8 P L A N T A R V M H f i S T O R L A j s f f i jg *
cum piilpa fruftüs per tenues cutículas anneftitur ; pulpa alba, fucculenta, glabra, inflar ruc¿
mentí avis in ovo, cui inherent in quolibet fruftu grana feminis 2 60. nunc plura, ,nunc pails
ciora, nigra, compreffa, fplendida, quorum quòdlibet fuofolliculo includituri Odor 8c ft.
por fru&us dulcis & fuavis, cortex craflior eft quamdvialiauranti«. Quando comeditur fcinl
ditur tranfverfim Q rlon fecundum longitudinemjJ,& pulpa inftar ovi tremuli exhauritlr.
Quando autem animus eft fernen colligere’& ferrate'v pulpa cum feminifcgs^per; linteolunj
leniter exprimenda & ita grana feparanda. Grafi^ne¿a,41?fc; fu^sípjjiculí^clnja , -..tridqo
aut quadtriduo chart« imponenda ut ex parte ficee#tur , inmmis digitis folliculus u¿¿
cuique grano detrahendus, alias ita glabra funt ut eqmprqhehdi, nequeant^nec inter eden^
dum • ore feparari t
6. Clematis paiììonalis folio bìfido , nobis. Ferrum equinum volubile, Monting,.H«c Ma-
rucui« feu flofis paffionis oftava fpecies numero ,, at fexta Tabul« fecund« Se&ionis prim*
facile cognofcitur primo intuitu foliorum bifidorum a càteris fu« fortis, negleftis alMruni
partiuni ftrufturä & divifione, quandoquidem non nobis fuppetiit copia videndi Montin-
gij defcriptiones lingua Batavicá editas , fed tantum nudas i,congsex quarurn intuitu particulares
& magis efíentiales differentia? pbferyare pptuimus ex .noftris fcujptuids ab.bfi,
us mutuatis & delineatis, átque cum aliis ejufdem farin« aaaptatis. Quam inepté 8c in.
advertenter-ipfe Montingius ferrum equinum appellai 0 aliorum in^Qtaújpi? n}e%5 ipío yer-
fatorum judicio relinquimus.
L O C II S & T E M P Ü S,;
Marucui# five, Granadilla fpecies omnes fronte in regnò Quito, ibidemque in campeßribus toe»
Fluminum ripas adamare author eft Petrus de Ciega in Hißoria Peruana, phrte i . cap. 1 t. i
invaile etiam ditta L ile, in montibus fronte, .Mohardus. Florent omnes utplurimum mtife,
Augufio: fruttus maturus menfe j anuario isr Februario, istpoßeafolia amittunt, novis fub-
nafcentibus.
N O M I N A.
Clematis pajfionalis feußos pafiìonalis aut paffionis, quod in flore aliquot veluti paffionis Chi
ft1 U B I plane delineate confriciantur, Monardus. Granadilla dicitur Hifranis ¿ propter
. fernen filmile illi quod in malis granatis inclufium continetur. Marococ ist Maracocum qui-
bttfdam dicitur, 'Marocuia ist Marucuia Georgiy Marcgravia dicitur. Nullis harum hue
ufique afftgnantur facultates. j m ;
'§.■4..- Baccifera non Scandentes racemose.
* C H R J S TO P HO. \ I A N A .
7. Chriftophoriana Americana racemofa, baccisniveis 8c rubris, nobis. Aconitum baccis ■
ni veis & rubris, Cornuti. H«c Chriftophorian« feu forte Solani fpecies peregrina opacis &
filveftribus Americ« locis frequentiffima eft, in Europam delata , tarn baccis niveis., quam
rubris in hortis verno tempore viget ; in pedalem caulem profiliti, radix nigrior 8c craiiior
vulgaris noftratis corticé nigro, nec imum petit, nec divifionibus radix fpargitur, fed coaffa
in fe plurimas fibras capillares demittit; cauíis purpurafcit, aliique minores- -à . principali
radice germinantes fünt pulii: folia íiint majora & obfeurius virentia, atque foliis Chri-
ftophörian« noftratis. leu vulgaris funt rugofiora, eandemque obtinent divifionem terna- ;
tim & ter ternatirn.- faftam ; caulium fummitates racematim flofculos mufcpfos, albidos
eduñt, íi autem microfcopio confpiciantur flofculi- finguli íeorfum fex alba pétala mufeo-
lis illis ftaminiílis fubftrata habentes apparent. Poft flores deciduos fucceduñt in cacumi-
ne caulium racematim junft« plurim« bácc«, oblong«, nive« velrubr«, qu«feminapiara
continent fub pellicula, & punftum purpureum in extremis fingul« gerunt. In hac planta
nullatènus quidquam deleterium aut venenatum,latere urbitrarnur, nec Aconitum proprie
dici poteft propter ratiönem inter nomina & vires fequentis adfereiidam: locum, temp“5
& nomina fupra indigitavimus.
8. Chrißophoriana vulgaris noftras racemofa & ramoía, nobis. Aconitum raceniofum,
an Aft«a Plinii lib. 27. c; 7. Chriftophoriàna vulgaris , Park. Chriftophpriana, Dod. Lob.
Ger. Ciuf. Hift. Chriftophoriana cum fit baccifera,/racemofa, & ramofa non icandens, neC
i
Seft I V N I V E R S A L L S 0 X O N I E N S I S . 9
arum genere, qu« adminiculis ègent, aut amplexu vivtint, quia tamen uvas fcrt,
facile annumerari permittit. Cauliculos h«c promit ternos, quaternos, plures paucio-
A°fve pedem aut feíquipedem longos: folia circa hos terna aut potius ter ternafuispro-
r •• l,ediculis commifla, particularia quorum funt lata, ferrata & ambitu in virore candican-
{ja • flores tehues, mufcofi, candidi : fruftus rotundi paulo longiores, per maturitatem
■ * • ftriam lin^amve ab una parte oftentäntes uvarum acinis alioqui fimilcs, & in uv«
modum racematim coh«rentes: radix craffiufcula, non abfque fibris, foris nigricans, in-
teriùs Buxi colore lutea, vivax ac diuturna,'quotannis cauliculos & folia regenerans.
L O C U S & T E M P U S .
plerifique Germanicéis? citra Rhenum Mofiamqiie locis, in filvis pr defer tim montofis hdec Chri-
fiophoriana vulgaris racemofa. is? ramofa occurrit. Floret Maio : fruttus Augufio aut ferim
perficitur.
N O M I N A & ;¿V I R E S.
Chrißophoriana vulgaris noftras racemofa ist ramofa, nobis. Vulgaris, Park- Chrißophoriana,
Dod. Ad. Lob. Ciuf. Tab. Ger. Aconitum facemofum^ an Attcea Plinij lib, zy. c. 7. Aconit
is autem annumerari contiñgitpropter perniciofam is? Aconito fiimilem, quam habere ereditar
y facultatem : an tarn fit exitialis, ac non minus noxia planta hdec, quam Aconitum,
dubitátur. Sed ex libro naiurdc a fine ultimo f quum Chriftophoriana nil habet affine cum
Aconito, pianta cuculiata, cujus fìngulis floribus cucullatis, fucceduñt plures ihecdcfeufi-
liqudc mmbranacedc ) non iifdem gaudere viribus deleteñis utramque concludimus. Infuper
ajférimus mate recenferíChriftophorianampro Aconito , atque ibidem cum Aconitís mate Còllo-
cari a Cafr. Bauhino, ut innuimus in Prcelùdiis noftris Botamcis. Pag. 3 76.
9. Chriftophoriana;- Canadeniìs, racemofa & ramofa, nobis. Panaces feti ràcemofa
Canadeniìs, Corn: Angelica baccifera Montingio perperam nominatur. H«c Chriftophorian
« fpecies elegans, in agri Canadeniìs & Americani fplò macro, pingui etiam &
limofo, quin& inter rupes & faxa invia & acceffu perdifficilia ubique provenit. Radix
poílicari craflìtudine deorfum fertur, pedem & fefquipèdem longa : cauíis fotundis ge-
niculis articulofus, obfcurè purpurafeens, mèdullofa cartilagine repletur: folia ab eodem
pedi culo bina tema ( in pr«cedentibus Chriftophorian« ipeciebus ter terna) pediculis
propriis quoque Angula innituñtur, ferrata, & in mucronem acutiorem deiìnunt. Ex.ge-
niculis prodèunt pediculi intér caulem & foliorum exortum, caulem ipfum finu amplex-
antés, qui in fummis flores gerunt , vitis floribus iìmiles ^primum herbáceos, deinde
candicantes, quibus fucceduñt racematim & ramatim uv« fub initium virentes, deinde
magis fa ture rubentes , intufque pleñiore’ femine turgent. Hiice fuavitas ineft guftui
acceptiflìma. Floret eodem tempore cum duabus pr«cedentibus.