cuiusàam Jndi arborcm cum apparatu fuo ad colligendos fruftus confcendentis i 2) inferiorem trunci partem
communiter inflexam cum radieu 3) racemum floriferum Majang diftum cum cymba ( fpatba)juppofita, ipfi
fuccrefcente; 4) unicam huius racemi fpicam cum occlufis floribus maiori forma expreffam; p racemum fru-
criferum iunioribus fruftibus onuflum, His adduntur auftores, qui eandtm arborem et defcripjerunt et depin-
xerunt, nomina item eius viresque in medicina et chirurgia probatas annotarunt. Cap, I l p. 9 - J ?♦ afflt dp
fpeciebus, loco, fblo, ac propagatione coccornm, ubifub initium ftatim A. monet, dariplures qui-
dem eius fpecies, taxum tarnen multas ejjë tantum varie tat es, quarum diferimen plurimum confiftit in fruftibus
eorumque nucibus, maioribus vel minoribus, rotundioribus vel magis oblongis. Harum fpecierum et varie-
tat um 13. defer ibuntur fecundum omnes notas, quibus vel differ unt vel conveniunt. Enumérant ur .quoque
infefta ac animalia diver ft generis, bas arbores devaftantia, Tab. II. quae bue pertinet, 13. exhibet figuras,
ex quibus 1 -6. repraefentant externam et internam fadem ut et germinationem Calappae, 7. fruftum Calap-
pae macberoidis feu enfiformis, 8. cyftiformis, 9.10. capuliformis (inter fpecies antea ». 6. 8. 7. deferipta-
rum) 11. eft Calappites feu Calappae fruftus oßculum, 12. Calappites ex calappae lympba depromtus, J3*
Dendrites calapparius in trnnco Calappae deteftus. Cap. Ul, p. 16-24. exponit Calappae vires ac ufus,
tum oeconomicos tum medicos, inter quos ßngularis eft modus, quo lac et ex hoc oleum pmffimum itemque
butyrum et dulcem fyrupum exfruftu parant. Porro fufius deferibitur modus, quo ex arbore bac elicitur
potus, cap. I. iam indigitatus, ex quo etiam conficitur Areca feu fpiritus vini indicus, fyrupus feu mel vel
faccharum, itemque âcctum atque ferment urn a piftoribus in ufum vocatum. Ceterum hoc capite p. 21. feq.
fufius deferibitur Calappites uterque atque Dendrites tab. II. delineati, qui funt lapilli duriffimi, quorum
priores in interiori Calappae nucis parte concrefcunt faepius, tertiusvero in ligno Calappae, fulmine deieft£
acfiffae, repertus fuit. Cap. IK deferibit abortus et monftra Coccorum ex quibus tab. III. delineat Coc-
cum monftrofam frondibus proliferis. Cap. V- XX. p. 26-93. tab.IP- XXIK pari induftria deferibuntur et
depinguntur Palmae aliorum generum 16. fpecies, quaefunt 1) Pinanga f Areca, c.V. VI, 2) Pinangae
filveftris f. Pinang-Utan 4. fpecies c. VII, 3) Saribus f Saribu, cui accedit Licuala arbor C. VIII. 4)
Lontarus domelnca, Palma vinaria prima, f . Jagarifera, Lontar c. IX. ƒ) Lontarus filveftris, Lon*
tar-utan c. X, 6) Lontarus filveftris altera, Ibur difta c. XI. 7) Palma indiça vinaria fècunda, Sa-
querusfive Gomutus, Gomuto c. XU. XIII. 8) Saguafter ma'or, A'ibun Befaar c. XIV. 9) Saguafter
minor, Nibun Kitsjil c. XV. 10) Nypa c. XVI. 11) Sagus, f Palma farinaria, Sagu c. XVII. XVIII.
32) Sagus filaris, Hokum et Hakur c. XIX. 13) OIus calappoides, Sajor calappa, cui accedit arbor
calappoides Sinenfis c. XX. De bis autem pauca tantum referimus. N. 1. eft palma nucifera minor,
Arabibus Faufel difta, cuius deferibuntur 3. fpecies et 4. varietates, item 2. P'mangxtae feu exigua produfta
lapidea. Huius arbor is fruftus cum plantae Siri diftae folio et calce viva praebet Meant at am illam paftam,
quam mares etfeminae, adult i et puer i, (novitii, uti a tabaci fuftione, nonfine temulentiae fenfatione) quo-
tidie mafticare confueverunt per totam Indiam, potißimum ad gratum balitui odorem et dentibus ruborem
(rquem Indi, uti Europaei albedinem, pro ornamento habent) conciliandum, de quibus aliisque ufibus valde
prolixus eft A. c. VI. Lignum ac folia ». 2. 3. ( quaefunt Corypbae Linn, fpecies) ad ufus domefticos .potif-
fimum adbibentur. N, 4. inter palmas viniferas exccllit: diftinguitur in feminam et marem. Ilia pariter proffer
t fruftus feu coccos, fed minores et roîundicres, eundem feme ufum, ac cocci Calappae, praebentes; mas
iulos tantum floriferos gerit. Ex feminae raiemo colligitur potus eodem modo ac ex Calappa,, qui coftus
tYunfit in faccharum itiud rubrum arborcum, fageram proprie diftam. Ex mare colleftus fuccus medico tan-
turn infervit ufui in contabefcentibus egregio. Ex ». 5. fimilis elicitur potus, fed vilior, ex quo in infulis
Pbilippvnis etiam excoquuntfaccharum rubrum ; ». 6. vero nullum praebet potum : Lontarus eft Boraflus
Linn. Borufliis Bum. N.y. vera Palma eft vinifera, Chamaerops Burn, et Linn., cuius praecipuum donum
eft potus feu vinum faporis ac colons perfefte inflar raufii recentis, quod fatis copiofe ex racemo femineo elicitur,
cuius collwendi et ad potum aptandi modus fufius deferibitur, et fimul ufus falubris acmxius notatur
c. X III. et tab?XIII. fucci colleftio peculiari figura illuftratur. Ex hoc fucco paratur porro acetum vulgare.
In Java et Baleya ex eodem, ad potandum minus idoneo, praecipue praeparant faccharum diftum nigrum,
Sinenfes vero deftillatores inde parant Arak feu fpiritum. N. %. et9. funt fpecies Caryotae B. et L.
quarum lignum praecipue ad ufus oeconomicos infervit. Ex Palma ». 1 o. pariter colligitur fuccus albus cla-
r usque* fed minus falubris, qui ad deftillationem Arak feu fpiritus debilioris adbibetur. Praeter vinum feu
fuccum, qui ex ». 4. 7. et to. in multipliées ufus colligitur, ». 6. 7. 8. alium porro ufum praeftantnobilem
: Ex trunci namque medulla colligcre feiimt indigenae, frumento carentes, farinam ad panem quotidia-
num pinfendum apt am, ex una tarnen fpecie nobiliorem, ex altera viliorem et minus gratifaporis, nobiliffi-
mam autem et copioffffimam ex n. 11. cuius 4. fpecies deferibuntur et farinue colleftionis modus ufusque fufius
exponitur, quibus addimus, BVRMANNVM in 0bf. p. 78. et 91. plures adbuc indicare palmas f i -
riniferas. Haec omnia aliaque quum iam prolixius in Commerc. litt. Norimb. a. 1744. p. 241. feqq. recen-
fuimus, bic breviores effe pojfumus ; hoc autem adbuc notamus, ex eadem farina , in Borneo praefertim ,
formari exiguos globulos, qui ad exteros magna copia deferuntur et apud nos auoque iam ab aliquot annis
nomine Sagu fatis notifafti et in ufum culinarem vocati funt, de. quibus iter urn ptura iam tradidimus in Commerc.
cit♦ p. 253. quibuscum etiam conferri merentur, quae cl. ÂIOEHR1NGI VS ibid. p. 390. feqq.
aiiecit. Palma, quae ». 12. fequitur, ob lignum duriffimum ad after es conficiendos aptum, et fila, quae ex
eius foliis temioribus parantur, Celebris eft, ut et alia, quae eodem capite p. 8s- nomine BifTulae deferibitur,
alius quidem formae, fed pariter ad fila, et quidem tenuiftima, ex foliis paranda utilißma. Palmam deni-
que ». 13. A. comparât quidem cum filicibus arborefeentibus, fed a B. in tab. XX - XXIII. expofitione
ea appeüatur Cycas, quod nomen L. quoque Gen. pi. edit. V. ». 1087« inter palmar urn genera recenfet, licet
absque charafteris definitione. Marem et feminam illam dicunt alii, et mari tribumt fruftum ex trunci
vertice procrefcentem, Ananafae fruftuifimillimum, fi excipias coronam foliaçeam, qua bic caret; odorem
quoque fpirat aromaticum, fed faporem inftar nucum avellanarum exbibet; feminae autem adferibunt nuces
ex racemis procrefcentes. Vtrumque fruftum tab. XX - XXIII. repraefentat. Haec folius palmarum fa-
müiae recenfio, utut maxime contrafta, fatis dedarat, quot momenta notatu digna contineat hoc opus. Ex
■ • v ' reliquis
reliquis libris plura,quam nonnuUarum ftirpium, ob ufum medicum aliumve infigniorem diu iam celebratarum,
fola nomina indicare, Jpatium pariter ac fcopus baud permittit. Deferibuntur autem atque figuris illuftrantur
L. 2. c. 1.2. Caryopbyllus aromaticus,c♦ 3.eius varietas,caryopbyllus regiusdifta,etc,4. Jbectesfilveftris, C.
6.7.NuxMyrifticafeminafiMofcbata, c. 8. NuxMyriftica mas etc. 9,10.quinquealiaefuveftresfpecies.C.11.
Agallochum lignum, fed line icône. C. 16. Sandalum album et citrinum, c♦ 17. rubrum, c. 18. Pfeudo Sandalum*
C zo. Cortex caryophyUoides f. Culitlavvan, Lauri fpecies Burn. C* 2f, 26. CajuPuti Myrtifpecies duae: ex
foliis alterius permacerationem et deftillationem extrahit ur oleum tenue,pellucidum ac fubtile, fed pauca tantum
quantitate, it a, ut ex duobus faccis, his foliis impletis, vix très olei iftius drachmae eliciantur,quod fortiffimum
Cardamomi fpirat odorem,fenjim autem iucundius eft, fedfaciUime avolat. Huius olei binae güttae cum cerevi-
fia vel vino pr opinât ae fudores excitant vebementes, cui fini apta medic amen ta India exbibet perpauca C. 30,
Caffiafiftula vera, 31. filveftris. C. 32. Tamarmdus. C. 33, Maluspunica. C.44. 45, duae luiubaef Zizypbf
fpecies. C.46. Lignum colubrinum. L. 3. c. 41, Adnotatio ad Guttam cambodjae, cambogium et gummi guttam
aliis diftam,fine ic. C. 42, Adnotatio ad fanguinem draconis eiusque fpecies, fine ic. L. 6, c, 20, Cyprus verus
antiquorum, Alhenna f, Henna Arab. Alcanna Rauvv, C. 21. 22. duae Viticis fpecies, L. 7. c. 23-25. Pi-
peris longi, f, Saururi fpecies 4. et c, 16. Piper caninum, C. 29. ex Auftuario Palmiiuncus Draco, Rottan
djernang, cuius fruftus praebet gummi, quod verus eft fanguis draconis, qui in Europam defertur, cuiusque fpecies
viliores ex eodem fruftu praeparantur, de quibus B. in obf. p. 119. plures indicat auftores. L $ ,c . i - 7.
Mufa f. Piffang eiusque fpecies atque varietates: illas ad très reaigi pofie, bas autem innumer as ferme effe affe-
ritur, quarum 16. recenfentur. C. 9. Galanga maior et minor cum maioris figura. C. 10. Zingiberis filveftris
fpecies. C.12. Cardamomum minus. C, 13. Zingiberis filveftris alia fpecies, C. 14. Zingiber maius finobile, vuU
go femina, Amomum Linn. C. 15. Zingiber minus. C. 16, Curcuma. C. 17, Zcrumbed, Curcumae fpeciei,ubietiam
de Zedoariae fpeciebus fermo eft. C. 18, Zerumbed alia fpecies. C. n . Galanga Malaçcenfis vilioris ujus. C. 23.
Acorusf. Calamus’aromaticus ab Europaeo parum differens, C. 24. Scboenanthus Ambokicus. C. 26. Arundo
faccharifera vera et Rottanga. C* 41* Ananafa,f. Nanas; C. s i. Mirabilis f. Jalapa offfic. C54. Artemifia la-
tifolia,ex qua defumitur famofa Sinenfium ac Japanenfium Moxa. C. 62. Aloe Americana. L 9. c. 1. Piper is
longi alia fpecies* ex qua Piper nigrum ojfidnarum, ubi fimul docetur, Piper album offfic. ab eo non differre, nifi
maturitatis gradu maiore et acceaente praeparatione. C, 2. Siri folium, quae planta piperis plantae maxime ad-
finis veraque Saururi fpecies dicitur, et cuius folium, quod vulgo etiam Betele appellatur, celeberrimum ilium
praebet ufum in arecae mafticatione fupra L, 1. c. f. iam indicatum.P. 337.^ fimul docet differentiam inter hoc
et illud folium, quod vulgo folium Indum et Malabatbrum vocatur. C. 3 • 6. quinque expoauntur aliae Siriff.
Saururi fpecies. L .u . c . t f .A B Cdaria, Dam lada, de qua in tab. 6 5. explication baec : fine dubio celeberri-
mae AcmellaeZeylanenfium fpecies, ni eadem forte fit planta, diverfo loco natali parum differens etc. C. 39. contint
adnotationem in Rhabarbarum. Quum baec planta in Amboina ac forte w tota India fit ignota, earn A.
nec depmxit nec defcriplitfed ilia tantum attulit, quae de rbabarbaro in Ska crefcente ex Sinenfium relatio-
nibus edoftus fuit, quibus addit, quae compertus eft dr Rbabarbaro in aliis quoque regionibus proveniente,
Ç. 57. deferibuntur niduli efculenti, quorum ut et aviculae eosdem ft ruent is icons tab. 7 5. fiftuntur. Ex Au-
ftuario baec pauca tantum addimus. C. 37. deferibit et depingit Radicem Muftelae, Reiz de Mongo, quae diftinguitur
in albam et rubram, ex quibus ilia buic praefertur. Nomen accepit ab animalculo Muftelae fimi-
li* quod a ferpentibus (cum quibus perbetuo pugnat) fauciatum ex efti foliorum huius ftirpis antidotum quae-
rit ac impetrat. Bengalenfes et Malaharenfes docent, banc radicem pratftans effe antidotum contra quodvis
adfumtum yenenum. Eidem plures aliae adferibuntur virtutes. Ipfum animalculum , Moncus diftumj fufius
deferibitur c. 83. et t. 62. f . 2. 3. delineatur. Cum buius animalouli atque radiçis biftoria conferri mere-
turMungos animalculum et radix deferipta ab ill. MICH. FR. LOCH NERO, Norimb. 1715.4*0, quae dijqui-
fitio etiam inferta reperitur Acad. Caef. N. C. Epb, Cent. III. et IV. app. p. 57.feqq. C. ç6. agit de celebri
radice Skica, Ginfeng et Som difta, quantum A. ex Sinenfium relation detegere potuit. Plantam ipfam baud
vidit, fed talem deferibit, qualem accepit a Sinenfi quodam* quiprae fe ferebat effe Sinenfis medicus. Dein•
de addit, quae exHerbario Sinenfi, quod Caefari SJNNONG adferibitur, excerpfit, quaeque agunt de plantae
buius forma, fpeciebus quinque fecundum radicum differentiqs, et de colleftionis modo, de quibus addit,
interpretationem, quam MENZ EL I VS in Epbem. Germ, a. i6%6.obf. 29. exbibuit, aliter quidem loca-
tam effe, fed fenfu vix vel non differre. Haec excipknt quaedam ex MARTINI Atl. Sinenfi et plura adduntur
de huius pretiofiffimae raaicis patria atque viribus, quae collegit ex veteri quodam manuferipto, quod
mercatores Batavi vel Portugalli in Sina ex relatu indigenarum compofuerunt. Figuram, quam tab. 21, fiftit,
depingendam curavit BV RM. iuxta exemplar, quod fupra laudatus JVlTSENIVS in ipfa Sina depingi iuf-
fit , quaequé fatis rejpondet deferiptioni Rumphianae, Huic valde fimilem imaginem , fed unius tantum rami
fiorentis et fin radice, ex eiusdem WIT SEN l l communication dudum iam publicavit celeberr. D. D. JO.
PHIL. B REYN I VS in fua differt. inaug. de radice Gin - Sem feu Nifi etc. Lugd. B. 1700. ventilata et
Ged. 173 9* cum Parentis fA C . BRETNII Prodr. Fafc. rar. plant. I. et II. reeufà. C. fl 2. annotai
quaedam de arbore campborifera. Quae de China radice fub finem addita funt, fupra iam indicavimus. Ceterum
quum hoc opus multa contint, quae nonnullis, fi non fabulofa et incredibilia, maxime tamen dubia vi-
deri poffènt, A. ipfe priori praefationi brevem attexuit quafi apologiam, quae, quum fimul primaria eiusmodi
momenta indicat, et brevis eft, bic locum adbuc meretur. In genre A. monet, fe data opera baec adpofuiffè,
non ut illis fidem conciliaret vel leftoribus credenda obtruderet, fed quod fub talibus fabulis et narratiunculis
fèmper aliquid veri occaltaeque naturae qualitates lateant reconditae etc. fibi vero occafionem tempusque de-
fuiffe, quo minus omnia usque ab origine fua indagaret, Addit, pro mendaciis autem babenda non ’effe, quae
primo intuitu incredibilia yidentur, quaeque naturae Eurobaearum plantarum repugnant : fe ipfum enim pluri-
mis illorum fidem denegaffe, donc faepius et diligentius ilia inquifiverit eorumque cauffas exploraverit vel ab
alüs edoftus fuerit. Referuntur deinde hue 1) Arbores, in quarum ligno et fruftibus naturales et veri cre-
feunt lapilli feu dendritae, uti in Calappa L. t. c. 3. 2) Fruftus et flores, qui in faxa dégénérant priftinamque
fere retinent fpeciem, uti funt fruftus arboris Vernicis f Caju Sanga L. 3. c. 44. et Bonga Manoor L. 7 c. 27*
Arbores, quarum folia in viventia mutantur animalia, uti Cicadaria L. 5. c, 54. 4) Arbores, quarum
fruttus non in r amis,fed ex truncis,immo et ipjîs excrefcuht radicibus, uti Nanca L. 1. c. 2 f . et Blimbingum t e es c. x 1 ;
f J Frutices,quorum folia in apice filumgerunt extenfum cum adpenfo quffi fruftu cant harts Jîmili, uti Canthariferx
nerb a L. "J. c.6l. 6) Fr ut ices, quorum folia viridem tantum cmittunt fuccum,qui tamen manus et ungues rubrotingit
colore ittexpungendo, uti Alcanna L.6.c. 20. 7) Plantae, quarum folia tribus diverfis ffuntformis not ata, uti Sefamum
Indicum L.S.c.^. g) Arbores, quae ex ramis radices in terram emittunt, ùti MangiMangl L. 4. c. 61. et VafingaeL.
f. c. i.ffeqts. 9)Frutiçes,quiloC9truMCiicraJfo, lignoffoet Jînuofo fuhe'feufiagellop'érterram prorevuntvel arboresco»-
Cfilt. II, (*** *** j-cenm