Floret ineunte afflate & per totam zftatem. fernen matufatur... Hybernis menfibus menfig
aclepulas acetariorum loco inlertur.. Tota herba faporem Nafturtii refert, unde;ei nomen
Dioicoridi dicitur mav/tßtat rne?»..,Sifymbrium alterum Latinis; aliis quia guftu KstpiwJ
hoc eft Nafturtium reprefentet: ab aliis vero Sium.
8.Nafturtium aquaticum majus & amarum, G. B. P. Nafturtium aquaticum amarum, Part
Sifymbrii alterius fpecies altera, Thai. Hoc provenit amplius & majus ; primo folia habet
interiora rotundiora, minufque acuminata, acuta fatis quando caulefcit ; facile diftin-
güitur à precedenti fola, intenfa amaritudine, adeo ut nulli edule nifi folia ejus buUiantur
in aqua, prima .ejeäa,<& denuo coquatur in fecunda ut toliatur ejufdem amaritudo, & flc
edi poteft. Hoc provenit in Germania indifferenter cum antecedente ( afferente fic Thalio )
a quo fola amplitudine & amaritudine: ( inquam ) diffèrt.
q. Nafturtium aquaticum ere&um folio longiore, C. B. P. Nafturtium aquaticum Italicum
Park. Sifymbrium aquaticum alterum vel minus,Qam. Ep. Matth. Nafturtium hoc aquaticum
ereétum differì à primo aquatico* quod caules edat reétos, alatos, folia particularia coffa
lrerentià, crenata feu dentata funt in margine, A pii foliorum quodammodo asmula ; cùm folia,
tum femina mitiora &jucundiora palato funt, fi mafticentur; nec èjus radix repit fi-
cut prioris Sifymbrii alterius fpecies altera Thalii.
i è': Nafturtium aquaticum minus, C.B. P. Sifymbrium aquaticum minus,Cam.Ep.Cardamine
4ta Dab“, Lugd. Sifymbrium Cardamine diftum hiriutum minus flore purpureo
J. B.Chabr.; Ex radice tenui, fibrofa, Nafturtium minus hoc'oritur ; filiquae longa? : caules
raro palmares, aliquando minores, in partes quinque Refedas vulgaris modo dividuntur;»
flores obtinet albos, in fummo comantes, quibus fuccedunt filiquae longge, anguftae,: exiguo
& fubacri femine refertie, Variat ratione loci, , in -aquaticis nemp'e planis majus, in
Vinetis riguis. Vilenfibus milliari Bafileà longe minus reperitur ; provenit etiam in Alpibus
locis humidis.. Floret ineunte afflate & verfus ejufdem finem femina fua maturai.
i i . Nafttirtium Alpinum paluftre rotundifolium radice ferpente, nobis. Nafturtium Alpinum
paluftre rotundifolium, Zanoni. Radice conftat hoc Nafturtium rotundà, durà, tube-
rofa, afpéra, exterius fubrubente, multis fibris fcatente, cortice ablatu contumace tefta
qua; major & viridis furfum verfus pennam anferinam craifitudine excedit, at d.eorfùm
verfus minor & fibrofa albefcit : ex radicibus fic conftru&is proveniunt folia fubrotunda,
paululum finuata, in margine parum crenata, aut dentata, fpifla, niembranea, Levia, modicùni
lucida, precipue prima è terra exeuntia, qua; multis fcatent nervulis à pediculi centro in cir-
cumferentiam decurrentibus, ut confpicère licet in Sanicula montana rotundifolia minore
C. B. P. feu Sanicula montana minore Ciuf. Pan. 'qua* innituntur petiolo ftriato ruptu
facili, relitto intus filamento‘nervofo : ex meditullio hòrum foliorum, à radice ortorum, pro-
truditur caülis dodrantalis, fucco plenus, terram verfus viridis ; cui alternatim ad fingulas
alas adhasrent folia fimìliter rotunda,, fed multo minora: in fummis càulium ramis pullulant
menfe Maio plurimi flores albi, tetrapetali aliorum more ; quos fequuntur filiquae breves,
bivalves, continentes lìngula duplicem feriem feminum, fepto ntembranaceo exficcato du-
plicem illam feriem-feminum dirimente : fili qua pradiftafunt tenues, ab initio virid.es, àt exficcata
colorem mutant; aperiunturJulio, & fi tangantur illico femina per terreni fpar-
gunt aliorum fua fortis more : femina funt imperfette rotunda, flava , lucida, fèrvidique
guftus, ut etiam catèrorum omnium femina. Reperitur in loco aperto, libi pafcuntur pecora,'
in territorio Modenenfi, prope fontem jugem aqua limpida & frigidiflima, qui ab indigenis
paftoribus Baccara appellatur, & propter fitum hujus pianta juxta fontem Baccaram ipfa
Baccara nuncupatur, ex citatione Jacobi Zanoni, fed melius retinebit nomen cujus fert tef-
feram.
i 2. Nafturtium Alpinum trifoliatum, nobis. Nafturtium Alpinum trifolium, C. B.P. Cardamine
trifolia, Lob; Icon. Lug. Tab. Ger. Cardamine Alpina trifolia, Ciuf. Hift. Iberidi
Fuchfii affinis Cardamine Alpina, J . B. Chabr. ' Hoc parvulum Nafturtium nigricantibus-
per terram coftis ferpit, quibus terna femper ejufdem coloris perpetuo folia innituntur, circa
pediculum anguftiora, per oras latiora, & quaff orbiculata, in ambitu p a r u m a u t nihil crenata,
initio tenella, & viridia, deinde dura, membranacea, nigricantia, acidulo primumguftu,
poftea atri ; cauliciili teretes inter folia erumpunt, ex purpura nigricantes, palmares, nul-
lis aut rariflimis ( quae ternis etiam eidem pediculo iphaerent ) foliis praediti: flores extremis,
ramis infident candidi, tetrapetali,,Cardamines pratenfis, quam Füchfius Ibefidem nun-
cupavit, fiori bus perfirniles, fatis magni pro tenuitate plant* : hifce fuccedunt torofe &
oblong*
I ri'eae fiiiqn* five cprmeula.Dentariarum cprniculis .fere fimilia, fed. minera ; fertiine etianl
S ü licet minore '«fetta : radix fummá telliire ferpit, & íubinde parvas candidafque fij
■ ■ fic ¿t facile ramnlis.terra obrutispangi ppffit. Invenitur in filvofis montibus nudo
n Ätius quam herbólo, :ad Abietum & prasaltarum arbornm radices, tota hyeme
• virens. Floret Junii initio, in cultis veto hpttis etiam Aprili ; &.Maio femina maturar.
minus Bellidis folio, &. B. P., Plantula Cardamines imula &Sinapi punii-
1 album, Glut Hift. & Pan. Unico base plántula aflurgit caule, ted ftatim à radice lupra fo^
1 multis alis di.vifb , liirfuto & afperP vítente, rotundo, pedaiis longitudinis; ; inferna
H H H n n n n B nonpolfum, M M fèmèn magna
narre èyaferat plántula h ie, cum éaridem pbfervaveram ; qua tamen fubwlis cauli inha-,
Nafturtii viiigaris & legitimi foliorum pene amula, tènui-
— & viridia, acri guftu ut Nafturtium. Extremis ramis flofculps fert multò*, qua*
™0r petaiíÉpalleKéhtibus confiantes, fp ic i in mOdum congeftos, in quibus totidem ftamina ;
hifce evanefcentibustuccedunt filiquäe brevesf duabus valvulìs eonftantes, cum lingula prominente,
non quidem furfum efeits ut reliquarumCardaminarum congenerum, fed.'deorfum
mflexa,’ in late; Nafiurtipli Alpini fèminìs amulumfemèn, de quo inter filiculofasi
rad ix e fifingularis, candicans, fagsetaffa, non tamenvivax, fed quàfingulis annis perii:
eodem lpco, eodemque tèmpore cum Nafturtiolo Alpino capfula-Nafturtii horteniìs vulgaris,
riempe Martio,florentem hancplantulam & femine prägnantem inveniebamfmquitCar.Clufius,
quo Alyffum Galeni ^ Valentino videlicet regno,, & quia plerafque riotas cum Natturtioha- .
bet Ñafturtii nomen appofite fatis indidit Carolus Clufius: ex guftu facultates Nafturtio
perfirniles habere cum Chfio concludimus nos ititem.
- T EMP ERA ME NT Uhi & V 1RES.
e, Nafturtium fdwßre tenuißime Jivifiibi {tu Maftiirtium /mtìtoitoui fim i biteßmininio, noiii.
•fSophia Chirurgorum, Ad. Lob- DWM. Gtr. Purk,’ ( autbort Fucbßo-^ facultatt rtficcans i s
aflringms,. non feteß eße farticeps alicuju*ftiißdiWtis,utvHltidem3 ,ueßfiut, cum f it pianti
calida i s acris. Semen hujus. aflimptumytntrisßmreißftit, adyerfua dyfenteriai pommen*
daiar, fanguink prafiuvia reprimit, undt&Cbirurgk iir Medick caftrenßbuiin tnagno iifu
antiauitus fuit ejus-fernen contra dyarrbceas 1st dyfenterias militüm humi cubantium, ex cujus
■ humoribus ist vaporìbus pr¿editti mrbi imtium funtpfere ; ideo maximopere fernen kujtts ßcut ist
c&térorum bujus famifiee Naftürtiorum potent deßderarii ist ujurpariadbücincafiirk tan*
e quam idoneum-medkamentum poß purgdtionem unatn autalter am ex Rköndmihißfaiim-, quii
ii cpmpefcit liquiditatem humorum ist caliditate fua reducá inteftina i s ftomachum ad proprium
fuum.ionum ntttrumque. ■ y ' ..
7. Nafturtium aquaticum fujfinum flore albo, nobis. Sifytnbrium Car damine, Fuchi Luga. Sifym-
brium aquaticum, Matth. Sion Cratevae Kruc¿folium, Ad. isr Icon. Lob. Facultatem habet
cali dam isr flccam ad fiomacacen qudm Germani è>ci}0£btcfi, Angli S’CUrfc'P (sr è'COtbtft nun-
. cup ant. : Ejus decodum in vino aut lade aliquot diebüs cotìtinuis epotum multum huic morbo
prodefl. Vrinam provocai, calculum ist arenas content ac expellit, renibns ist i)efic¿. utile
' eft. Eftur, inquit Diofeorides, erudumr urinas movet, purgai lentiginem isr ephelim tota node
- impoßtum, - matutinoque tempore detradum. Ex Simone Faulf Recipe magnam copiam Naftur-
tih aquatici, contunde in mortario marmoreo ; exprime manibus Juccum, in quoportio aliqua
fermenti folvatur, ut fuccus confìftentiam f ip¿ dilutioris acquirat^ ist hoc fucco isr Nafturtio
manibus exprefo, feu glebh isr pilis Nafturtii fiat quafif.f.f. pirifentur omnia fortiter manibus
aut piftìllo, reponantur in convenientem locum per odiduum, dein S. A. per B. Maria
diftilletur fpiritus, cujus ufus ut hybernis menfihus feorbuto labor antibus illius cochlear
num ìtemque alterum propinemus. Et hac ratione ex Chelidonio^ Beccabunga., Cochleària^ Tri-
. folio f brino. feu Trifolio paludofo7ft libuerit, fpiritum eliciet is : namfi his herbis ob fermentai
jonem calidam affuderitis, oleum Qquod dicitur j perdei is isr operam, cum non nifi proprio fuc-
'■ co interveniente fermentan geftiunt. Nafturtii omnes fpecies cum ftnt calida isr acresplanta,
iifdem pollent viribus, quídam magis, quadam minus, fecundum gradus intentìonis isr re-
<' mißonk calor is. . ,
HAL LU