp a tiij irregularibus inter se distaii-
3 *
tes observatac su nt, ita ut affiuitas cum structura Sagena-
riao fiisiformis Cordae rccogiiita sit.
His ramis Aplilebia irregularis more plantarum para-
siticarum inhacsit et iu spccimiue nostro pluribns locis iii-
scrtio distiucte observari potcst. Ramus minor litera a
notafiis rliizoma profert, basi 4Vis lin. latum, iu partibus snb-
scquentibus saepius irregiilariter curvatimi vaidcquc arcuatum,
sensim latitudine ilcmimitiim, apicc ut videtur truiicatuiii ct
abruptum et liucac lafitiidinem v ix cxccdens, a basi usquc
ad apicem longitudinem trium pollicum paullo supcrans.
Frondes e cnrvis Liijus ìliizomatis enascuntur, formam li-
nearem, nervis carcutem ìuduunt, ad latcra plnrics ramos
emittuut, ct laciniae terminales apice la tio re s, ct proptcrca
cuucatae, apice b i-a u t trifidae suut. Frous tcrmiualis partis
stipilis priucipalis flabelli instar dilatatur et iu lacinias augustas
dividitur, quae in lacínulas cuneatas, apice b i-a u t
trífidas, ante apiccm laciiiulam unam altcramve obtiisam
emittcìites, exeunt. Distributio e i lìssura frondis apicalis
in specimine infra rhizoma principale s ito , alii rhizomati, uti
videtur, euato, distinctius observari potest.
Siinilitudiiicm hujus plantae cum Aplilebia crispa Ung.
Gutb. (Petref. Zwick. tab. 6. fig. 1 6 .) , quam ad Schizoptc-
ram lactiicam aliigavimiis, facile observe s, scd absentia v e narum
et involutionis sp iralis, ncc minus frondes non in
apicc so la , sed per totam longitudinem in lacinias lineares
augustas d iv isa e , diíFcrentias csscutialcs cfíiciuiit.
^ p i n n l o ^ a .
'(Hoft Y .) Taf. 2 5 .
S . s p im d o sa : caule n ig o so -strio la to , striis arcuatis
marginibus cicatricum ferc p arallclis, cicatricibus longc di-
staiitibiis, subpcutagoiiis, aiigulls lateralibus acutis, disco
cicatriculis tribus vasciilaribus notato, duabiis lateralibus
linearibus, obliquis, uua iutcrinedia arcuata, trausvcrsa. Tu bercula
duo centro impressa ad marginem inferiorem cicatricum.
R o st Disscrt. pag. 9. L ep id o d en d ro n spimilosutn.
icr Exemplare dieser merkwürdigen Sigillarie wurden
bei Lübcjiiii gefunden. Sie zeichnet sich von allen bekaiiu-
tcn Arten durch die Entferunng der Blattnarbeii von ciu-
andcr und die beiden mit einer Ccutralvcrticfung vcrsebcnen
Warzen unter dem Untcrraudc jeder Blattnarbc aus. Die
Exemplare stelleu sämmtlich Abdrücke der äussern Rinde dar,
von denen durch Abgüsse mit W a ch s, Gyps u. s. w. die
Ansicht der änsscrn Oberfläche erhalten werden kann.
Die Rinde zeigt sich se ich t, aber dicbt der Länge nach
gestreift, die Streifen biegen sich nm die Blattnarbcn herum
und laufen in der Nähe derselheu deren Soitciiräiidcrn ziemlich
p a ra llel, siud aber nicht ganz regelmässig, sondern laufen
zum T he il in einander, und ihre erhabenen Zwischenräume
bilden Runzeln. Die Blattnarbcn stchcu im Quincunx,
sic sind wellig breiter als la n g , fast fünfeckig, ihre obere
Ecke ist abgestumpft, die untere gernndct, die Seitenecken
bilden fast rechte W in k e l, und sic liegen so llacli auf dem
Stamme, dass mau eigentliche Blattpolster kaum bemerkt.
Ibr Durchmesser beträgt ■wenig über zwei Linien, sie sind
aber so weit vou einander getrennt, dass die Entfernung des
Scitenraudes der einen von dom Seiteurande der benachbarten
vier Linien beträgt und auf den Quadratzoll nur ein
Quincunx gebt. Etwas oberhalb des mittleren Qneerdurch-
mcssers sieht mau die Narben von drei Gcfässbündelii, von
denen die an der Seite liiiienföriiiig siud und jede parallel
dem nächsten Scitciiraude g eh t, die mittlere ebenfalls liuicn-
förmigc aber einen kleinen Halbmond bildet.
Unterhalb jeder Blattnarbc befinden sich zwei runde
Erllöhungen mit eiuer Centralvertiefung, welche theils an
den nntern Blattrand anstosscn, theils etwas von ihm entfernt
sind, nnd xvalirschcinlich Stacheln trugen. Mau sieht,
dass sic an vielen Stellen etwas verschoben sind, bei manchen
Blattnarbcn uiidcutlicli 'werden, und dass bisweilen
ein e , bisweilen beide gänzlich fehlen, was walirscliciulich
Folge eiucs grösseren oder geringeren Druckes des GesteL-
iics sein möciitc.
C o r d a hatte bereits in Sternberg’s Flora darauf aufmerksam
gcmaclit, dass melirere zu den Sigillarieu gerechnete
Formen weder zu den Farren uocii zu den Lycopodia-
cecn gcrccliiict werden köiiiitcu (Sternberg’s Yers. einer Flora
der Yorw. Y I IL ) , sondern zu dicotylcdoiieu Stämmen g e hörten,
und namentlich erwähnt er (ebend. S. L IL ) die Aehul^
ìgillaria spînnlosa.
(F a se . Y . ) tab. X X V .
S . sp in u lo sa : caule ru goso-striolato, striis arcuati»
marginibus cicatricum fere parallclis, cicatricibus Ionice di-
staiitibus, siibpcntagonis, angiilis lateralibus acutis, disco
cicatriculis tribus vasciilaribus notato, duabus lateralibus
linearibus, obliquis, uua intermedia arcuata, transversa. Tu-
bcrculaduo ceutro impressa ad marginem inferiorem cicatricum.
R o st Dissert, pag. 9 . L ep id o d en d ro n spinulosum.
^^pcc imina quatuor hujus Sigillariae insignis prope Lobcju-
iium inventa suut. Ah omnibus spccicbus hucusque cogni-
tis cicatricibus longc inter scse distantibus et mamillis duabus
centro impressis prope marginem inferiorem cicatricum positis
dignoscitur. Specimina omnia cctypa corticis exteiioris
pracbcnt, quorum imagines iu c e ra , gypso ct cct. cxpressae
supcrficici naturalis adspectnm reddmit.
Cortex le-viter sed deusius longiUidinaliter striatus est,
striis cicatrices arcuatim iiicludentibus, marginibus cicatricum
ill vicinitate earum subparallolis, minus tamcn regiila-
ribus, scd pro parte coiiflucntibus, iiiterstitiis clevatis rugas
cfficicntibus. Cicatrices foliorum qnincuncinaliter dispositae,
latitudine lougitudinem panilo superantes, fcrc peutagonae,
angulis lateralibus fcrc rectangulis, ángulo supcriore trun-
cato, inferiore obtuso, cortici ita adpressac sunt, ut mamillas
v ix observes. Diameter earum lineas duas vix excedit,
sed tam longc inter se distant, ut spatium inter marginem
lateralem duarum vicinanuii lineas quatuor metiatnr et plani-
ties pollicis quadrati tautummodo nnuni quincuncem cicatricum
coutiucat. Paullo supra medium diametri transvcrsalis cicatrices
tres vasculares observantnr, qiiarniii»latcrales lineares
margini propinquo jiarallclac, intermedia linearis transversa,
limata.
A d marginem inferiorem cnjusvis cicatricis foliorum
ciqitc aut contigua aut paulliilum ab ilio remota tubercula
duo hcinispbaerica, centro imjiressa adsunt, e quibus vero-
sìmilitcr aculei prosilieruiit. Satis patet, tubercula illa saepe
a loco suo demota, interdum obtrita e s s e , iuterilum unum
iuterdum ntrumquc omuino d ccssc, scd tales aberrationcs
prcssui niajori aut minori lapidis attribuì possunt.
C o r d a jam in Stcrnbcrgii opero comniemoravit, plii-
rcs formas, quae ad Sigillarias relatac sint, ncque Filie i-
b us, ncque Lycopodiis adscribí posse ( S t e r n b e r g Tnit.
Fior. V I I I .) , sed rcvcra ad arborcs dicotylédones spoetare,
ct nomiuatim commémorât (ibid. pag. L IL) si-
15 *