H A L L Ü C I N A.T I O N E S C A S P.
U M B E L L/E I OB A T i M I N O R E S,
femìne ftriato minore donate.
S I S À R U M .
Xlmpov Diofcoridi lib. 2. cap. 1 3 p. vulgo cognitum, cujus radix elixa,, ori grata ejl. Sìfcr Plinio lib. I pi
ir. s . quod ohm in Germania cibi caufa ferebatur , qttare earn quotannis a Germanie TiberitisC afar {.Plinio
fcribente ) flagitavit.
Tag. 155, col. ii. pi. ii. Sifarum Syriacum, C .B .P . fecacul
Arabum, feu Maurorum ., five pafiinaca marina Rausoolfii
Hifi. Lugd. app. Nec Rauwolfius ("qui priùs hancplantam de-
texit 8c delcripfit ) n e c i lle q u i eandem e x Rauwolfio tran-
fcripfit, inque Hiftoriam L ugd. tranftulit v erbatim, ullam hu-
ju s leminum fecère mentioneni > ac proinde difficile ’ eft determinare,
ad quod genus fit reducehdum. Hoc nimis familiare
authoribus e ft , umbellas breviter defcribere, earumque femi-
: P I M P I N E L L A S A X I E R A G A.
Pimpinella & BipenelU à recentioribus }ab ordinibus binis foliorum pinnatim feu plumatim digefiis,fic nominata
, veteribus inditta exifiimantur : qua etiam B ip ennuia & pimpinella vocantur. Hac duplex efi > pimpinella
faxifraga^feu faxifragia | a facultatibus calculorum è renibus expellendorum : altera pimpinella fanguiforba
ve I forbafirellat quod fanguineosfiuxus f i fa t : qua mu.'mve'Ke Mjrepfio,& quibufdam ( Ut Fat». Column« ) fide-
ritis 2. Diofcoridis cenfetur.
Tag. 160. col. i. pi. vi. Pimpinella fonguiforba major, 8ctres fc-
quentes, col. ii. aliafquequotquot funtnujus farinse à nobis addita?
, aut ab aliis pofthac detegenda? 8c addenda?, cum non fint
umbella? propriè didae, non debent h iclo c ar i, led ad ealeem
umbellarum inter improprie d ifta s , ut alibi à nobis oftenium.
Propter foliorum in appofitione fimjlitudinem, cum Pimpinel-
' num ö'bliyilci, àut filtern eadem negligenter appingi curare:
fi .fit femine pericarpio cartilagineo fpinofo ted o , poteritadjun-
gi crithmo märinö fpino fo, 8c paftinacae echinophora? Col. ex
quibus emergere poteft decimiim genus fubaltemum umbella-
rum à femine pericarpio cartilagineofurfum fpinofo involuto;
vide in explicatiqne tab, 2. in qua difponitur crithmiim mari-
numfpinofum, -,
la iàxifraga conveniunt, lèd à fpica long io ri, floribus, 8c fè-
minibus aiverfis d ifcordant : Proinde, nifi meanimuslonge feU
lit ,a p t iu s à nobis ad congenéres umbellas improprie did a s
relegantur, qugm h icinter umbella#.propriedidasàC. Bauh,
còllocantur. ' v ■ .
S I S O N .
S/owe Diofcoridi l. 3 . cap• 64)
S I U M ,
Xloti D io fco rid i 1 .2 . c. i $4., à m ? a tla v , quo d in aquis va cillan d o , ab ìifd e m p raterlabentibus fe c u tìa tu r : v i l
po tìu sa b excu tien d is calculis. P lin .l. & c . 2 2 . S io n fo r te ,e jttfd e m l. z 6 . c . 8 . la v e r.
UM B E L LÆ F O L I I S P L U R I F A R IAM D I V I S I S ,
femine ftriato majore donatæ.
SwtAi Diofcoridi l.q.cap. 60. quatuor generum, fjçtantLeôîityv., foliis foeniculi ' : m^iom-gpv , foliis hcderai
m^omvvnma-npv foliis cicutalatioribus ; jepgwyV fivenopSbXiov ; Plin. I. 8 . c, ¡ 2 . ex Ariftotelis l p . Hiß: c er vas
ante partumpurgari herba quadam qua fefelis dicatur feribit ; & l, 2S.c,%. Sefelicerva enixàïpartumon-
f ir avère • & l. 2 0 . c• 2 2 . Tordylion efi fernen ex fefeli.
. Col. 1.p i.iiì. fefeli Creticum majus, C. B. P. Tordylium,
feu fefeli majus, Hifi. Lugd. ibidem pi. ili. Se]eli Creticum minus,
C - f -P -fife li Creticum Lob. Adv. Lobeliusduas exhibet icones
lelelios e re tic i m obfervationibus fuis, quibus fuperferibuntur
leleh Creticiim majus, 8c fefeli Creticum. Nobis videtur Lobe-
lius illic exhibuiile , leu appinxifle femina caucalidis majoris
c iu s . quss a nobis deferibitur 8c pingiturfub nomine Tordylii
p a ip r is , limbo quali laevi. Cum fimbrias , feu granula omiferit
m figurà utraq; 8c fimbrias deferipferit in adverfariis his
verbis , Jemma funt alba , copioja , circinata , quali toreumatis
elaborala , orbtculata compresa, binatim junfla, clypeoli fpecJ
em r*ferenfla> aut Lobdius in obfervationibus, & iconibus, p er
S ICon^S ‘ ‘S'1 unam eandemqueplantam, videlicet
n,oij.run?. niaius vulgare fine g ranulis, aut per de-
icnptionem a fé allatam in adveriàriis intelligit Scfeli c re ticum,
feu Tordylium Syrjacum mmus, aut Apulum minifnum noftrum
cujus figuram non e ftib u it . Infuper notandum quod
fefeli Creticum majus, 8cminus,8c Creticum fruftu majore,
oc Creticum1 minimum pi. iii. ¡v, y, & vi. ibidem, maleàC.-B. P.
& alus leleh_dicuntur, cum e x lib ro natura? non fint femine
ftriato , fed femma producant membranacea , compref. rotunda
; quare ad congeneres debent referri umbellas ( quarum gerunt
teileram ) vide lice t fphondylium , paftinacam latifoliam.
panacem heracleum, ca?terafque tam detedas quam deteeen-
dàs fub To rdylii nomine, quod nomen a P linio'jure mento
n Idem attribuì.tur, a forma fominis clypeuin aut foutum rererenns.
. ©e ieminibùs Tordyliorum confule Tab. ■ General,
ìcon.lenr. 2707. 2818. 29 Atque defeminibusumbellaruni
congcnerum, fem. membranaceo, compreflb,rotundo,autoblon-
go prxditarum yidc Tab. Gen, icon, fpm; 2010. 21 n . 22 si
B A Ü í í Í N I , àiiortiiiiqtie Aytíiorpm.
24 t i . 27»7-28 18. 29 ip. 30 32 ju
H 03* 33'’ Ibidem obfervabis feçundum mtennonem patura:,
lifpofitionem omnium congruentium in te r iè à forma 8c figura,,
imo & confiftentia feminumi I
Pag■ H62. col. i. pli xi. Sefeli fialufire taflefeens, C .B .P ; fa
Prod. Palufirç ,Cam.inHort. Hoc folia habet tenuiter difleda,
ut fefeli pratenfe, atque ab eodem folo; fiicco, ladeo ex qaali-
7 9
bet hujus parte njptá manante , 8c feniiño comprclfo, mem-
branaceo,, oblongo-, feu fubrotundo d ignofeitur, ac proinde
habita raticfne íerainis non hic cum fofelian fpeciebus collocan-
dum judicavimus in Tabulis noftris affinitatis 8c cognationis'y
le d ad congeneres., fimilibus feminibus, compreflis, membra-
naceis , 8c fubrotundis, 8c foliis plurttariain divifis przdicas
amandavimus ad calcen) 7m í capitis;
C I Q U T A .
K uraovfT'beopb. / , Hifii S. ^ ^ 6. ejufdem 2. Diofcoridi t. 4,.c.'jp.BiymòÌogicils ita nóm^taitini
tradii, 9^ <§ y*vórf/Jov àh.iyi*.òv ^ anstov ?s mvoim. Quare Galems lib. quod animi mores 3 . quod cicntd e pota
ftultitiam pariti , umv<hoV ditta, defumpto nomine ab eo affetta, quia corpus ipfum tórquetur. Plinio l. 25*
c. 1 3 . cicuta,cujus caqlem viridem \ plerifque ediferibit : yerunj qai fapiunt, ab bujùs efu, Sperateò exempù tipi
p i t i ,
Pag. 16 1. col. i .pi. iv. cicutària Idtifoliatertia> C. B. P. ci-
cataria maxima Braniionis, Lob. Ob, Ne cL ob elius hic ( ficut in
1 multis aliis lo cii ) fitisfibi conftat ; an inquii hac cicutaria no/irà'
f maxima fetida, aut Thapfia 31'* Salmanticenfium, Ciuf vulgo can-
\ heia, qua efi Clufio Tbapfìa 3**, f a caulem prium aut 4; digito-
[ rum crafiitiem aquantem habet, ìnfiar caulis ferula , imoàlìquan-
?" do humanam altitudinem fuperantent , flores etiam habet luteòs
E femina matura, lata ,acerofa, alàvefoiiaced ciniìa. A floribus 8c
1 femine quilihet potuerit e x lib ro natura? edodus concludere
j- effe Thapfia? ipeciem cum Clufio,quem 8c ipfe Lobelius citat, fed
i' quia fub nomine cicutaeà Brancione ipfi communicata erat , ca?-
t cutiens pra?teriitauthoritatemClufii. Quin Sc vitio vertendum
eft Calpr Baflhino, qui non attentius perpenderat mancàm 8c im-
1 perfedam Lobelii deferiptionem, atquè ^jus dubitandi ratiö-
S nem puerilem in obfervationibus, e x quibus apertè 8c mani^
\ feftè concìudendum eft , non- effe cicutam Branciqnis , fed
! Thapfiam 3'?™ Clufii lub nominecicuta? miflàm.
1 Pag. 16 1. col. i. f a ii.pi. v. {9* v i. Cicutaria palufirìs latifolia
l ¡alba f a rubra , C. B. P. Hifi. Lugd. Cum e x deforiptione Dalp"
■ in Hìftqria Lugd. lem. flint longo, nigro. ; 8c e x Camerariq
funt óblongo lèmine cefefolii, male cqnftituu'ntuf cicuta? autei-
cucaria? fpeeies .quippe ha?femine ftriato majore donati tu r , a t
pra?dida? cicutaria? palulìres propi us ad cerefoliuifi fylveftre ie-
minibus la?vibus, n igris accédunt, ergo male difponuntùr à C;
Bàuhino quia male nominaritur à ©alp10 in Hift. fua Lugd.
Pag. eàdem col. ii. pi. ix . Cicutària buÌbofa ’ C. B. P. cicutaria
Pdnnonica, Ciuf. Bulbòcafianum coniophyllon ; "Thal. Ha?c umbella.
cum. fit.paricer lem. roftràró 8c ftriato,ad myrrhidum claffem
pertinet,no.nad cicuta? ordinem, femine ftriato majore brevi
pra?dita? ; èrgo, male à Cafparo Bauhino inter cicutarias. difponitur
, pròpterea quod major pars authoriim ante fe fcribentium
denominationém ind id è re , 8c cicuariam appellavère ; redius
e x libro, natura? myrrhis d it i tur tuberofa, nodòfà, coniophyllon.
Figura v itio fi exhibetùr ? Taberna?monrano, melio r à
J. Bauhino Tom. 3 . Part- 2. ©e hifee fupra didis8c de infra di-
cendis judicent d o d i in arte Botànica, 8cad lydium lapidem,
librum feilieet natura? ' mecum 8c hic /, Sc alibi confugientes,
mea? accedere fententia? pròcul dubio ipfos neceffe c r ii -, natura
monftrante viam, homini Philofopho deviare haud focile
c r ic , fi rebus ipfis d id a h^é méacapplicentufi'
OE N A N T HE .
OÌmvS» Diofcorìd.1. 3 . c. 133. quafi fios vinofus, quòd odore & quadantenus colore, nonfit v iti dijjìmitis t
ì v el potius, quodeumvite floreat :& tevi&vbov Ù floruti candore, quos producit : ctijus ràdix magna in multa
XOtundacqpitula extu ber tits .P lim ol.il. c. 2^. centfnthe radice magna numerofa, ~&c. ^ '
Pag. 162. col- i. pi. i.ananthe apii folio, C .B .P . «nanthe T ?
Tdattb. Hifi. Lugd. Confiife-traduntur. hujus lynonyma à Cafl).
Bauhino. Anguftifolia Lobelii radices habeteamofes, crafiiulcu-
• la s , fufiformes , a t 2. Match.Hift.,Lugd. ra d ic e flint filipendula?
in ftar,ficut8c filipendula? tenuifolia? Tab, Q u in& prasce-
denti lynonymum adjungit Cafp. Bauhinus Cyminum Bulbofum
PliniiCol. quod eft Bulbocaftani fpeeies, ut 'ait ipfe Doftiflimus
Andreas Ca?folpinus, a c proinde arcendum ab cenanthés Ipecie-r
bus.
Ibidem col. ii. pi. iii. »nanthe pafiinaca fylvtfiris folio, femine
atriplicis, C. B . P . à-nantbes fpeeies altera Dalp" Hifi. Lugd.
Nec hanc videre hueulque cuivis Botanico per agros Mon-
lpelienfes exlpatianti pra?ter Dalecbampium videre còntigit.'
Semen ejus atriplicis faltemvalde fulpedum ha b e o -, forte ex
| fchedulis vetuftis Dalp1* Molina?usdeceptus in hoc, ficut multiS
i a liis , mundoimpofuit.
I Pag. eàdem col. ii. pi. iv. énanthe aquatica, C. B. P. Sifer pa-
: lufire H ifi. Lugd. Perperam Cafp. Bauhinus hocpofteriuslyno-
i P P um collocar cum. juncq odorato aquatili ©od. funt enim
ha? dua? toto ccelo differentes cenanthes foecies , ut cuilibet intuenti,
8c eafdem in praris u d is , paludqfis, & fluviorum ripis
coniiderantl apparet ; Sifer paliiftre enim Hift. Lugd. optime
■ ananthen cicuta?( potiusapii ) folio odoreviroforerert. Con--
lule Tab. noftram luprà de cenanthe, ejulque explicationem.
Iniuper Lobelius cenanthes aquacica?'duas apponitfiguras, unam
cqm nodulis, alteram fine tuberculis, radice repente; Taberntemontanus
duas itidem afiîgnat icones pro unâ 8c èâdem planta
filipendula fua aquaticà,at neuter diforiminis meminit,in delcrip-
tionibus. Sunt tantum diverfitates p ro anni tempèftate v a r ia n ti,
Pag, 163. col, 1 pli v. oenanthe hederà foliis , C. B. P oenanthÿ
Mycom , Hifi. Lugd. Ha?c, umbella non eft', multo minus
cenanthes fpeeies 5 flores, 8c femina, etiam radices ranunculi ritu
p ro d u cit, qum 8c caufticam habe'cfacultatem ranunculorum plu-
rirnorum m o re , ergo male a Doitiffimo Cafp. Bauhino fequenti
Dalp‘"” in Hift. Lugd; oenanthenominatur; potiore jure cum
johaqne Parkinfono, Ranunculus Thaliftri folio, radice a fphoi
deli nuncupatur,, ; .
Ibidem,cpl.'ù.pl. vji 8c viii. filipendula vulgaris major fa minor,
. aPl?ofite hic affociantur ha? dua? cum cenanthe ,
umbellifera a C. Bauh. Non funt umbella?, ut fupra fatiidemon-
ftravimus, multo minus pro cenanthes fpeciebus,habenda? funt
Idem dicc-nduin de Barba capra?. Vide dodrinam noftram de
umbellis improprie d iftis.
Pag. eàdem col. ü. pi, ix, f a x. Pedicularis feu aleftorolophos
ejufque fpeeies male hic locantur à Cafp. Bauhino Scdisjunguntur
a casteris fua? clafiis in fra , - a lib i etiam collocandis. De hifee
prolixius , 8c clarius fuo loco & feftiqne propria Galéararum,
quani ieclionem ordine 8c methodo à naturâ data in lucem
dare ( fi deus d ederit ) anno fequenti propofuimus ; fint Msece-
nates non deerunt Mattheoli, aut qui non folum ipfius, fedonj-
nium Botanicorum humeris fublatus, clariùs 8c perfpicaciùs
è lqnginquoobfervabit, quam qmnes hucufque præftitcrunc.
C R I T H M U M .
five v.çj.'TWfx.ov Diofcoridi 1. 2. c. s $1 foliis pinguìbus,albicatiibus,porttdacam fpiiïitudîne,neutiquam
^ J ef erentibus , fed crajjîoribus I longiOribus I falfoque guftu ,\floribus candi dis I m Ê in muria fervatur,
cruda & cotta editur. Plin. I. 2 1 . c. i s . Batin appellaffevidetur} Batin marinam, & Batin hortenfianam , quam
aliqui afparagum Gallicum vocant, fine ullis not is prtponens : Batís etiam I. 2~j. c. 27. meminit, qua ahum mol-
Itat, necplttra habet, - ■ , ' 4 p¡?¿i
I H
H o l