florésilliùs fecundas fpeciei fimiles, profundioribuslaciniis.fe&i, colore diiuti us rubente,intus
circa umbilicum incarta lanugine villofi, ftilo prom inente,ribini, terni, aut ad fummum quartern!
fummo uncialis cauliculi faftigio innaicentes, duplici petalorum numero in flòre proven
ientes, id eft decem : fernen in parvis vaículis reliquis: május & fufcum : radix minor &
nigricans, atque adeo numerofa fobole interdum feie propagans,.ut latifíimos eefpites:oecupet.
invenitur in Sneberg reliquifque vicinis mpntibus, & Stirias Alpibus frequentiflima eft. Paulo
ante meum deceifum, inquitClufius, Rizotomas muherculas fingulis annis in forunr Viennenfe
venalem hancSaniciilàmAlpinam feu Auriculam urfi inferre coeperunt. Hue pertinet Sanícula
Alpina albafòliis non crenati® l i . C .B . P. Auricula urfi é. Ciuf. Hift. & Auricula flore
pallido, C. B. P.' quas eft Auricula urfi pallido flore, Ciuf. Hift. Gur', poft. & 3. Sanícula A lpina
minima pilofa, C. B. P. & Prod.
§ 4. ^ A ' N 1 C V L A R 0 T V N V I E 0 L I A.
5. Sanícula Alpiiia villofa foliis Borraginis, C. B. P. Auricula urfi Myconi, Lugd. Hascà
foliorum figura pilis multisobfitorum facjle à prasdi&is difeernitur, eamque pinxit & deline-
avit Myconus à quoDalechampius mutuatus & nöbis fic exhibuit. Radices-multas emittit tenues,
fere c'apillatas, fufeas, pétris inhasrentes, guftu aftringentes, circa quas folia per humum
repunt Bòrraginisquadantenusfoliis fimilia, in ambitu nonnihil finuata, in fuperficie fu-
periore afpefa, rugofa, crafla, nervofa, pilofa, maximeprope ja dices, exiis„.eriina.adfglio-
rum exortum magna pilorum congeries tomento cuida rii & veluti jubas aflimilis enafeitur.
Eadem folia-tarn fuperne, quam inferne villofa funt, atque in ambitu pili ubique ruffefcunt:
ex foliorum medio duo aut tres cauliculi emergunt rotundi, dodrantales, hirfuti, folidi, lue-,
coli, purpurafeentes, cumdulcedine adftringentesr -in quorum, faftigiis flores -apparent c e rulei,
ex quinqué 'petali®- fubrptundis compofiti : inliorum medio ftaminula lutea veluti ex vafe
ulo ,grani hordei figura, fed niajofe, in imo fioris polito,, exeuritia. Nafcitur in umbrofis
montofifque locis, nonnunquam etiam humidis.
6. Sanículamontana latifolia laciniata, C. B. P. Cortufa,. Matth. Ciuf. Hift. J. B. Chabr.
Cortufas hujus folia pediculis ä radice mox nati® hasrent, fextantali quòquoverfus latitudine
aut majore, circumfcriptioneque rotunda, asquabilitatem intercipientibus profundiufculis cas-
fiiris : caules nudi & enodes foliaceum in cac-umine gerunt calycem^ ex quofeni aut plures pro-
deunt pedicelli^ fe-miuncialos, fìnguli florem unum gerente®, Auricula? urli floribus refpon-
dentem, quinqué purpuréis cönftantem petali® ; umbilicum obfidentibus luteis apicibus, è
quo etiam ftilus longiufculus extra florem prominet : radix fubèft è fibris numerofis contexta.
Eft hasc Sanícula montana rotundifolia laciniata C .B .P . duplici figura exhibita apiid Chi-
fium, quemiecuti.funt Tabernasmontanus & Gerardus íubSanicula montana Ciuf. Hift. &
Sanícula montana Clufii Tab. G er. & Cortufa Matthioli Ciuf. Hift. Sanículas Alpin« veriore
Icone Tab. Coñtuías rariore Icone Ger*^.',
T EMP E R A M E N T U M & MIRES .
^ Sanícula montana Jcu Auricula urfi Jrtfertur ad enter ocelos (fi thoracis vulnerai, tarn intus fum-
ptd, quam exteriys ill'ita'. Frigida (sr ficca efi (fi aftririgit, tefie Matthioló Is Dodorideo, f i quotidie
in potu folia infufa bibantur ad; vulnera cotiglutinanda,aliquot diebus continui* pot a ion-* *
ducunt, potionibus addita aut per f é decolla. Columna Auricula urfi vires Primula veris
viribus, cui valde eft affinisfine ultimó\ (sr Alifmatis adfcribit.
Aqua ex Sanícula montana feti Auricula Urfi Myconi per vitreum drganum diftillata ad frangen-
dum caiculum five in vefica. five in renibus 'valde efficax eft, id quod Myconus vir bonus i s ‘dodi
us fe experientia reperiffe ajferit.. Eh dem aqua Hifi> ani adverfus tuffim utuntur: quam ob
caiijam plant am banc Yerva tufferà nuncupant ; alii a foliorum copia Peluda vocant.
H A L X U C I N A T I O N E S GASP. BA UH INI
Aliorumque Authofum.
plantee cum tejferam Jeu rtotam genericam a finejil-
timo petit din pojjìdeànt Sedi, deli ent ad Sedi clajfem
referri, non autem cum Auricula urßhic^ collocart i
ergo., non ohjlantenomine Saniculce male hie cpllocan- '
tur a Cajparo Bauhino, qui filò nomine Saniculce de-
ceptus nüc ihferuit. IbidempL v . Sanícula montana -
P , S g • -col. 2.p l. ix . Sanícula montana rotundifolia
major, C B. P. Sanícula montana 2.
Ciuf, Hiß- Eyß. Ibidem pl. i i t . Sanícula montana■
rotundifolia minor ¡ C .B .P■ Sanícula mont ance alte“
riiis fie r i es altera, C,luf. H iß . 'ibidem pi. 1 v.'Sani-.
cui a montana làngifolia ferrata, C. B. P. Hee tres
e ca lca r i donato, C. B. P . P in gu icàla, Gefn. H o r t .
Ciuf. P à n . H i ß ■ Hecc nullam h abet ä fßnita tem
cum Sanícula montana f e u A u r icu la urfi ¡ ergo male
hic coîlocatur. E fi Viola pa lufir is u t not.avimns j
p . 47.7. hujtic Hiftoïioe,
P a g . 2 4 1 , 2 4 .2 ,8 243■ Cafiarus Bauhiniis co'llocat
P rim u lam veris G? A u r ic u lam u r fi in te r Æthiopemr
f e t i Horminum yEthiopicum, quod efi p ia n ta g a led “
ta , verticilla ta , Cd Dig tta lem , qu a efi p ia n ta monopetala
bicapfularù; a t P r im u la veris (d Au r ìcu la
u rfi f u n t p entapetal'a unicapfulares ; ergo nullam
ratìonem habuit Cqfparus Bauhinus finis u lt im i, qui
èfi vera regula a natura d ata Cd inva r ia bilis fecun«"
dum quam debent p ia n ta difboni.
D E P E N T A P E T A L I S U N I C A P S U L A R I B 11S
. C y lin cl,rac e is Temine n ig ro compreiÌo p lano præditis.
C A T V T XXI.
C A R J O P H Y L L U S.
'' Aryophyltum feu Caryophylkum florcm ab' odore. Caryophyllorum, recçntiores mminarunt :
i hune alii Cantabricarh Pliniil. 25. ç. 8. quoe in Hifpania à Cantabris D ivi Augufti tempore_
'reperì a fu it , éffie\pòlunt. AliìsèftVetonìca ftiióBetonica altera, inter noi hâ Didfcoridis, rief forte
inepte. Aliis Herba Tunica ; quibufdani Iphium Theoph. 6. Hift. 2. ist 7. ejufdem 12. fe d male.
Quidam inter faxjfrpgids' numerante proejertim ftlveftre. genus, quod Galenus 5. de tuenda fanit.
Sarxiphagon appellaße videtur : nam igr filveftris noftra caiculum frangiti ist ed u cif, quod Galenus
de Ceftro Jeu Betonica in Gallio, proveniente teftatur, Hermolao notante. Forte ist Theophr.
6. Hift. 1. isr-6. perfovhflorem^ int er Cororianosfruticesminutisfolm condii um^ cujus ftosfine
odore tantum in cmonarum ifu^ftlveßretn Caryophylleam inteUexït. Armerïi flores dicuntur à
Gallico nomine Ärmoifes (çx Armoiries.
Generafumrnd duo.funt ; altilfi isrfilvefirls. Altilis;fieciesmiiltce, magnitudine co lo re i&fo-
lìorùm riuritdro difièrentésy flores namque funp vel minores, fiel medii, vel majores, vel maximi\
v el multiplici, vëjfimpliciflqrum testura, majoribus vel minofibus petalis confiantes y funt èoy -
lòre rifyeiifiilujafUifìuffi. .caneücdnièsf'croefa rutilante^ miniati aut rierfifolores, ut candidi isr
purpurei crpceive, candidi (sr rubri} càndidi ruhris punfôulis fifperfi : rubentes aut violaceo admixto
purpurei, rubei laïïeis notis affierfi : [içqye giittati, aut Rofoe filveflris colore'. Sic ex uno caule
duo forum genera partim candidi, rubrifque maculi? afperfi, partim crocei : fepe etiam unopediculo
flores diverficoloHs videas : aliquahdo ünus ex alio medius exeréfeere. corifficitur : aliquando in una
planta flores,triurn coloruni : infumtna mangonio (sr arte in bis floribus magnavarietas fl t , Silver
flriiim qfuo.que magna, diverfiitasexiflit, (sr in magnitudine, (sr colore (srfloris (sr calycisfigura,pleri-
que t amen fimplicifior e funt. -
; Caryophylleus ,flos feu Caryophyllus eft,pianta pentapetalacujus lìngula petala utplurimum
funt multifida feu laciniata, atque fingulis floribus deciduis fuccedit capfula oblonga, cylin-
dracea, plurima {emina nigra compreffa hàbens circa ftilum nutritivum contènta. Eft Caryophyllus
vel hortenfisfeu aitili®., vel filveftris, utraque vel flore fimplici, vel pieno, qui multi®
m odis variat quoad colorem, eftque vel perennis, vel annuus : vel latifolius, vel anguftifolius.
A mangonio ài arte" plurimæ cernuntur Caryophyllorum fpecies & multæ varietates differentes
magnitudine & flprum colore, ut requirerent traàatum peculiarem, ,na‘m fingulis annis fe-
cundum diverfum clima,div.erfafque regiones mùltiplices varietates producuntur, quibusfçrç
in univerfum omiilìs, quofdam adferemus in medium vulgatiores tantum. .
TAB.