Brif- i Hittorin naturalis Braiiliae aufpicio et bénéficie IllultrilT'. J, MAVRITH Com. Naflau. illius
provinciae et maris fummi praefefli adomata. In qua non tantum plantae et ammalia, fed et in-
digenarum morbi, ingénia et mores defcribuntur et iconibus lupra quingentas illuitrantur. L gd.
Bat apud Francife. Hackium et Amtlelod, apud Lud, Elzivirium 1648. toi. mai. hie titulus am
infculptus it vmis I‘hums nitidc effi'ctis cxornatus eft. Sequins pagina contenta hums opens comme ats-
Sores hifcc mavis decîarat: GVILIELMl PISONIS, M. D. Lugduno Batavi, de Medians Bralilienli li-
bri quatuor: î de acre, aquis et locis. II. tie morbis endemiis.' 111. de venenatis et amadous. IV. de
facultatibus limplicium. Et GEORG II MAKGRAVll de Liebftad, Mifmci Germant, hdtonae rerum
naturalium Braliliæ libri otto, quorum très priores agunt de plantis, quartus de piicibus,
ouintus de avibus, fextus de quadrupedibus et ferpentibus , feptimus deinfeftis, oftavus de ipla
regione et illius incolis . cum appendice de Tapuyis et Chilenübus. JO. DE LAET , Antwerpia-
nus, in ordinem digeflît et annotationes addidit, et varia ab Auttore omifla iupplevit et illultra-
vit Praemip, quae praeter titulos indicator continent dédie, praef. Pifonis et fummaria librorum, pagg, 8.
P iL u traS. pagg. r u . ind. p. i. figg. 105. ex quibus 93, quas liber JK continet, ad Jlirpes pertinent.
Hune traSatumexcipit titulus operum Marcgravii idem iam indicatus , eiusd. dédie, praef. et fummaria librorum
pava. 8. ipfe traS. pagg. 193- ind. pagg. 7. figg. 43«- “ i^ u s ico . priores et 4. ultimae ftir-
pium icônes Mum. Poli decent armas in lucem prodiit opus,maximum partem cum mdicato idem,bac Mulot
r 2. GVILIÈLMI PISONIS , Medici Amltclaedamenüs , de Indiae utriusque re naturali et medi-
ca libri quatuordecim, quorum contenta pagina lèquens exhibet, Amftelaedami apud Ludovioum et
Danielem Elzevirios 16 y 8. fol. Hic titulus aeri pariter infiulptus, et cum prwre idem eft, nonnnllis ta-
men Mûris mutatis luculenter differt. Pagina fequens in titulo citata haec indicat: GVILIELMI PISONIS,
Medici Amiheledamenlis, I. de aeribus , aquis et locis. 11. de natura et cura morborum, occidental!
Indiae, imprimis Braiiliae, familiarium. III. de animalibus aquatilibus, volatdibus et terreltrt-
bus, edulibus. IV, de arboribus, fruftibus et herbis medicis, atque alimentariis , naicentibua m
Brafilia etrcmônibns vieinis V. de noxiis et venenatis, eorumque antidotis. Quibus iniertae funt
animalium quorundam vivae (èftiones ; turn et aliquot metamorpholes iniéflorum. VI. mantifla aro.
matica etc. polita poil Bontii traftatus. GEORGII MARCGRAVII de Liepdadt I. traflatus topogra-
phicus et meteoroîogicus Braiiliae cum oblèrvatione eclipiis iolaris. II. çommentarius de Bralilieu-
fium et Chilenfium indole ac lingua etc. JACOBI BONTII, Bataviae in maiore Java novae Medici
ordinarii I. de confervanda valetudine, II. methodus medendi. III. obfervationes in cadavenbus. IV.
notae in GRACIAM abORTA. V. hiftoria animalium. VI. hiltoriaplantarum. Quibus (duabus idtinns)
fparfim inleruitG.PISO annotationes et additiones qua icônes atque res neceffarias. Pracmijj:pagg. ai.
ipfum opus Pifon. pagg. 317. index pagg. i.figg. t7 S‘ imer quas a p. 109- ad 173. et 301. ad 314. reperiun-
tur 116. quae ftirpes et 8- quai easdem bis repraefentant. Marcgr. traSatus confiât pagg. 39- et figg 3. quarum.
1. eclipCm folarem 2. et 3. duo quadrupeda ammalia repraefentant. Vltimus traSatus titulum paullo mutatum
hune praefe fert: JAC. BONTII hiiloriae naturalis et medicae Indiae orientalis libri fex. I. de confervanda
valetudine etc. in quorum librorum penultimo naturae animalium, avium et pilcium, in ultimo
autem arborum et plantarum ipecies mirae, Europaeis incognitae, ac ad vivum delineatae
explicantur. Commentarii , qu.os auftor, morte in Indiis praeventus, indigeftos reliqUit, a GVI-
HELMO PISONE in ordinem redafti etilluilratiatqueannotationibusetadditionibusrerumeticonum
neceOariis adaudVi. Confiât pagg. 160. figg. 116. ex quibus 73. ultimae ad ftirpes pertinent. Hune tratta-
tum denique excipit GVIL. PISONIS mantilla aromatica live de aromatum cardinalibus quatuor.et plantis
aliquot medicis in medicinam receptis. relatio nova a pagg. 163. ai zo6. figg. 21. mi. pagg. 1.
Alia valdeque different eft utriusque buius operis difpofitio. Quum nobis dejtirpibus tantum ferma fit, reliqua
Slentio praeterimus. 1 ) In priori opéré maxima ftirpiumpars adfcribitur MARCGRAFIO t inpofteriorine unica.
in priori PISO In praefatione de MARCGRAVII meritis haec fincere profeffus eft. ,,iUe, fedulusperfexen-
nium Mediterraneorum locorum explorator, meis primum , mox lllufir. Comitis (Nallovicniis) fubflatts
’ fuffultus, partes fuas circa geograpbicas, afironomicas, biftoriaeque naturalis obfervationes, traiter tuta-
” tus eft. Atque in Africam tandem transfretans fuccubuit, quamobrem , ne illius viri periret memona,
” allronomica cl. D. Profejlori GOLIO aliquando edendas hiftoriam veronaturalem curaepraeftantijf. viril.
” de LAN , de Americanis meritiffimo, per illufiriff. MAVRIVVM Najjovium Iradi eu ravi. Atque ut de-
’ funSi cineribus fua perfolverentur praemia, opus eius pofthumum meis traSatibus non mtermifeen, fed
” aditmii volui, “ quibuscum conferri merentur, quae MARCGRAVII operis fui dedicatio et JO. de LAN
editoris praemiffa praefatio continent, ubi PISONIS nulla Jit mentioned omnia (.excepta tills, quae editor
in ordinando etillufirando hoc opéré,ab auBore indigefta colleBionc reliBo,praeftitif) ad eumfolum refermtar,
quarc etiamPISO in fuo priori opère (aepius ilium citât. Inpofteriori opéré, huiusimmemor, Mangravmna fuis
absque ulla nota diftmBionis immifeuit raroque ilium nominavit, me in praefationeplura de eodem commémorât,
quamquodpartemonerisderivaffetindomefiicosfuos,praeceterisinMARCGRAvIVM,utpenficulateobJervaret
externas potijfimum figuras iltarum rerum naturalium, quarum ipfe virtutes internas praefidtaque mcdica,fir-
mandat vel refiituendae valctudini nata, follicite expertus eft, idque , quod in priori editione (mmis prata-
vitanter ver eius a praelo dbfentim in lucem protenfà) promiferat, mm tandem praeftaret, fcilicet utsha
ab inutilibus, ver a a dubiis et fuperfiitio fis, falutaria a noxiisfepararet. z) Ex figurarum (quae omîtes ligna
excifae et contextui infertae funf) coliatione iampatet, non folum in priori opéré plures, verum etiammpo-
fieriori cliquas bis reperiri easdem. 3) Non folum pofteriori open additas ejfe icônes, quibus prius carte,
■ verum etiam priori permultas infertas effi in pofteriori omiffas, barumque non folum eas, quas MARCGRA-
P1VS recenfuit, verum etiam nonnutlas, quai ipfe PISO publicavit, 4) Lt nonsina et deferiptiones unius eius-
iernsue figurât [aepius variare. „ I H .
Échls facile puses, pefterms PISONIS opus, multis licet figstrss outturn, multssque omsetotiembus sllujtra-
sum bond inutile red/idiffe prius , multoque minus iilud MARCGRAVII. Ve uutem de hts curscfi obsque
temperis diffendio entières reddantur, protons iilisfere fequentem fipurorum ceUonenem elms irfitltusom conp.
dirnus. Id adhuc waemonemus, in nnmerandis illis nos fiornm etfruEhuum imagines, figillàtim indicant es, tune
tantum comput.ajfe , quando eadem Jlirpis figura absque his antea vel a PISONE vel a AiARCGRAp'lO exhibit
a fuit-: addimusque y P. a. PISONIS opus prius , P. b. pojlerius , Ai. vero AiARCGRAVlI opus
Jignificare.
i. Ex9 3. illisfiguris, quas P. a. exhibet, f7 turn in M. turn in P. b. pariter reperiuntur eaedem , ex-
ceptis paucis, quas notabimus. paullulum mutatis, nempe i ) Mandihoca P. a. 55, b, 117. ubi Mandiho-
ca fylueftris, M. 293./. 4. fine nomine, atque deferiptione. 2) Acaju P, a. 58. Al. 95, ubi Acaiaiba et
Acaiuiba, et fruïïus Jig. 3. in magnitudine naturali, P, b. 120. ubi melioricon itemque eaedem fruüus très
figurae, 3) lcicariba et illius gummi Icica feu Elemi P. a. 59. b. 122. Al. 98, 4) Jetaiba P- a. 60. Ai.
joi« P, b, 123. ubi 2, icônes fruBus in magnitudine naturali. 5) Caopia P. a. 6j. b, 124* ubi Caaopia,
M. 96. 6) Caranaiba et Anachi cariri barbaris, Tamar Lufitanis, P. a. 62. f. 1. b. 2. f. 1. M. 130. P. b« 126,
ubi Carnaiba I, 7) Pindoua P. a. 62.f . 2. b. 125, Ai. 134. ubi Pindoba. 8) Aroeira P. a. 64. Ai« 90*
P, b♦ 132. ubi alia fed vilior icon. 9) Zabucajq P. a. 66. M. 128. ubiJacapucaya, P. b. 128- ubi figura
mutata et cum fruïïu in magnitudine naturali. 10) Gucticoroja P. a. 67. Al. 1 14. ubi Guitiiba , cuius
fruftus Guid-coroya, P. b, 136, ubi alia vilior icon. 11) Janipaba P. a. 68. b. 138. Al. 92. 12) Tapia
P. a. 69. b. 140. Ai. 98« 13) Ambaiba P. a. 72. b. 147, Al. 91. 14) Bacoba feu Mufà P. a. 7^.
Mo 137. uhi Pacoeira, P. b. 134. i f ) Mangaiba P. a.76. M. 122. ubi etiam Mangabiba, P-b. 1 s6.
ubi totius arbqrisy fioris etfruüus mutata figura. 16) Vmbu P. a. 78. M. ic8. ubi lua Vmbu et ab Vm-
lu diftinguitur, P. b. ubi Vmbu mutata figura fiftitur. 17) Cebipira - guacu P. a. 78. b. 169. M. 100.
18) Mured P. a. 79. b. 171. M. 1 ig* 19) Guabipocaiba P. a. 80. b. 170. ubi Guabipocacabiba, M»
1 1 1 . hoc eodem nomine, ao)Munduy-guacuLM/îffln.Pinhoes P. a. Al. 96, ubi Mundubiguacu,Lufitan. ■
Pinhones, cum 4. fruftus figuris in magnitudine naturali, P. b. 179, ubi Munduy-guacu feu Nux cathartica
Americana et maior totius ftîrpisfigura cum iisdem 4-.fr uB us figuris. 21) Juripebamas P.a. 84-ƒ. 1.6.181/. r,
M.%9-ubiJurepeba. 22) ManacaP.fl. S^.b. 184- M, 69. 23) PagimiriobaP. a. 86.b.\85. «èiPajomirioDal»
M.9, 24)Camaro-Juba P, a. 87. b. 177. ubi Camara-Vmba, M. 6. ubi Camara* Vuba. 21) Ananas aliis
Nana P.a. 87. b, 19^.M. 33. 26) Betys ve/Betre P. a. 88.b.196. Al. j 2^. 27)Nhambi P.a. 89.^ 228.
1t 310. M .îo . 28) Caa- apia P. a. 90. M, ^2, P. b, 232. et 311, ubi Caapia. 29) Acaricoba P. a.91.
b. 260. M. 27. ubi Erva do Capitaon. 30) Tangaraca prior, Lufit. Erva do Rato P. a. 92. M. 60. ubi
ab Erva de Rato diftinguitur, P. b. 303. ubi Tangaraca ill. 31) Inhame de S. Thome, Braf. Çara P»
a. 93. b. 255. M. 29. 32) Batata de purga, alias Meçhoacan, Braf. iticucu P. a. 94.A i. 41. ubi Jati-
cucu feu Radix Mechoacan, P. b. 2^3, ubifios (videtur autem potius fruBus') in magnitudine naturali ad-
ditur. 33) Caapeba P .a. 94. M. 2 6. P. b. 312. et 261. ubi alia adhuc icon cum radice additur. 34) Ta-
jao’ba I. feu alba P. a. 95. ƒ. 1. /?. 236. ƒ. 1. M. 3 y. 3O Tajao’ba II. feu Mangara peuna P .a. 9y. f. 2.
b. 236. f . 2. AI. 36./. 1. 36) Tajao’ba ilf. feu Mangara miri P. a. 9^. f . 3. b. 237. AI, 36.fi 2. Praeter
has très Tajaobae fipecies P» a. et b. fine figura dejeribit IV. feu lilveltrem aliis Tajobaraon et Lufit,
Mangara brava, quam vero AI. ut et reliquarum trium Jpecierum nomina fpecifica omifit et numéro tantum
diftinxit, 37) lnimboja, La/. Silva da Praya P. a. 96. b. 2oy. ubi Inimboy, M. 12. ubi deferiptio et 56«
ubi icon. 38) Nhandi, Piper longum P. a. 96. b. 197. AI. 75. a^i Piper caudatum, La/. Betre, Braf.
Nhamdu. 39) Jacuacahga, aliis Paco Caatinga P, a. 98. h. 214. ubi etiam Perinâ, AI. 48, 40) Jamaca*
ru P. a. 100. b. i88. AI. 24. 41) Jaracatia P. a. 100.ƒ. 3. b. 190. ubi Jamacaru IV., AL. 126. f . 2. 42)
Ipecacuanha P.a. 101.^.231. Al. 17, 43) Caiatia a/i«Caacica P. a. 102 .24 -1 . et 311. AI, ubi etiam
Erva de cobra fieu herba colubrina. 44) Aninga P. a. 103.fi. 2* /»e deferiptione , b. 220.fi. 2. ubi
Aninga II. cum deferiptione, M. 106. cum eadem deferiptione, ubi Aninga iba, quo vero nomine P. a. et
b.l.c. aliam depingit et deferibit Aningae fpeciem aM.omiffam. 4O Caajandiwap, aliis Caaopomonga P. a,
jo f . AI. 28. ubi Caapomonga et Lufit. Erva do vina, b. 200. ubi etiam Caaiandiroap. 46) Murucuja-
miri P .a. 107. b. 248. Ai. 72. ubi Mumcuia Pyriformis. 47) Aguara-quiya, Erva do Bicho nonnulr
lis, aliis Erva mora vel Pimenta de Gallinha P. a. 108. b. 224. AI. iog. 48) Aguaraciunha- acu five
Fedagofo P. a. 109. b. 229. ubi Jacua Acanga et ab Aguara- quinha tan quam fipecies diftinguitur, AI. 7.
49) Caaataja P. a. 1:0. b. 230. ubi Caa-ataja et Luf. Erva de purga de Joan, Pays, M. 32. yo) Ca-
raguata- acanga P. a.ru . cum fruBus duplici icône in magnitudine naturali, P. b. 192. iisdem figuris, M.
87. fine fruBu. y 1) Meeru five Canna indica P. a, 116, b. 212. M, 4. y 2) Alhara aliis Pacivira P. a.
117. b. 213. AI. 5. ubi alia Meeru fipecies dicitur fine nomine fipecifico, y 3) Tupaipi aliis Vrucatu P. a.
117. b* 235. AI. 35. ubi Vrucatu, y4) Juquiri, aliis Caaco, Herbae caüae feu Mimolàe Ipecies prior
P, a. 118. b. 202. et 304, ƒ. i. AI. 73, ubi Caaeo feu Herba viva, y y) Caaeopollerior P. a. 11 g, f . 2.
fi. 203. et 304. ƒ. 2. AI. 74. ubi Herba viva fruticefcens, Lufit. Silva d’Agôa et ubiffO. DE LAET. Jïli-
quae maturae iconem adiecit. y 6) Ibipitanga vel Vbipitanga five Ceralùs Brafiliana P. a. 121 .AI. u 6 .
utrobique ramulus cum flore in magnitudine naturali, P, b. 187. ubi mutata icon, nempe truncus cum ramo
fed magnitudine imminutà. 57) Janiparandiba P. a. 121. b. 172. ubi Japarandiba, AI. 109, ubi Japaran-
diba et Jeniparanduba.
2. Ex reliquis P. a. figuris porro etiam apud P, b. quidem occurrunt, fed apud Ad. défunt figurae. 33, fe-
quentes. 1) Araticu- Pana a. 70. b. 306. 2) Embira feu Pindaiba fl. 71. b. 144. 3) Araca'lba a. 74. b,
.1 y 1, ubi Araca* miri. 4) Abaremo temo a, 77, b. 168. ubi Avaramo- temo. y) Jito, alias Vrape- guacu
a. 86. b. 169. ubi Jito I. 6) Zamouna a. 81« b, 17f. ubi mutata icon cum trunci parte et Saamp’ana
appellatur. 7) Andira lbaiaribafive Angelin a. 81. b. 175. 8) Cambui five Myrtus filveftris a. 82. b.
j 78. 9) Juripeba (conf. §. 1. n. 21.) foemina a. 84. ƒ♦ 2, b. j 81. ƒ. 2, 10) Mamanga a. 8 y* b. 183.
i i . 12) Tangaraca (conf. §. i.n . 30.) pofterior a. 93. ubi duaefigurae, altera ut videtur in magnitudine
naturali, b. 302. ubi Tangaraca II. iterum his duabus figuris, fed maiori viliori. .13) Jaborandi prior
a. 97./. 1. b. w 6 .fi. 1. 14) pofterior ibid. f. 2. \ y) Jupicanga a, 99, b. 2^7. ubi additur Rad|?c Chi-
nae, figura vero minor eft, cum radicis figura, 16) Vrurumbeba a, 100. fig. 2. b. 191- ubi praeterea
£##**) z Jaraa