«SSïi HANGKA WEWAT EKAN ÍS S » «SSU 12 L 5 2 Ì
eenige ftad wil gaen beleggen, wel 100 ende 50 metaelen ftucken, daer
de cleijnfte van is, als de Coninck de maet heeft doen affnemen, van
een van de ftucken in ons fchip, fonder ontelbare andere cleijne ijfere
ftucken ende allerhande geweer; daer den Kijloer feer van verwondert
was ende de Edellieden mede. Ende dede mij vraeghen, hoe onfe Conincks
naem was, waerop ik andtwoorde: Maurits de Naffouw, dat den Kijloer
opfchreeff, ende vraeghde mij hoe oudt hij wel w as ; ick andtwoorde:
omtrent de dartigh jaeren; ende off hij al getrout was, daer ick op andtwoorde:
neen; daer den Kijloer feer in verwondert was, dat een Coninck
foo lang wacht, om niet in tijds te trouwen, om kinderen te meugen crijgen,
die ’t Coningrijck foude meugen befitten, off den Coninck in den crijgh
Den Kijloer vraeghde mij, off het Coningrijck van Chijna grooter was in
’t begrijp als ons landt, waarop ick andtwoorde: neen, dan dat ons landt
grooter was, ende den Kijloer dede de caert voortbrengen, dat ick hem
wijfen foude wat ons landt was. Doen wees ick Nederlandt, Duijtflandt,
Ooftlandt, Noorwegen ende een ftuck van Mofcoviën, dan gaff het all
den naem van Hollandt; ende vroeg mij waer de plaetfe was, daer wij
van daen met fchepen gevaeren waeren, doen wees ick hem de stad
van Amfterdam, en fchreeff het op ende vraeghde mij, hoe veel fchepen
datter wel van daen vaeren; ick andtwoorde: wel 4 0 00 schepen als onfe
fijn, ’s jae rs van daen vaeren, fonder ontelbaer andere, wat cleijnder
H H B n d e ick verhaelde datter wel op eenen dagh wel 700 fchepen
■ K W van de ftadt van Amfterdam affgevaeren fijn. Daer den Kijloer
■ ■ j n ende den Edellieden feer van verwondert waeren, fulcke menigte
m W S z ¿ Á van fchepen in ons landt te fijn. Ende vraeghde off het in ons
■ ■ ^ l a n d t foo warm is als hier, daerop ick andtwoorde: neen, dan ter
contrarij uijtermaete coudt, principalijck omtrent defe tijt, alfoo ’t er nu
in den winter is, als hier te lande; ende ick verhaelde dat het waeter deur
de harde coude in een nacht foo hardt word, datter een man over ’t water
¡oopen can, alfoo fij het woord vriefen niet verftaen en conden; ende
ick feijde dat in vijff off fes daegen foo hardt can worden, dat men der
met waegens ende paerden op loopen can, dat fij lieden nauwelijcks
gelooven wilden ende dochten onmogelijck fulcx te wefen. Ende deden
doen vraegen, hoe ’t de fchepen doen maeckten, waarop ick andtwoorde:
foo lange ftille blijven liggen in de haevens tot drij, vier maenden; als
’t begint te regenen ende de fonne heet begint te fchijnen, foo fmelt
het wederom de hardichheijt, ende dan beginnen de fchepen wederom
toe te maecken, om naer alle landen te vaeren. Ende doen verhaelde den
Kijloer, dat op ’t eijland van Baelle wel 10,000 paerden waeren, dan
woude het niet bij ons landt gelijcken.”
13 Febr. kwam Manuell Roedenborrich weer aan wal met geschenken
voor den koning. „Ende in ’t eerfte wierde hem een fchoone groote
vergulde fpiegel voorgeleijt, ende behaegde hem feer wel. Ende in
’t opflaende deuren van de fpiegel lach een gedruckt fchip, fraeij
gefchildert, hetwelck den Coninck in de handt nam, ende vraeghde wat
het voor een fchip was, off het fchip van Jan Meulenaer w as ; ick andtwoorde:
jae, alfoo ick fagh dat den Coninck groot behaegen der in
hadde; ende wierde hem een ftuck fluweel, met een roer ende fommige
wat vrouwen dat dat waeren, die foo met guarde naer
de rivier toe gingen ; gaven mij voor andtwoord, dat het
van des Conincks vrouwen waren, die des morgens
vroegh in de coelte het waeter voor den Coninck haelden
aen de rivier voor den gantfchen dach, daer den Coninck
hem in baedt ende waft, als de hitte op den dach begint
te comen, bijcáns gelijek op het Eijlandt van Ormus”
„Adij 12 Febr. Nu op den avondt bij de ca e r s fittende
met fommige Edellieden in des Kijloers huijs, begon
de Kijloer te vraegen van de gelegentheijt van ons landt,
ende vraeghde off in ons landt oock veele paerden
waeren, waarop ik andtwoorde: jae, dan feijde, veel
•grooter waeren, dan die hier te lande, ende vraeghde
hoe veel paerden onfen Coninck bij den anderen wel
vergaederde, wanneer hij ten oorlog trock; ik andtwoorde
den Kijloer: wel met 30,000 man te paerde ende 50,000
man te voet ten oorlog treckt, die alle gaeder in
t’ harnas zijn van ’t hooft tot de voeten, foo dat men
er met geen roer deur fehieten can; ende daer ende
boven voert de Coninck oock met hem, wanneer hij
«SSU HANGKA WEWATEKAN I S S 9
chriftallijne glaefen vereert, dat hem alles feer aengenaem was”.
„Ende doen wierde de caert voor den Coninck gebracht, ende
langde my felven een dun ftockien, om te wijfen, alle de
Coningrijcken ende landen die der in laegen”. Nadat hy verschil-
lende landen had aangewezen „vraeghde den Coninck, wat het
Eijlandt van Baelle was, hetwelck ick wees, ende was verwondert,
dat het foo cleijn in de caert lagh. Ende was feer verwondert,
van alle de landen en Coningrijcken, die in de caert laegen,
ende principael verwonderde hy hem van den grooten Turck,
dat die foo veel landts befat”. De koning vroeg nog heel wat;
naar den weg dien de Hollandsche schepen genomen hadden,
naar den tijd dien ze voor de re is hadden noodig gehad, of ze
ook op het eiland St. Louwerens geweest waren, „dat sy Papo
noemen; ick seyde: jae, ende offen wy oock eenige van die
natije in onfe fchepen hadden, ick andtwoorde: jae, twee jongens;
de een van omh’ent 16 jaeren, ende de andere van omtrent de
12 jaeren oudt, ende den Coninck feijde, gaerne die eens fien
wilde, daer op ick andtwoorde. Sijn Maijesteijt wel toecomen
con”. De koning wilde zeker zyn collectie vreemdelingen com-
pleteeren. Op de landkaart stond ook een globe afgebeeld ; toen
Lintgens den koning hier het gebruik van verklaarde, was deze
zeer verwonderd „van de suptijlheijt van onfe natije”, en vroeg
hem, als hy weer aan ^land zou^ionTen^jm^lan^vgoral een
Verder vertelt Lintgens van het paleis, met een drooge gracht
er omheen met een brug er over. In den voorhof hingen veel
vogelkooitjes en stonden de hanen evenals nu nog bij elk Baliër
onder gevlochten stolpern Ook Joeri was het^ hanengeyecht een
^Adij 15 Febr! Doen op den morgen, doen de fon een ure hooch
was, quamen er twee coetfen, met houte tenten boven ’t hooft,
ende fes paerden geleijdt, die de toomen met paerlemoeder
fraeij bewrocht waeren. Doen feijde den Kijloer tegen ons, nu
füllen wij ons op den wegh begeven, ende hij ginck op een van
de coetfen fitten, ende Roedenborrich op een ander coets, ende
dede mij een van de fes paerden langen, daer ick op foude
fitten; doen gingen der op de andere vijff paerden Edellieden
fitten, ende voort wel 150 man te voet, fommige met fpietfen,
ende fommige met fpatten ende fchilden, ende hun pijlcoockgrs ,
met de fenijnige pijlen op ’t lijff.”
„Ende doe wij midden in de ftad quamen, fijn w ij over een houte
brug gegaen over de rivier, ende in des Kijloers huijs gecomen,
alwaer wij duer drie portalen ingingen, elck met feven trappen
op- ende affgaende. Ende in de eerfte portael deur fijnde, was
een groote plaets, daer den Kijloer fijn beesten, paerden ende
buffels heeft ftaen, ende alderhande gevogelte, die in corven
hingen; ende fommige corven daer haenen onder ftonden, als
in des Conincks huijs. Ende deur het tweede portael comende,
waeren de woningen van fijn flaven; ende deur de derde portael
opgaende, boven in de duer staende, conde men ftraex met op
de plaets fien, want in ’t affgaen was een viercante muer, tegen
de duer over; all fraeij gewrocht ende wel hondert fijne porceleijnen
in de muer gemetfelt. Ende den affganck was gelijek
een wenteltrap, ende doen quamen wij op een viercante plaets,
daer fommige houte huijfkens ftonden, rontomme open, met
solderinge, drie voeten van de aerde, alwaer des Kijloers guarde
w a s ; ende vonden daer vier metaele roers liggen met fijn cruij'
en scharp der bij hangende met fijn lonten.
Ende den Kijloer ginck' onder een van defe open huijfkens
fitten, ende dede ons mede bij hem fitten; ende een weijmg der
gefeten fijnde, quam er een blanck man in, op fijn Javaens
gecleedt ende ginck onder de Edellieden bij ons fitten^ dan en
fprack niet ende befach ons. Doen feijde Roedenborrich, dat
het was een Portugies, die hem aengefproocken hadde in t deur-
trecken. Ende een weijnich geweeft fijnde, begon ik hem te