i
i '
i . l
?
\t
T l ' r u \ M A I . r S VIZOIDKS FKHTICOSUS CANAKIEXSIS (JlTAimA^^GULAiaS i:tc .
mfh
( 2 0 7 )
C A P . CTV.
TITHYMALUS AI Z OID ES FRUTICOSUS CANARIEMSIS
Al 'HYLLUS QUADRANGULARI S ET QINQUEANGÜLARI S SPINlS GEM
I N I S ADUNCI S ATRONITENTIBUi' ARMATUS. ' EX radicibus multis planta cxfurgit tripcdalis
& altior in varios divaricatus ramulos , planta
integra quadrangularis , & ramulos habet nonnullos
quinqucangulares, qux etiamin pluranonnunquam,
fcd rarillime, dividuntur latera : planta
junior viridis eft , adultior , prsfertim ejus truncus
, lignofa cvadit , & colorem ex albo fufcum
acquirit , ejus latera crebris elevantur tuberculis,
qu2 binis & adunéis armantur fpiiiis per vetuftatem
perituris , ut in jcone videre eft.
Folia habet nulla, fed quacumquc parte vulneratur
fuccum fundit laftcum & acerrimum.
Haftenus in Horto medico nec flores , ncc feniina
produxit : capfuUm habere feminalem tribus
lopulis diftinâ:am totidcm femina continentem ex
PhytographiE Pluckcnctiaus tabula 320 paret, atque
hac aliorumque accidcntiura rations Titbymn'
lorum familia inferendam nullus dubito. In L'luckenetii
jcone fpinx hujus plantae non aduncas, fed
r e a r depinguntur , quales etiam aliquando , fed
rariffime , in noûrâ planta apparent, divcrfa fit,
an eadem, ills anfamaliquam dubitandi excitant ;
atque hinc fuam CI : Pluckenetius vocat Tithymtlum
ni&oUem Ltiííifiuum , feu Bufhorbmm Cumt'
rienfem , quidnUuram & quinqueUterum , cerei
effigie , id ángulos crebri jntervdU fpinis rcBis
tronitentibus , tíaz^dU corma referentihus •. &hanc
defcriptam CI : Kiggelarius in catalogo inftrudifiimi
Horri Beaumontiani vocat Ttthymdum qtmdrarguUrem
fpimfam , feu fpinis gemims aduncis
ex eadem fede ortts armatum, fucco UCleo acerrimo
lurgtdum.
Frigoris impatientiffima eft hsc planta , eandemquc
cum Scadid-icalli & Euphorbio Dodonsi
amat culturara , eodemque modo propagatur.
C um planta haec fuccum fundar laûeum, acerrimum
íucco Scadidacalli & Eupfjorhit Dodonxi fimillimum
, atque adeo non immerito inter plantas
Euphorbium fitíidentes haberi poflìt, lubct brev
i inquirere qusnam Antiquorum Euphorbium fundcns
planta , de qua nihil certi ante edirionem
partis fecunda Horti Malabarici vel affirmati, vel
negati potuit , cum Diofcorides fimplicium medicamcntorum
, eoruraque ficultatum inter Vetercs
gra v idimus Auftor Arbor em dicat . & Plinius
Acanthinisfoliis fpeciari ait : Dodonseus cffigiem
defcriptionemque;»/-««/^ Euphorbium fundentis exhibuit
, quíE & hujus Horti patte prima deicribi-
T T rif wel •^ortelen komt een geTnas voort , dat
drie voeten hoogh en hooger is, en in verfcheyde
lichen •verdeelt is, hetgeheelgelvas ts vicrhoeckigh,
en heeft eenige tacken -, die vyfhoecbgh z^yn , en
00ck hyTeylen , maar felden , m meer hoecken -verdeelt
mcrden : dit gemas jongh zynde is groen , out
geHforden zynde , fio Tverd het , Toornimelyck deffelfsßam,
houtachtigh, en kryght ten licht bruyne
uerTve , dejfelfs zyden Tverden op mei plaatfen door
•verheventheden opgefet , en deefe verheventheeden
door tTDeehaackachttge doornsgeneaapent, die, leanneer
de plant oudtr Tferd , vergaan , ais tn het afheeldfel
te fien is.
Dit gamas heeft geen bladen : maar het geeft op
alie plaatfen , daar het gequefl iverd een meíckachtigh
en feer fcharpe fap uan fich.
Tot noch toe heeft dit ge-íeas geen hloemenofte
den in de Medicyn-hofvoortgebrachf.dat het een z.aadhuys
heeft , het ^»elcke in drte holligheden is -verdeelt
, en een gelyck getal z-aaden in ßch beßuyt ,
blyckt uyt de 3 20 plaat der Phytographia van de
Heer Fluckenet , derhalve en tseyffele ick niet of
het kan om die reeden en andere omflaniigheeden by
de foorten van Tithymalus gevoeght Verden. In het
afheeldfel van de Heer Pluienet, en z,yn de doorns
niet haackachtig , maar "Verden recht uytßeekende
afgebceli, hoedanigen fy oock bpeylen in onfeplant gevonden
Suor den , maar feer felden ; dierhalve fio
geeven deefe doorns eenige reeden om te tTvyffelen of
het defelve met deefe befihrevene is ofte niet , en
hier om foo geeft d'Heer Plukenet fyn geTvas de naam
van Tithymalus aizoides laiäifluus , feu Euphorbia
canarienfis , quadrilatera & quinqué latera cerei
effigie , ad ángulos per crebra intervalla fpinis
redis atronitentibus, GazellEcornua refercntibus.
En den Heer Kiggelaar geeft in fyn regifler van den
Kruyd-rycken hof van den Edelen Heer Simon van
Beaumont dit gelvas de naam van Tithymalus quadrangularis
fpinofus, feu fpinis geminis aduncis ex
cadem fede ortis.armatus , fucco lafteo acerrimo
turgidus.
Dit gefnas kan geen de minße koude verdrtagen ,
enhemint defelvecultuur als den Scadidacalli cn Euphorbium
Dodonsei , en luerd op defelve manier
voortgequeeckt.
VeTDyl dit gemas een melckachtigh en feer fcharp
zap van ßch geeft , dat niet feer ongelyckis aanhet
fap van de Scadidacalli en Euphorbium van Dodona;
us, en dat het dierhdve niet te onrecht kan gereekcnt
fuer den onder die ge^ajfen, die Euphorbium van
ßch geeven, fio lufl het my te onderfoecken , Tvelcke
z,y hetgíTvas, dat den oprechte Euphorbium der Ouàmvan
ßgh geeft, Tvaar van niets feekers heeft konnen
voor dat het tmeede deel van de Hortus Malabaricus
in het licht quam , gefight werden, dfífyl T>iofcorides,
die onder de Ouden is een van de alderbeße
befchreyvers der medicamenten , en harer kraghten,
defelve feght een Boom/f «.jy«, enPliniusgetuyght,
M m m m m dn
a s d