M - P L A N T A R V M H I S T O R I A p a r t J I
futcatur, erutos bulbos vomere colligunt, multo caftanei* fuaviores ; quìbu*^ iy crudi*, iy
neribu* cofìis vefcuntur. Sueßonenfis agerC\\xn\os vocare confuevit. Hafòenu* Rutiline
H A L L U C I N A T ION E S CASP. B A U H IN I
Aliorumque Authorum.
I H A g . 7S- col.i^pt. i . Moty litiflorum, C. B . P .M o -
J ly TheophrafiiyDod. Ciuf. H i ß . & H ijp . Ornìtho-
g a lum Indicum la tifo linm liliflorum, nobis. M o ly
Indicum flo re purpureoI Srvert. P a g . e a d em p ì. 1 1 .
ÌMoly Indicum la t ifo lium , C. B . P . Caucafon, Lo b.
Icon. Ornithogalum Indicum la tifo lium bulbìferum,
nobis. _ Mo ly p la ñ e eft p la n ta calida, & a cris f e r v i
dique guftus s p a la tum enim accendit, quemadm ~
dum plerceque bujus membri cu lin a r ia p la n ta • a t
ha p la n ta neC odore, ñec fapore cum Mo ly conveniunt
ergo in ep te f a t i s a Cajparo B auhino ca ter ifqu e autho
r ib u s p r o M o ly jp e ciebm rectnfentu r .
DE HEXAPETALIS TRICAPSULARIBUS:
radicibus bulbofis proprie didtisprsdilis,
Culinariis calidis isr acribm ,conftituentibus fecundam partem buina
Dijlributionis : [unique
Cepa, Allium, Porrum, Moly, & Scilla.
C A T V T XIII. C E P A.
Æ GJlftwrummmma, Cepas^s• Allium ( Plin.l. 19.cap. 6 .J profequamur. Cepaà capitis
magnitudine Greets Kp0^0^ om xópxs ov^M-bniét, quod oculipupillam comprimere cogat, ut-
potefecunaum Ariftotelem 20. Probi. 22. mordaci nimium vapore Uncinando iy lacryma* movendo.
Genera Theophrafti 7. Hift. 4. à loci* cognominata referti Gardiam, Cnidiam, Samothraciam,
Setanicam, Afcaloniam iy fiffilem. . At Diofcorides I. 2. cap. 181. long*, rotund*, flav* iy candid*
meminit.Plin. 1. 1 9. c. 6. Cep* inquit genera apud Gr*cos S ardia,Samothracea, Alfidena, Se-
tania, fcifta, Afcalonia iyc.
Quare alia major eft, alia minor ; alia candida, alia viridi*, *alia ruffa, alia fubrubens ; - alia ejl
rotunda, alia eft oblonga : omnes ìitplurimum duplici aut triplici membrana, qua* Feftus talias alii
tunica* vocant, veftit*. Sic ali* acerrim* , ali* mediocriter acres., aut nihil fere acredini*
habentes. Sic ali* feruntur, ali* deponuntur ; aliquando femini* loco bulbos gerunt, ut Dale-
champiu* notavit.
Explicata prima parte plantarum bulbofarum recreatricium ( id eft, quae odore, fapore,
autfloribus variis pidis colori bus fenfus affici unt & recreant, deledantque, qU«que femina
in capfulis triangularibus proferunt rotunda, craffiuicula ) his propter femina confòrmia in-
terjiciamus plantas culinarias ab ufuin culina expetitas, femineque itidem rotundo donatas ;
cumque omnes fint calid« Sc acres guftui, facile à prioribus recreatricibus herbis bulbofis proprie
didis cognofcuntur : à recreativis autem hexapetalis bulbaceis femine compreiTo membranaceo
duplici ferie in fingulis loculamentis contento, in pofteriore hujus Se&ionis parte
explicandis, parvo negotio itidem dignoicuntur. Inter culinarias bulbofas proprie diftas
plantas exordium faciemiis à Cepa,quae à reliquia culinariis notu eft facilis,quod caulis inmedio
craflèfcat & intumeicat ad pollicàrémamplitudinem, & fit duplo aut triplo craflior in medio
quam in ortu aut faftigio : hoc non cernitur in reliquis fiiae fords' culinariis plantis, atque eo
nomine facile inter caeteras bulbaceas difcernitur. Eft à duratione, vel annua, vef perennis :
a figura radix eft vel rotunda, vel longa: à fapore, acrisvel minus acris feu dulcis: à colore
pellicularum eft vél rubra, vel alba. De hifce omnibus infra agemus. Nota, ergo generica
Cepae eft h^c, quod folia producat fiftulofa, vacua, rotunda ; atque hsec illi cumqui-
buidam Allii fpeciebus eft communis ; ièd nota precipua diftinguens Cepam à ceteris , eft
producere caulem in medio jduplo aut triplo crafliorem quam in ortu & faftigio, uti diftum.
Pars
Cepa
País T A B U L A XIV* Seftionisquártaü,
( i . Rotunda vulgaris, nobi*. Cepa rotunda, Dod. Cepa alba iy rubra, Gffh. Hort.
AnnuaX iy Cepa radice candida dulcí,- C B. P. Cepa a f Gefn.Hort. ?
(2 . oblonga, Dod. Gefn. Hort. $
(2 . Afcalonica, Matth. Lugd. é
Perenni*«
(,4. Sedili* juncifolia, nobis. Schcenoprafum, Dod. Lob. Tab* O
Explicatio partis Tab.decim*quart* Se¿íioni* quart**
§, i . C E P A A N N V A.~
1. Epa vulgaris, C.B.P. Cepa rotunda, Dod. Cepa alba & rubra, Gefn.Hort. Lon.
■ - y , 1 Tab. Cepa fátiva Matthioli, Lugd. Hujus folia funt anguila, rotunda, fiftulofáfeu
intus cava : è quorum medio fecundo anno exit caulis fingularis, teres, in medio craífior ma-
gifque tumidus quam in ortu aut faftigio ; atque in fummo ejufdem faftigio capitulum oritur
membrana tenui velatum, qua difrupta fìofculi in globuli formam congefti apparent candidi
aut purpurafeentes, quibus fubveniunt plurima capitula triangularia, fernen triangulare nigrum
in fe continentia, fed albicantibus glumis implicitum: pro radice eft illi bulbusex pluribus
compádus tunicis, majoribus involventlbus minores, áliorum bulborum proprie diftorum
ritu, fibras aliquot à medio dèorfum demittens, qui quandoque latior Rapi invertì in mo-
dum extuberat, non raro ovi modo oblongus ; exterius prietenui bus membranis conveftitur,
utplurimum fubrubentibus, aliquando albis.. Terram autem Cepadefiderat pinguem,vehe-
menter fubadam, irriguam, ^ftercòratam, ut Palladiùs ait. Paifim per utramque Germaniam,
Flandriam, Belgiam & Angliam in hortis olitoriis, pingui beneque foifo folo, colitur. Subinde
autem in àreis fola feminatur, quandoque Vere cum aliis herbis permixta veluti La&uca. Palla-
dius cum Satureia feri probat, quoniam melius, Plinius ait,pro veni t. Seritur Martio aut Aprili ;
in Italia vero etiarii Januario & Februar io, Palladio authore ; vel etiam Novembri, ut per uni-
verfam Tufciam, tefte Petro Crefcentio. Bulbi Vere plantandi funt, à quibus fernen fperatur,
quodAugufto menfe ad perfe£tionem pervenit. Hue pertinet Cepa radice candida dulci
C. B. P/ Cepa quarta Gefri. Hort. & Cepa plurium caulium C. B. P. Cepa ovata à radicis
figura Cord. Hift. & Cepa fedilis Matth. feu Cepula Columella?.
2. Cepa oblonga, Dod. Gein. Hor. Cepa Hifpanica oblonga, Lob. Icon. Cam. Ha?c minoc
eft atque à priore forma longa radiéis precipue differt/
§. 2. C E P A P E R E N N I S.
W 3 - Cepa Afcalonica, Matth. Lugd. ( cui forte Bulbus Setanius, quern Theoph. Sc Plinius
Cep« genus efte teftantur. Gepis affinis, Afcolonia vulgo, Ca?£ Scaliones, Tur. Cepa A-
fcalonica Sc Afcalonitis antiquoium radices habet multas, oblongiufculas, minores, in uno a-
cervo conjundim nafcentes : folia habet rotunda, fiftulofa, feu concava Cep« inftar, ièd multo
minora ; raró caulem, florem, multo minus fernen fert, quia abundat radicibus de novo fin-
gulis annis genitis. Has Cepas Afcalonias feu Afcalonitides five Paleftinas effe putant dodi,
quas Galli vocant Efchallottes, fervato prifci voeabuli veftigio, qu« quod ancipitis & dubi«
fint natur« inter Cepam, Allium Sc Porrum, peculiarem quandam naturam, vel figuram iis
tradit Theophraftus. Sunt autem Cepis fimiliores radicibus, íed multo minores, Sc numero-
fiores, fimul compadim crefeentes, foliis itidem fiftulofis feu cavis pr«dit«, & crudas in cibis
la uti ores frequentiorefque habentur, quapropter Franci etiam yipr/z/^appellant, quia edendi
aviditatem excitanl.. . | 1
4. Cepa fedilis juncifolia perennis, nobis. Cepa fiffilis Sc Gethion, Tur. Seoenoprafum,
Dod. Lob. Tab. Hi poftremi authores àfoliis rotundis, cavis, fiftulofis Junei inftar, & à fapore
magis Porro accedente,hanc herbulam Schoenoprafum dixère', nomine ex Juncò Sc Porro componte.
Folia multa promit, fed palmo raro longiora, tenuia, teretia, concava, exiguis jun-
ciSTotunditate fimilia ; inter qu« fubinde cauliculi breves eminent , cápitula qu«dam tenui
membrana feu vaginula inclufa fuftinentes ; ex'-quibusflofculi proferuntur hexapetali,rubentes,
Sc inftar Cép«, fed minores multo : bulbilli fubiunt multi exigui fimul coh«rentes ( ficut in
D d d Cepa