3. Sifyrlnchium minus anguftifplium, C.B. P. SifyrinchiumTheophrafti, Col. Non folum fo*
ilio pabulo tuberofe ha: radices infervientes, fed &,roflrata forma radicum harum-plantarunì
foitro fuillo fimilis nominis caufa eli, tede Fabio Columna : fio enim apud Gracos
fonar, atque edam, Theophràfli nota: refpondenèes, qui inter tuberoiàs plantàsenumèrat Sity-
rinchium,& inde zit, peculiare Sijyrinciiodatum efi, ut una radix augeatur hyeme, tum Meme
Vere, quodin imo excréverit contrahatur, fupernumque crefcat quad manditur. Et alibi inter fo-
liofas ab radice enumerat bulbófas,,tuberofas, quibus réfpondere videtur pianta illa per viarum
margines hsrbidas Cerinola Martii jnitio proveniens; qua: radicem habet tuberofam ( non bul-
boiàmutVult Columna) parvam, Avellananucismedulla:parem,corticeColchici modoob-
duSanirufio qui facileevellitur, rotunda forma, oblongaverò, & inferius,nonut ali*bulbo
fe aut tuberofe, rotundam, planam & fibrofam bafin habentem, fed in Qblongum pro
duftam, finuofam & in acutum definentem, delphini vel fuis roftrum efficientem, fevem veluti
arte elaboratami, fuperiorem animali» mandibulam imitantem, atque palati cavam partem;
ex alia parte veluti inferiorem alteram mandibulam, qua: tenuis eli & lata, mobilia menti inftar
ex lata tenuiffimisfibris divifa,tandem denis veluti capillamentis donata, quibus terra: adhaeret,
& alimentum trahit : inter ambas véro linguae itiodo, fibra carnofa, rotunda, longa exit, ex
qua fe propagare videtur ut alias tuberofe folent, & radix tuberofa anno fequenù efficitur
cujus rei fignuln eft cortéxinanis qui fupra vegetam radicem paulo iupérius invenitur ntde-
pingitur. Fibra pulfe, diaphana: ut Orchidum fibrae,non folida: ut radix tuberofa, qua denfa,
dura, alba, fplendida eli ; callanea: immatura fapare. Duasuncias infra terram occultata,
& fuprà folia emittit quatuor, quinque vel feptem, insqualia, tenuia, dura, càrnofa, minora &
breviora Croci fativi, nee lata, fed Xiphii modo per dorfurn folida, duriufcula, ilriata, Binos
emittere flores ftéUatosobfervavitFabius.Coltìmnainterfoliaterrahp:entes, fexpetaliscon-
ftantes,' è calyce exeuntes'; quorum tria exteriora vireicunt, vel violacea funt, reliquaalba,
linei» tribus violacéis per longUm duftis depifla lìlveilris vel verni Croci modo, angufta,
brevibus intus ftaminulis : his marcefeentibus capfula remanet oblonga, viridis, trigona, Tritici
grano duplo màjOr,'.in qua femina turgent, & in fuperficie pjropter cutis tenuitatem ex-
tuberantia apparent, ficcata difrumpitur, & copiofa, minuta, rotunda, flaventia oilendit femina.
Novembris fine obfervata fuit hrec pianta radicem emittere fiiperne,ut Gladiolus, cui ra-
dicibus eli affinis, quoque tunc parva admodumerat, duobus foliis emiffis, atque hyeme po-
iléa crevic foliaque alia emifit : quare hyeme radicem tuberofam crefcére &pìnguefcerecer-
tum videtur, filate vero contfahi exfuccam, nato Vere capfulam perficit Aprili menfe, cum
fioruerit Martio. '■il .
4. Sifynrtchìum fpurium niajùs flore luteà macubi notato {èavkù&pm majus , :n'<iì>is. Sify-
rinchium majus flore luteà màcula notato, C.B.P. Silyrinéhium majus, Dod.'-Sifyrinchium
flore cérulèo, Swert. Sifyrinchium bulbi efculenti genus, Lugd. Huic folia funi graminis
inftar, bina aut terna, oblongà&angufta: cauli» rotundus, dodrantalis, in quo flòre® bini
ternive cònfpiciuntur, pulchri, colore ca:rulei, verum fogaces & paucis admodum in hortis vi-
gentes, alcernatimprodeuntes, formi quodammódo Iridis, ex novem videlicet petalis com-
pofiti, quorum tria reflexa, qua: nobis menta dicuntur, pro fimbria maculam habent plurima
parte luleàm, alia tria Ìurfum vèrfus aliquantulum eriguntur, qua vexilla nobis nominata-
tur ; tria vero reliqua refpondentia iis, qua Iridis florum fimbriam feu mentum contegun.t,linguae
trifidae nobisappellàbuntur; proportione huic fiofculo fub exortum lenuiora funtyèrfusfi-
nem latiora,, furfumère&a,medium pètali difti mentum tenent fumma extremaque parte trilìdia.
féu trifariam divifà ; hilce fingulis fiiccedunt capitula, oblonga tribus loculamentis diilinfta, in
quorum fingulis femen rotundum, parvum uti Rapi continetur : radix tuberofa, gemina, una
alteri fuperpofita fièiìti Gladioli radix, fapore dulcis & edulis, qua: involucro quodam integi-
tur reticolato, quod quidem majoribnsfpiffiusèil, minptibua quidem minus cralfum. Vux
eténim. hujùs generis Ipecies eflè videntur magnitudine fola differènte» ; Una quidem major,
altera' véro minor-. ■ In Lufitania Se alibi apud Hilpan'os nafeitur. Florebant Machliniae
Maio menfe in horto aihpliifimo & inllrufliflìmó D. Johannis Branchionis. Hilpani Nozellbat
quali nuculas live parvas nuces majoris radice®, minori® vero Macucae appellant. Dodonam
bulbi efculenti gehùs illud eflèvidetur, quod G r a c i r & Latine à Plinio1 Sify"
rinchiudi appellat'ur, Créfcit Valentino regno, fèd& Murcianó frequentiflìmum oblèrvabat
atque èruébat Car-. Glufius, prrefertim tribus leucis fupra Metropolin Murciam diftam. _
5. Sìfyr'wchìum ipuriùm minus flore alba maculà notato féu ia$ ‘<pài minus, nobis. Sifyrinchium
Mauritanicum, Ciuf. Cur. poll. Silyrinchium minus, Dod. Hoc flores protulit Sr
. ; lyrinclm
Séà. 1V. - Î) N 1 V Ë R S A L î S 6 X 0 N 1 Ë N S 1 S. 7
Ü H majotis fupràdifti ( quod in Lufitania obférvabat Clttfius ) prorihs fimilesj non ta-
men cseruleos, ut jllius,led purpurei dilntioris colori®, valde etiam fugaces & ephemeròs, quo-
utn terna majora, live menti tria^ inflexa & terram fpeftantia, alba macula erant infignita-
Hujus radices tuberofe &rmiformis -fubilantiæ, & non bulbofe proprie loquendo, ex ea Mauritania:
parte, in qua Peia & Maroco urbes fitæ funt, delara funt, initio anni 159s.
H A L L U C I N A T I O N ES CASI' . B AUHINÏ
Aliprumque Authorum.
SÍJy fin ch ü ú tfu p r a diShim nota g e n e r ic ä fu it heecj
u t f e x p é ta la g or er e t in fingulis fo r ìb u s , atq u e
radicem cum f e u appendice f o r mam r o ß r i f a i
l l i refer en te ed e r e t, u t reUe monet DoBiJJìmus Fabius
Columna : a tq u i q u a r ta & q u in ta p ia n ta fu p r a
detcriptee noiipollent b iffe conditionìbuSy edunt enim
radices rotundas (ine epipbyfi, a tq u e flores Iridum
ftoribus omnino conformes j ergo non fu n tp r o p r ie S i - '
fy rinch ia dicen da, fe d c ùm rad icib u s a cc ed a n tG la -
i o l o , floribus autem I r id i , v id en tu r m ih i ambigere
in te r Utriimqùé, GÌadiolùm f c ì l i c e t> tà Irideth ; f e d
cum a fin e u ltim o magis accedant Ir idum clajfi, id
e fi floribus & è apjulis fem in a lib u s feminib.ufque, ea f-
dem immediate Ir id um tuberpfarùm cla fji preefixi-
mus i quicunque bas a ncipite s Ö p la n ta s
i(iofy<piov appellaveriti non eir elu bla b o r , q u ia radicem
h abent Glad ioli, a fl nobiliorem p a r tem , florem f e i l t -
c e t , Iridis : idèo nomen I r id is p ra ib it Gladiolo in com■*
po fi ti one vocis determinanti^g enu s a d quod deb en tr é e
d uci.
DE HEXAPETALIS TRICAPSULARIBUS,
radicibus tuberofis geniculatim & per jüxtapofitionem conftru&is. .
C A T V r VI I I .
X Y R I s & I R I S T U B E R O S A G E N I C U L A T A.
- X T ' rR I S Sc Iris tuberofa conveniunt cum cæteris omnibus antediâisin fecundahàc ilil-
/ \ tribut.ione^ contentis, quod fint Hexapetalæ tricapfulares tuberofa radice præditæ >
fed à cæteris etiam diftinguuntur chm modo ftrufturæ florum Hexapetalorum, tum textura
radicu'mtubërolarum. Primo Xyris & Iris tuberofa radices fuas tuberofas, longas, per juxta-
pofitionem & geniculatim confieront, à quibus fecundum longitudinem demittuntur fibral
ex geniculis, Secundo floresproducunt primo intuitunovenis petalis confiantes, cum révéra
poftdebitam examinationem apparent tantum fex, nam terna minora & anguftiora pe-
tala carinata , & ad extremum fiffa in très partes (quæ linguà: nobis impofterum denomina-
buntur) fub exbrtum adeo arfteadhærènt tribus majoribus pétalis répandis ( quæ nobis itidem
menta dicuntur ) utlinguæ appareant, & tantum appendices carinara incumbentes major-i-
büs répandis petalisj1'quæ pafîim lub mentorum nomine à nobis recitabuntur. Sic omne®
li ides' tara tuberofe, quam bulbofe, terna habent petala majora, & ad extremum latiora cum
fimbriadivërficploris ;.hifce terna angufta carinata petala incumbunt, adepq; arfte fubeXor-
tum è calyce eifdem feu mentis adhærent, ut pro tribus tantum à nobis paflim in noftra da-
ftrina accenferi debeant ; terna alia petala furfum erefta ve'xilla demum appellantur. Hac
ratione confiant omnéslridum flores tribus mentis feu petalis majotibus répandis euffi epi-
phyfibus fuis linguis, ab iifdem infeparabilibus fine rnptura, & tribus vexillis feu petalis. furfum
ereftis: fie omriesIrides&Xyriserunt plantæ hexapetalæ tricapfulares, neutiquam en-
neapetalæ dicehdæ funtut volunt authorës.
STPÎ2 ob foliifimilitudinem, quofi raforiumcultrum diçitur, débita Viofcorldes1.4.C. 22«
ta! lyeU, PrisfilveftrtsTheoph.Plin. I.21.C.20. Jrisfdvejlris (hquibufdam XyrUiiocata) Sfatult
fetida, turn ob folii figuram Gladiolum referentis, turn quod gravem odorem exhalet, vulgodi-
citur.
Pars