tertium Locüm habet Africana , qìheampliffima i s gufiu amariffima: Iliyrica quoque duumgenerum:
Raphanitis, à fimilitudine £ forte Afiragàlites Gal. i s ALtiìj; qu¿ ismelìor, Rizgtompsfubruffa.
non improbatur ; i s Pifidica*
Recentiores multas differentias agnofcuntí. quare dividemm ineam qu¿ radice efi geniculata
i s cam qua efi radicebulbofa : h¿ enimis foliorum latitudine anguftiave, flor i f que colore & ral
ti’one loci natalia variant. • 1 ’:Vh ¿Í -I
In hoc capite 8™ hùjus quart# Seèlionis agemns de IrMé tiU-berofá radicè.geriiculathn & per
juxta pofitionem conftruèlà clonatacum pluribusinDrisdnterEam dimilìsex iìngulis praèdi6ì:ae
radicis géniculis ; St hoc nomine quamfacillime diftinguitur. ab:Iride radice bùlbofa pr#dita
cujus radix conftat ex multis tunicis, feu pelliculis majoribus St èxternis.involventibus minores
infra, atque ili# funt adhuc majoresrefpeèfu inferiorum ufqué ¡ad mèditiuUium, ex quodeor-
fumverfus demittuntur barbul# feu fibr#, quibus finguli nutriuntiìr bulbi proprie difti :
fum verfus vero protruduntur folia, caules fuftinentes flores, hexapetalos, St confeqnenter ea-
pfulás trígonas, feu tribus loculamentis diftinèlas, in quorum fingulìs continentur plurima ' íe¿
mina rotunda aut aliquando oblonga, Pifi magnitudinè. Tertio occurrit Iris tuberofa, Zingiber
dièta uà calore radicis tubero!#, & ejus in culina ufu; Zingiber Latiñisi, Xiyvßi&s. Qx$c\s
dicitur;. i
Zingiber cum folta Iridis ist filiquamaliquatenusXyridifimilem haheat, deeohic agendum: quod
Dìofcofidi l. 2./C» i9q.2»y^/3ep.i? Galeno ist OribafipTlyyifoì dicitur : Plm.l. iZiC. j.Zimpiberiiy
Zingiberi habet* \ ; V; li
: '3. Iris latifblia tuberofa Zingiber dièta flore albo, nobis.. Zingiber, C. B.P. Zingiber flore
albo,Swert. Zingiber St ejus filiquaJ.B. Chabr. Zingiber Orientale florefeéns,Park. Gingiber 6t
Zingiber, HerbariisI Zingiber folia edit Iridis paluftris mòre, itóftibusf. Garzia ab.horto &
Monardo. Radicibus conftat \ex pluribus tuberibus geniculatim cònjunètis ,• conflatis, im-
ciam aut. fémiunciàm longis^ digitali craflìtudine , arguita cervice commiffis eàdem ratione
qua Anemones radidés, cortice extenfo, ex cinereo fulco, fubftantia itidemintus ^iiiereà, albicante^:
folidiufcùla/fibris longis intertexta* .fàpófe. fervido jarpmaticQ ^piperis #muld: ex
radice, oriuntur caules fuftinentes flores Iridis ferma,; colore; albo. In India Orientali colitur
vel radicibus feètis.St feparatis, vel femipibus faris :I folia,irtquam, habet Iridis paluftris aut
Gladioli,non autem. graminea aut miliacea,ut vultiAcöfta., Duplex eft Zingiber quoad fubftanti-
am feu confiftentiam & colorem radlcum, non auterh quoad formam diverfum, nigrum,tenuius,
vat álbum intus caiidefcit St möllius eft, quod cum in officinis^ tum culinis ufiirpatur ; nigrum
St durius & magis lignofum & intus nigrefeit,cujus figuram hic damUS.Floruit in Germania teile
Emahuele Swèrtzio. ex relatione Dom.:Stephani jrnigti au't.em radix minor nigriorque, ejufdem
autem fornix eft forte Zingiber foliis miliaceis aut Lachrimx Tobi, Zingiber intus fufeum
tGord«imHift.
TEMP E R.A M EN: T U M & V IR E S.'
Radicibzes-Zingiberis utuntur admulta, quemadmodum nos ( ’ inquit Diofcorides ) Ruta, inpotioni-
bm qu<z cibo pr,¿mittuntur coquentes,. ist qlip ooIIurKAdmifc^^^'IOm IkabépfalffatíeaS,
coquendi mollif uiendiquefiomacho. v.alde commodam. Facit. etiam ad tea qu¿ oculorumpupilli*
tenebras éffunaunt. Admifcétur quoque antidotzs ; i s in fiimmà, Piperis facultatibzzs.quodam-
’ modo jìmile efi Zingiber. Zingiberis radix excàlefacit foñiterf fed ñon fiatim f f i occúrfu
, . veluii Piper, unde f ine is, ip funi pa rtitím minus fiibtilium quam Piper exiftimandunieft ,fiquidem
in tenues folvereiur partes, i s celerrime aSla, utillud fiieref caliduni. " Appdret #ßm • rnborä-
. tarn i s craffìorem adhuc ‘quandamei ìnéffefuìfiantiam, nee'eam fie cam i s ten efi fèrri, fedhu-
midampotiusaut agueam. Radix Zingiber is condita ad effefius ventjiculi frígidos conferì,
fumpta marte-jejuño ventrículo; Corrifftt orrinem veßMculi humiditatem, ac omnem corruptio- I H h H B B | efupfntßujpTti. Infypupo aut f aechará, condita conferì Wmm
refrigèrationibus : tpeftu$ pfifgat atque maturai fìmul is pituitam vifcìdani àc lentam. , Valet
contra obfiruftiones hepatis, ‘gewratas à frigiditate is' hudiidìtate ; mèmoriàm fuvat. \ Sperma
, I Denique Zingiber cafefffciiac utile efiin liltièf: dattiiricumpui*
gafiìif^vff^efitimbui ut (^^rfnthidèyplPS^ódaSljÀispls^fimitibùófiòfttéqu'è. 'maWidiiùdgr
■ TÌgilf Vide faterà apiid Johànn'èmBauhinumfag. 74 6 .Tom*. 2. Optimum efiMàlàbàrìCiùn Au
rabibfis- i s Ptirfii màxime expetitum, fecundüm locum obiineh quod in Bèngold cólitur: Invenpur
ètiamin -MtM(ffÌ^ffienhfiM'tiìnxf^iòiù:s. •','1 ■ 'V ^ #
4* hi* vulgaris Germànica live1 lìlveftris, G. B. P. Iris Gérmanica,'Fuchi Hi's cerulea, Vod'.
Iris lìlveftris, Match. Lùgd. Tab. Iris filvéftfis major, :Màtth.Ep. Cam. Gelii. Hòftr Iris latr-
• folia
folla major vulgaris, Ciuf. Hìft. Iris, in.quitCar.Clufius,eftex earum ftirpium numero inqui-
busfumma varietas obfervabatùr ab ipfo,in nullara enìm proyinciam peregrinationem inftituit
quia ejus aliquod genus ante libi non eonfpeètum invenerit,ut ex fuìs Hi^anicarum & Panno-
nicarum ftirpium Hiftoriis, quze feorfum funt editie, videre licet. Omnes autem Irides tuberofa;
flividuntur inlatifolias& anguftifolias, latifolk in majores feu proceriores & minores feu pupilas.
• ; Iris autem tuberola latifolia major hortis. vulgatiflìma radice geniculatim conjunèlà
conftat, & per obliquum agitur, cralfa, rugóla, guftu acri/, confumptoque fuperfluo humore
tandem odora* caules cubitales & fefquicubitalés, ramofi, teretes: folia unciam lata aut la-
tiora, rigida, ftriata, in gladii mucronem exeuntia : flores ameeni, violacei, tribus petalis re-
pandis per oras ínfimas variegatis, -coita interius ad medium ufque folium, crocatis apicibus
viilofa: totidem furreèlis obtufis mucronibus, & fere rotundis, carinata inclinatione coeunti-
bus : inter qu« tria longa, przedièlis féx minora, mentis feu petalis repandis incumbentia 6? fub
exortum arfteipfis conjunèlà, dilutiore violaceo- colore tinàa,in fummo: filfa, mordicus in exor-
tu adhaerentia & junèta repandis, quibus poftica parte totidem concolores fibrae afbieantibus
apicibus apprimuntur. In fiamma totus flòs Iridis omnes colores repraefentat , unde nomen
inveñit. Poli oètiduum flos contrahitur exficcaturque, decidit, oblongum, ac triangulare
capitulum relinquens, quod in tria loculamenta divifum eft ; in quorum iìngulis confpiciuntur
fern ina rotunda, oblonga. Graviter tota herba, ut Sambucus, fere dura teritur, fpirafi; praeferr
tim radix, qus etiam guftata Coccognidii modo fauces exurit. Iris tuberofa lìlveftris parum
differt,aut paucisnotis à fativa diftinguitur,foliiafcilicet minofibus, 6chyeme prorfus nonap-
parentibus, eum fativa folia hyemis favitia contumaciter relìftant .* caulera etiam lìlveftris
breviorem quam lati va fert, è quo flores viginti fere diebus ante fativa flores erumpunt, colore
magis purpurea ; catera convenit. Hac eft quam in teèlorum culminibus, vinearum ma^
ceriis & muris plantare confueverunt, qua in hortis tranflata cultura fpeciolìor eft. Fit degenerado.
floris qui aliquando eft pallide caer ule us aut cyaneus, item & albus, St eft Iris Gernia-
nica flore albo, C. B. P. St Iris candida, Dod.. fub Iride altera. Iris vulgaris candidis flori-
bus, Lob. Icon. Lug.
5. Iris alba Florentina, C.B.P. Iris Florentina, Iriosoffieinarum, Dod. Gail. Lob. Ad.
Iris major alba, Iliyrica vulgo, potius Fiorentina, Cam. Iris latifolia major alba, C iu f Hill.
Qui purpureara vulgarem Iridem reèle norit, is nullo negotio hanc albam Florentinam digno-
feet: nullamquippe in radicibus; foliorum, florum St capfularum feminalium formà difle-
rentiam notabilem ànimadvertimus; ; at in colorís varietà te St radiéis odore intentióre non
modicum eft diferimen : folia enim colore ad glaucum magis. accedunt : flores gratiore odore
prediti, St laèleo candore perfulì lunt, extimorum coftis non minus, quam purpurea; extra vi-
rentibus, quibus intra lutea cr©cornata refpondent ; imorum autem foliorum, margines lutea?
ftriae percurrunt: radices hujus Iridis ficcata: non corrugantur, 8t differt à precedente* quod;
h^e fit radice minore. Cur Cafparus Baühinus feparet Iridem Florentinam albamà vulgari alba
feu Matthioli nefeimus, cumFlorentia fit in Hetruria, ubi obfervavit Mattlùolus flore albo ,
namutriufque colorís Fiorenti# obfervantur Irides, qu# folent pro Iride véndi, qu# funt majores.,
craffiores, folidiores,.candidioresStodorariQres quam funt radices Iridis vulgaris no-
fträtis. Forte regio folummodo eft in caufa di veriitatis à noftra vulgari, hoc enim rationi epn-
fonum eft quod plant# fragrantés floribus, aut odorat# radicibus, intenfius in calidioribus
6t fiecioribus regionibus, quam in frigidioribus St humidioribus red9lent,fuayioremquefpirant-
6t fuffunduqf odorem.
6. Iris Sufiana flore maximo ex albo nigricante, C. B. P. Iris Sufiana, Ciuf. Pan. Iris Chal-
cedonica variegata, Lob.Tab. Iris latifolia major i.Cluf. Hift. Iris Pharaonis vel nigra Crética
quibúfdam. H#c fena aut oèlorìa habet folia Iridis Lufitariic# biflor# foliis non abfimilia,
mutuo fefe ut in aliis hujus .claflis fpeciebus ampléèlentia : è quorum medio caulis exit enbi-
talis St amplior, rotundus, geniculatus, digitalis craifitudinis ; florem fuftinens omnium, qu#
; Unquam inter Irides obfervat# fuerunt maximum, fex petulis cum tribus lingulis ut in c#teris
Iridum fpeciebus obfervare licet cohftantem, colore tarnen ab omnibus differentem ; nam tria
ad terram inclinata pétala ctaífa, funt interiore .parte omnino nigra, nifi qu#damven#
ex purpura candieantes intercurfarent macula ab infimabafi ad medium ufque,nigri panni inftar
medium petalum occupante,, foris multo dilutiora funt ; terna minora iis incumbèntia fornicata
St bifida funt, St ejufdemi fere eoloris, paulo tarnen dilutions, licet ad obfeuram purpurara
accedentis : tria furreèla feu vexilla palmar is funt amplitudinis St membranace# p#ne
tenuitatis, plurimislineis undulatis ab infima bafi ad extremum ufque petalum excurrentibus,
Z x. ’ partim