•»«»•i
lì:
^
tur , quam verum Veterum Euphorbium in eâdem
parte Cl : Commcntaiorcs exiltimant, tum quia
& Fcteres ¿r Rccentiora omncs ununimitcr teflantur
£uphorbium in Afnc gigni , tum quia ctiam hoàitrno
Ate ex Africa m Europxm tranpvehimr ; vera
hase funt , fj teor, in Africâ gignitur , ex Afriçâ
in Europam transvehitur'; fed planta Dodonxi non
eli: Arbor , ncc ia Arboris excrefcit /iltitudinem ,
ctiarafi vcl m.ixima adhibcatur cultura; foltis non
fpeñitur Acsnthinis , unde colligere licet non effe
planram fiindcntcm Veterum Euphorbium : Satdidacalti
Hol t : Mal : fun [ponte in urborem excrefcit
, & ramuli ejus recentes (hoc eft priufquam
funt trigoni) non inepte cum parva pottione/S/ÍOrum
Ac Mihi comparati poffunt , adde deniquc
Stitdidutdli l'ati'uo inter Euphorbium Barbaria
aliata eile , quod argumentum eft pro Sadidicalli
omni exceptione majus ; ied aliam pUnt£
fucculentiores , ubi arefcunt , induunt formitm ,
dcniquç Euphorbium Dodontti & formi & ungularum
numero fxpijftme variât ; & hoc fateor , nliam
ubi arefcuut induunt formara , fed fpins ángulos
armantes formam & anguloium numéros
fatis fuperque jndicabunt , fateor & hoc Euphorbium
DodoNiti tionnunqunm ér formi ¿f angulorum
numero variare, fed tarnen triangulare aut quadtangulare
evadit nunquam ; fed planta parte prima
Horti medici delcripta cum Gummi feu Euphorbii
frußulis adh.srentibus Cl : Commentatoribus tranfmtffa
efi : quid unde i quod equidem & ex illa
planta Euphorbium colligi poreft , fed tamen non
liquet ex co , Plaatam eñe fundentem Veterum
Euphorbium , itaque nullus dubito , quin ex hac
defcriptà etiam Euphorbium colligi poftit : fed Eufherbti
patria efl Africa , & MaUbarenfihus , ubi
& hoc Scadidactlii crefcit , modus Gummi tßud
colligenü incognitus efl , fed Medicis Ulte ejus fuccus
Uffeus tantum in ufu i f l , ideonc , quia Malabarenfbus
incognitus eft colligendi Euphorbii modus
, quia omne Euphorbium , quo hodie utuntur
medici , pàtriim habet Africam , quia & Veteres
teftentur in Africa gigni , ideone , inquam , fequitur
Scadtdacalli non fúndete Euphorbium Feterum
? minime , conftat enim Regiones caiidioccs
longediffitas eafdem vovete plantas, hinc in Afiâ
tanta plantarum quj mitas exiftit , quíE etiam in
America repetiuntur ; ita & Clufius inquit radices
Hellebori nigri legitimi Viennenfibus Pharmacop2is
incognitas fuilTe , etiamli infra feptimum ab
urbe miliare nafcererur, feque primum ipfis hujus
radicis cognitionem dediffe , ita & Malabarenfes,
fi Euphorbium coWigíaái modus oftenderetur, Euphorbium
poffent colligere , quemadmodum Pharmacopsi
Viennenfes poftmodum legitimi Hellebori
radicibus ufi funt ,
dat defelve met bladen als den Acanthus '^erd geßen
: Dodonaus heeft een afbeeldfel en befchreyvingh
van een plant gegevcn , die Euphorbium uyt iich
g e e f t , endie oock in het eerfle gedetlte vandeefehof
luerd befchreven, wclcken plant de Heere Aanteeckenaars
over het eerfte deel oordcelen te z,yn den oprechten
Euphorbium der Ouden, em dat alle de Autheuren
, ibo Velde Ouden als Jongegetuygeneenparighlyck,
datden Euphorbium in Africa g roe id, en
om dat defelve hedendaaghs, uyt Africa in Europa
werd gevoert : dit z,yn Tvaarheeden, beken ick ,fygroeit
in Africa, en Tverd uyt Africa in Europa overgevoerd,
maar de plant vanVodonxus befchreeven isgeen Boom,
noch het en waft niet tot de hooght e van een Boom,
niet tegenßaande menalle vlyt aanTnend fyTcerdniet
gefien met bladen als den Acanthus,Tcaar uyt te beftuy-.
ten is , dat het niet is het gewas dat der Ouden
Euphorbium van ßchgeeft : Den Scadidacalli in de
Hortus Malabaricus befchreeven^^iA van felve o p tot
een B o om, en deffelfsjonge tacken [dat is eer f y driekantigh
z,yn) können niet qudyck met een kleyn gedeelte
van de bladen van de Acanthus vergeleecken werden
, voeght hier b^ , dat eenigeftucken van den Scadidacalli
uyt Barbareyen onder den Euphorbium aan
tnyn Oomgefonden zyn , het geen een bewys veor den
Scadidacalli buyten alle tegenfpraak is ; maar de faprycke
gewaffen , gedrooght zynde, ktygen een geheel
andere gedaante, daar en booven foo verfcheelt
bywylen den Euphorbium van Dodonaeus in haar
gedaante en getal van hoecken , dit beken ik oock,
dat fy g edrooght zynde een andere gedaante ktygen,
maar de doorns, die haar hoecken luapenen , geeven
gemeghfaam deßelfs gedaante en getal van hoecken te
kennen, ick beken oock dat den Euphorbium van Dodonaeus
bywylen in haar gedaante en getal van hoecken
verfchcelt, maar mchtans en werdfy nimmer dritefte
•vierkanligh i maar het gewa; in het eerße deel van deefcn hofhefchrteven,
tj aan defelve Heeren Aanteekcnaars over 't felvedeelmetilukjesvandegomme
daaraanvaft fittende,
over gefonden:wat'o<i/ghi hier uii^dat oockßyt dat gewaslhMphorbiutn
kan werden vnfamelt,mMr duar en Voigt ncchtans
met uyt,dat het is ^tgeivas, dat ¿esEuphorbium der Ouden
van figgeeft, tkjwjffel niet efeock^uyt ditgewas,dat na hejchrevenis^
fetide eoii^ Euphorbium verfaamelt werden:
maar Africa is het vaderland van Euphorbium, en de manier
van dcefe Gom te verfamelen is aan de Malabaren onbekem,
alwaar deScadidacalltwaßMedicyn-meefters
hebben deiTelfs witte fap alleen in het gebruyck , velgt
daarom, om dat de Malabareu het verfaamelen van den
Euphorbium onbekcntis, ow¿cialde Euphorbium ,«1!;«
teegenwoardig de Afedicyn-meeßeri gchruyclien , Africa tot
haar vaderland heeft, A?» ¿ a ideOudege tuvgenda t hee
in ,\frica groeic, volghi daarom, [eghick, dal den Scadidacalli
met van ßch geeft den Euphorbium der Ouden?
geenßnts, want het hljckt klaar dat warme landen, die ¡eer
verre van den anderen zyngeleegen, defelvegewafen voorthrengen
,daarom ¡^yninAßafat veelgewajfen,die onckjn America
werden gevonden :foo feght oockSlußus dat de worteltn van de
oprechte helleborus niger hy de Apethecars van Weenen onbekentwaren,
alheewel fygeen feevenmylen huytende ßadwaften,
en dat hyosek^aan defelve daar van de eerße kennijfe heeft
gegeven, foo foude oock^de Malabaren, indien haar de manier
I^-SH ¿i» Euporbium te verfaamelengeweefe wierd , defelve
können verfaamelen , gelyek, als naaderhand de Apothecars
van Weenen gehruyck} hMen dewortelen van de oprechte helleborus.
C A P .