DE M O . L L I E N T I B U S
F lo rib u s lierbaceis feminum iu v o lu c ris b irfu tis feu a fp e ris donatis.
C A T V T X L I .
M E R C U R I A L I S C Y N O C R A M B E feu P H Y L L O N .
5Tapöeviov, Ipß Botwuio»' Diofcoridi l. 4. c. 1 9 1 . Linoipjfisfwt, Partheniiim Mercurii
inventüm f Plinti. 2 5 . c. $ .jia eo Gratis iy&im , apud rìos Mercuriale. Thèòfhrafii$i
Hift. 19. phto^cenfeiur.
Genera. Dio]tondi, f emina eft ist mäs, <©* Linozpfiisfilveßris masf quärnttiiüx $ w<^M0fa/ypca?.
Theophraßo feminifica ist manfica : Plinio mas ist f emina. ■
, Mercurialis feu Cynocrambe eil piànta emolliens floribus herbaceis & feminum involucris hir-
futis feu äfperis binatim junètis donata, in quorum fìngulis unicum contiiìetur fernen. Eft enim
veì tefticulata femiriis fecunda,vel fpicata fterilis feu femina.Cynocrambe diftinguitur à Mercuriale
non partibus fuis effentialibüs, fed primo durationè, fecundo fòliis conftat viridioribus,'
eil ,enim pianta perenriis radice repente prasdita, eftque vel tefticulata mas, vel fpicata femina.
Pliyllon neutiquam itiaem differì à prsedièiis quoad florès & femina tefticulata.; eft enim pianta
perennis ficut Cynocrambe, fed maritima, incana lanugine obduèla, quibus nqtis facillime
inter fé diftinguuntur Mercurialis annua, Cynocrambe foliis faturate viridibus radice late repente,
& Phyllon foliis & caulibus incänis lanugine alba ohduèlis.
Pars T A B U L M XXXIV. Seftionis quinta;,
f 1. Tefticulata ßve mas Biofcoridk ist P lin ii, C. B .P . Mercurialis mos,
AnnuA\. fh tH-l-uch V o l n I 1 1
I Ö.. Spicatàjivè- fm in a Biofcoridk ist Plinti, C.B.P. Mercurialis fetnina,
L Mài ib. Böd. Ad. Öbf. ist ICon. Lob. Lugd. Tab. Ger.
I 3. Teßiculata, 'C. B. P. Merlurialkcanina mcts,.Col. Mercu-
! rialisfetnina Matth. Euch. Bod. ©
Montana 14. Spie ata, C. B .P . Mercurialis. cdnina femina , Col., Cynocrambe
femina, Carni Ep. Cynocrdtnbe ß v e Mercurialis
I I femina ßh e ftrk , Cdm. 0 ,
j [$ .Teßiculata, üobis. Phyllort tèfiicuidtum\
. C.B.P. Phyllon arrhetiogotion^ Lobt Icon.
| Intana Monfpelienfis Phyl- \ Lugd. © •
Ion ditiaS 6. Spiedi a,nobk. Phyllon fpicatum, C. Bi P., I Phyllon theligonon Theophraßi, Böd.Phyl-
i_ ' l Ion marißcuniyCluf. Hiß. Ger. Park. O
§ . 1. M E R C V R I A L I S A N N V A .
Perennis
Explicdtio partis Tab. tr'igefinioe quarta Seltionis quinta.
Mercurialis
¡ • T y r Ercurialis tefticulata five mas Diofcoridis & Plinii, C. B. P. Mercurialis mas, Matth.
i V l Fuch. Dod. Ad. Lob. Lugd. Tab. Ger,i Mercurialis.fruftüm ferens, Ca:f. Mercuria-
lem marem à femina folia minime aiftinguunt, qua; inter fe fìmillima fune, lasvia, glabra, mucronata,
leviter virentia, in ambitu ferrata, fapore nitrofo, cälidiufcnlo & naufeofo : caulesutrin-
queangulofi, fpithamei, aliquando pedales, ac etiam altiores in pingui folo, geniculati, quos
verticillatim cinguntflofculi herbacei, viridi ufculi, mufeòfi, qui in quatuor petala parva, her-
bacea, fefe explicantés cirros àpiculófunl lüteoiüm äUt herbidörum öftentant : quibus fingulis
fuccedunt bina feminum involucra, hirfutü, äfpera, brévibus pediculis nitentia, continentia
lìngula Unicum fernen fingulare^ parvum, rotundum^ Involucra, tefte Dodonito, ad Aparines
feriiina pellicUlà hirfutà téifta accedunt* comprefliota tarnen : iadix tenera & fibrata*
2.Metturiàlis fpicätä fivfefemina Diöfcotidis& Plihii, C. B. P. Mercurialis femina, Matth.
Fuch. L)od. Ad. O b f & Icon. Lob-Lugd. Täb. ö e r. Mercurialis flötens, Cìef. Mercuriali fe-
min* veluti exiguie funt fpicas^in quibus fpicatirb mufcoii,tenues, coh£rent flofculfqui iilaniter
& fruftra decidürtt äbfque fruftu 6t pereünt nüllo fuccedente femine. Reperitut Mercurialis
cum niäs, tütti femiiia äiiilüä in hörtiS oletöriis & vinet-is aliifqUe locis htimentioribus & fecüs
nortorumfepimentä. . a . ; . fy.v.Mer-
§ 2. M E R C V R I A L I S perennis filveftris Cynocrambe dilla.
3. Mercuriàlis montana tefticuìata> C . B. P. Mercurialis, altera vel montana, Cxf. Mercurialis
canina mas, Col. Cynocrambe, Matth. Fueh. Dod. A d.Lob . ( qui unà f^ura utramqueexpref-
f ìc ) Lugd. Cam. Cynocrambe filveftris hiec Mercurialem priorem annuam fatis refert : caulicoli
e}us tenelli, firmi ores, dodrantales funt : folia atriua virent, 6t funt ma)ora : femina bina
in duobus tefticulishirfutis elauduntur, unkuique unicum : radix fibrofa,candida, late fub ter-
ram progrediens ferpit ; unde foliis atrius virentibus, & radice lónge lateque ferpente, diftinguitur
à Mercuriali mare annua vulgari. Tota herba virofi odoris ingratumredolet : in fiìvis,ac
aliis perinde umbrofis gignitur : viret vigetque eodem quo altera Mercurialis mas prior anni
tempore : femina continentur in involucris hifpidisbinis, membrànaceis fepimentis diftinftis,
in uno pedículo tergemina. Tota asílate viget utraque & haec';Cynocrambe mas feu tefticulata,
& femina,, hyeme plurima parte intercidit.
4 . Mercurialis montana fpicata, C .B . P. Mercurialis canina femina, Col. Cynocrambe ffve
Mercurialis femina filveftris, Cam. Cynocrambe femina, Cam. epitom. in Matth. ed. Bauh. In
Cynocrambe hac femina exfoliorumalis pediculi furriguntur tres aut quatuor aut quinq; pedem
longi, tenues, ftriati; in quibus flolculi herbacei in fpicarn digefti, ternis foliolis herbaceis
confiantes ; in quibus ftaminula herbácea : flofculi,inquam, fpicatim proveniunt herbacei inu-
tiliter, & exarefeunt pereuntque nullo relifto femine .* nunquam ex fcminze hu)us Cynocram-
bes filveftris floribus proveniunt femina.
§ .3 . M E R C V R I A L I S perennis marina incana Phyllon dilla.
Phyllon tefticulatum, C . B. P. Phyllon mas fèu arrhenogonon mariparum, Ad.Lob. Phyllon
arrhenogonon, Lob.Icon. Lugd. Phyllon marificum, Cluf. Hift. Paffe Gér. Phyllon hoc Arrhe-
HOgonon,aÌterum vero Theligonum dicitur. Phyllon arrhenongonon & Theligonon folio incano
Monfpelienfium pedales & cubitales habent caules,multos,totos candido tomento pubefeentes,
& per aeftatem lignefeentes, qui in ramos ex adverfo pofitos ordine certo abducuntur: folia oblonga
& fubrotunda, craffìufcula, nervofa, motlia, lanugine incana tefta, ad caulium artículos
oriuntur : flofcoli in mare quidem minimi, ad junturas brevibus pediculis nixi, vix apparen-
tes, ante fruftus funt duo ápices colore Ochri pallido : fruüus autem funt gemelli, tefticulati,
ut in Mercuriali mare & Cynocrambe mare binis villofis & incanis loculis tefficulorum
more comprehenfi : femina, inquit Lobelius, ut minoris Keliotropii exiliunt, immatura albida,
matura vero cyaneo nitent colore, rotunda & quam Piperis majora, guftu fervida & nonnihil
pinguia : radix lignofa, exilis : flores fpicatt racemofique veluti in Mercuriali annua. Mon-
fpelienfibus haec pianta merito Phyllon Diofcoridis appellata e f t , quamvis e\aj\ó<puMoi vocari
tradii propter fimilitudinem forte quandamquam habet cum Olea : folia enim habet oblonga
& candicantia ut Oleae folia ; item Bryoniae accedit propter florem mufeofum, ex herbáceo vi-
ridem.
6. Phyllon fpicatum, C . B. P. Phyllon theligonon Theophrafti, D od.Lugd. Feminificum, Ger.
Ciuf. Hift. Park. Tab. Haec Mercurialis perennis marina incana Phyllon feminificum dièta ,
neutiquam diftinguitur à mare nifi quod fpicas floribus onuftas gerat fine feminibus fucceden-
tibus, quod contingit in Mercuriali annua & perenni Cynocrambe dièia. Otraque nafeitur,
Ut fcribit Clufius, in multrs Hifpaniae & Galliae Marbonenfislocis, fecundum vias, ubi Aprili, in-
terdum mattirius. floret. In Belgio vero non nifi asílate & fingolis annìs ex femine germinat,
apud nonnullps herbaria rei fludiofos has plantas vidi, inquit Joh. Bauhinus, Circa Monfpeli-
um Augufto vigentes & florentes & femina ferentes, menfibus interdum Aprili, Maio & Junio.
. t E M P E R A M E N T U M & V I R E S.
Mercurialis annUdtcum maris, tum femiri# caules ist folia tuminpotu, íum oler um modo in cibo ac-
cepta vìm habent ahummolliendi, emollìunt enim ist abfiergunt, unde hodie in enematis freqiten-
ttffimus Mercurialis ejì ufusist fuccoitidem plurimum utuntur feplajìarìi isrpharmacopcei ad
. mel mercuriale conficìendum, quo ad fopitam vìm expultricem excitandam atque ad ciendam,
detergendam atque eluendam alvum,nil aptius. TolhntUr utriufque Mercurialis fucco, vel tritio
foliis parti appofitìs, omnisgeneris verruca ; item femen cum Abfynthio decoHum itiericos mi-
1 rifi ce juvar.e tefiantur Matthiolus ist Ruellius : decotiorum foliorum jufculum bilem ist aquofa
ducit. Mercurialis calida quidem ist ficca efi temperatura, neutra tamen primum gradum exce-
dit: abfi'ergentem vifeera ( ut ait Galenus j obtinet ist dìgerentem facuitatene. Mirumquod
K k k k 2 traduni