10 t l M B E L L I F E R Æ ;
aliifque montibus reperitur.■4M exInfulis Americani* , ex. Canadaad nos delata. siSfeu podagra/ja,tnhume-
à is & [ecus fepium radices provenite Florent, ¿innés ineunte aftaieìjemenque palilo pòft perficiunt,necnifi fecufr-
do, aliquando tertio pofi fationem anno y femina fita perficiunty 'atpoft maturum femen, penitus omnes perenni
prater vivaìem podagrariam.
Nomina. '
Prima dicitur Angelica fativa„ C.B- P. Matth. F rag. Park, odorata, Cam. major, Lob. Dodi i a fylvefirìs
major C. B- P. fylvefirìs, Tragi• Matth. Fuchs. Dod. . 3* Angelica montana , fylvefirìs, fetr Arch angelica ,Cluf.
Dod. 4 ta Canadenfis, lucida y Cornut. fylvefirìs minor, feu erratica C. B. P. podagraria Lob. Ad. erratica,.
"Thai. I
- Temperamentum & vires.
Angelica calida eft & ficca, venenumeducit, fanguìnem dejicit, corpufque calefacit. Si qaìs repentina pefie
aut [udore immodico corripiaturis capiat radicis Angelica in pulverem redaB a Z'fs. cum Thertaca 5 /• mi-
fceantur in 3 . aut 4 . cochlearibus aqua ex radice Angelica deftillata,Mbat » deinde 'in leBum fé conferai ', &
fe bene contegat, ac ad minus tribus horis jejunet3& folatium. per dpi et. Radix in aceto macerata, & tempore pejlis
adorata,edam nonnunquam aceto cum illa pota, f i jejunusfit yprafervaiùcpcftc.' Ofnnibus interni* Affè&ibus prode f i
aqua rejus deftillata t dr radix in pulverem redaBa y femen ejtss dentaste fumma e ficum radica.efficacia : vide
Tragum, é f confute y oh. Bauh.pag. .142. P a r tii, "torn. 3. & pàg. 143 .ejuffiem Tom. Angelica fativa, fyl-
veftris, Canadenfìs ' & Archangelica montana, pofiquam -d'efiàriterint^ fenienqùe ad maturitatémpròdaxerint,
quod ( ut dixi fuperius ') fecundo ,.aut tertio fieri folet anno, putrilflgine in terra c òr r impuntar, &.tòialiter fid efts
penitus quoad caules, radices, omnefque partes per eunt.,fefe anno vertente ex femine de-novo tn t e n am decìdente
rénovantes.
IMperatoria. Ab imperatoriis quibus póÌiet viribus, ite di&a. Folia angelicæ fòliis' multo,
habet ampliora,ter|^a ut plurimum mnda,rugofa,& fubafpera,quorum lìngula rurfum
in tria .fegmentà ferrata, feu lobos .^âstew^a lWptoMdlus 'div iib sç diftgibuuntur.
Caules vix bipedalem^aut a^fummum-tripedalem;$xingiint altitudinem. Flofculosfde-
liquium p'atieritibus petglis J in Zimbella gerunt albos.- Semen eft; candidum,latiüfcu-
lum,compreiTum,ftriis depreffioribus,& quali’ acerofum, nee bene nutrì tu m ; quod
contingit propter nimiam rependi facultatem in radicibus. Quin & radices funt ru-
goFæ , lateralibus lìbris Ferpentibus donatæ ;- quibus fefe propagant : fumma tellure
aôæ carne flint candida,,, aromatica, linguam vellicante, & os calefaciente. Quare
concludendum eft Imperatoriam veram & genuinani Angelica; eflè. fpeciém, ab odore,
faporè, & confequenter • viribus.. : Y
Lo-cus. &.tempus:. : ;
Imperatoria in montibus Italia , Callia, & Germania provenit, feminafubfinem aftatis perficit, fed raro bene
nutriuntur, nec funt palpa replet'a, Confequenter fierilta,propter fupra diftam rationem hicy & in podagraria
deàuftione. . . - ■ -, ¡.
Nomina..
Dicitur Imperatoria major ,C .B . P. Imperatoria Matth. Tab, Ger• imperatoria feu aftrantia vulgaris, Park.
Magiftrantia, Cam. Herba rena, Caf.
Temperamentum & vires.'
Imperatoria.calidaeft érficca in 3/0 Grada 5 menfes & urinam provocati, fatus mortuos educit. Uteri & inie-
ftìnorum flatus, etiamque ventris, mirìfice ■ di f i a tit, quapr opter coli cruciatibus & ventriculi tor minibus maxime
utilis efti Decateris confale ^ . Bauh. pag. z$8. (fi.’ x3 3%Tom.$. Part 2. •
A Stranila. Pianta eft Umbellifera, omnefque Umbella proprie diâæ eondìtiones
poffidet , & ideo negligenter à Dotìiff. Gafpj Bauhind tollocatur in Pinace.fuo
C fufiragantibus aliis antefe fcribentibusauthoribus .) cum Helleborp,: V iîe halfucina-
tionesCafp. Bauh. in Pin.pag.377. & 370. P**fodL Noftr. Botan. :Hujus folia in 5.vulgariter
ter,aliquando 7. lobos dividuntur, arfte fibi invicem jundog verfus pediculum, fa-s
nicuk montana, vulgaris in modum, obfcurius virentia ; è quorum centro exeunt cau-
liculi fefquipedales, in:cimis .fuftinentes foliola plurima, dàtiufcula, brevia, fubvia
ridia,cingentiaftellatimbafin radiorum femiuncialium, gerentium flofcnlbi1 minimos,
quinispetalis'i ?Xamm.Umlellarum ritu ) conflatog:, perfic* florum colori's,totidetn
ftaminulis rapicibus rùbeUis ornatosi •ÌFloribus fingulis deciduis fuccedunt femina
bina)ftfiata ,afpera , feu rug©fa.,'~Hujus datur minor fpeoies ipithamaea , quoad prae-
diftas omneS partes minor., fjmenqUe duplo minus ftrehs, ut obfervavitmis : in horto
Regio BlsÉijfi., '
: . Locus & tempu* . :,
Crtfiit utraqùcin Alpibul.^.ßortntijut Mai. &■ ¡fumo, fililipofifimind admaturimtm perdami. Vide f a l l
generalem femimm f r < &. %jt. I c rn um p u tid e nmie delinemdam.é fealpendam ipfam pUntam feminitui
omftarn curawmus, #( oiferiiarent Smanici detti incuriam & negÌigentiam prtditterun, lù 'n e r im m aathortm,
met d ic h adharenmm‘vetcribasiappellandg_yc_ratrum am kUebcram nìgrnm cum piofecridc , prepter [cilicet
( f i diis placet) radices nigras,érpurgandi facultatem. ,
Nomina;
Aftrdntianìgra,Lob.Sanìculafcem. Gefn. facb.Imperatcrìdmgr.a& Sanicela fmmmaTab. Heliderà! ni*
ger , SanicuU fe lic major,C. S . P. ofieritium mentahitm. Trag. defc.cAltera nominaler Helleberm viger fani-
cuUfoliominer, C .B . Pi Nebis ameni aprine cumTabernemontanedeiieminabìtnr imperatoria nigra ma'or,& di-
ter a nigraminor,taf dem collocando & nominando inter congener.es. .
Temperamentum & Vires.
m t C:?la” ta ntiturAm habet calìdam & acrem.Radix&femen plus habent acrimonia quam caules, & folia,quod,
notatu dignum,omnibus Umbellis convemt,efidfacius fcilicet operati femine & radice quam foliis,quia omnium [eminafunt
calidii-^Kcc cicutam nec coriandrum excipio,etiamfifo lia& foujus & illius, dum adhuc funt -vitidia &fucco
alimentttio abundantìa, odorem uterrimum edant,& qudft veneriatam qnaliutemfuffundant odoratili ineratam &
noxtamftujus tarnen fernen èxfictàfupt^ratum odore & faporeefi, imo fefe coltimi & ficcumefie ofiendit etidmfi'
v jf ide adhsìc ihgrdtUm fit,& ìjkdfi n\ufeabundum,atque venenata qualitatepraditum-,cicuta fernen farìter calidum '
&ficcum in remìffiore gradui» àfiicatum palato'apparet ,amifia ér depofita venenata illa aualitate, qua inpartibus
Omnibus adhucviridtbusfucCo ìlio alimentino deftruBìvo abundantibus latebatJAtros autem aliofque humor es'radices
hujus Imperatoria n t^ fk x p rg a re,Ufièi fuppeditat Germania nonnullos- exercitatiffmos medìcOÌ,qui hifee
reduxere. Purgandi huic facultatem adeffe teftatur etirn Gefnerus in
epiftola adOcconem,ìn qua aftrantia nigra, hellebori albi fere firn ties vires , fed tarnen mit ior es & per alvum pur-
gatricesprimtimfeexpertum rjtfert-,q»a fententiam Dod«ipttfcofiJisfeilicet- veratrmeffeßigrumconfirptant.
Hac Dodenaus,Fabius Hildanüs ad cur at ionem fchirrhi lienis in Apo^emate praferibit. Fvchfius affirmat fanicu-
lamfuamfxmnamforma & facultate ad veram faniculam prpxime accedere,& in eay ut in mare, am a ritu dir. tra
& aftriBionem effe .Flores funt candidi diluto color e,nqnnibilpurpurafccntes f iv e ut Diofcorides ait, xd/^ßi l^ o p -
tpv Qfi‘ •Habeat facultates alterutrìus veratri, feu Hellebori,& ad omnia efficacìùs, n enti quam tarnen accedit vera-
tro Jaltem quoad partes printi pales-, fior esfciti c et p".femina ( utpatet ex libro natura) qua omnino accedimi umbella
ofieritium dtBa Trago. Habita ratiónéfacultaiis purgativa, quam contra experientiam Gefneri non pernego, poteft
tjppni inter purgantcsftcut & Thapfìa ( à radice cui Turpetum indi der c nomen) aliaque umbella plurima, fed rottone
partium ad umbellam perfeBam conftituendam requifitarum I contendo jure optimo ,'eàndem effe umbellam
atque a fapore Ar odore relìquarumque partium effentialium forma, omnino accedere Imperatoria nigra , àt
rngredìne radicum aptèfatis fic àìBa. Vide^Tab. a. Icon, ubi habes plantam ipfam, id (fi folia, caules, & umbellamfeminibusftriatis
offerii onuftam.
C I Myrnìùm. A natali loco nomen eft adeptum.Hujus du» dantur fpecies,; Prima major -
V J radice innititur cralfa, foris &intus alba, odorata,acri; cumquadam amaritudine,
Caules producit fàrftos, plufquam cubitales. Folia apii paluftris ampliora, atroviren •
tia , fupra terram lub exortum fparfa, ter tripartita pediculis feil petiolis fuis innafeun-
tur, antequam caulefcere incipiat pianta ipfà. Flores caulium cubitalium ( plus minufve
lecundum folum cui committitiir ) fummis fäftjgiis,ex petalis 5. albis conflati inlìftunt,
Semina cralfa , nigra, ftriata,feu arigulofa& pariim rugofa/plida,duplo omnium pr»di-
arum ux claflis feminibus ci affiora,maj oraque,bi natim libi invicem adherent ; parte
qqa jungtintur curva;atque eo info nomine à casteris fu» Gentis cognitu facile eft Smyr^