à quoquam fa&um non conftet ; melius & aptius ei convenit nonlen Impatientis herb« uC
colligere eft ex defcriptione aliata. De hujus facultatibus nihil aflerendum eft. tlbi fponte
proveniat non liquet, fed fatis frequentem ex feminibus ad nos delatis, in hortis noftris
videmus, f
2. Impatiens berba feu Nolime tangere flore patulo luteo,.nobis. Balfamina femina
lutea feu Noli me tangere, C.B, P. Noli me tangere, Gefn.Hort. (cu i& Milium caprearum)
Cam. Tab. Eyft- J. B, Chabr. Perficaria filiquofa, Ad. Lob. Lugd. Cam. Thai. Impatiens herba
Dod. Balfamita altera, Col. Summocefpite radices figit fibrofaS, à quibus caulis furrigituf
cubitalis, dilutiflime virens, Ünanis & diaphanus, copiofum fuccum infipidum compreÌTus
rèmittens, poft intervalla fingulorum geniculorum tubercula tophorum podagricorum 2emula
gerit : folia Cynocrambes latiorä, obtufiora, irj ambitu ferrata, mollicella ; ex quorum ali§
pedicelli teneri, in quibus ex duobus foliolis fefe explicant flores, Nafturtii Indici floribus
aflimiles, minores, corniculo intorto flavi, aut ex flavo pallentes autrubentés punftulis
bris faturatioribus guttati, in quorum medio ftamina exalbida : quibus iiiccedunt filiqpae
unciales quinque loculamentis diftin&as, totidemque valvulis conftruöas, unciales & quan-
doque femiunciales, angulofa?, qua; lutefcentes maturo femine levi contaftu ut prioris
filiquae femine excuifo defiliunt, & valvulas vermi um ipirarumve more contrahuntur, &
morem eafdem tangentibus incutiùnt. Unde Impatientis feu Noli me tangere nomen aptius
ob hanc rationem, & huic, & priori allignatimi : radix tenuibus fibris terras cohasret. In
Germanise, Bohemias, Galliaeque lìlvis, turn & alibi umbrofis foflìs reperitur. Adolefcit cito,
ac facile femina fua fpargendo, in hortorum umbrofis provenit locis ; poft asftatis finem
pullulai ex femine, & verfus Ver'is initium frequentius. Floret asftate ac verfus ejnfdem finem
& Autumni initium femina iterum fpargendo fponte fefe femiriat. Pianta eft annua, hyemem
aegre apud nos fuftinet, fingulis tarnen annis verna tempéftate regerminat ex femine fuperioris
anni fparfo, nifi priuiquam femina maturuerint fuerint excuifa.
TEMPER AMENTUM & VIRES.
Hanc pofteriorem plant am \tfolime tangere dift am in oleo Liliorum aut Ch amameli decoSlam ($
applicai am, urinam movere"Gefneru* eft author. Idem viro fir anguria labor anti folia e)us un-
liter impofmt, iff mir am etiamvim habere in urina ciendadicit. Eòlia quina autfenainpoai-
lum vini injecit vinumque mulieri labor anti porr exit, iff vino epoto f t at ini mtlim ft
habuit. At Impatiens hate herba facultate fertur pernicioja iff inter deleteria habenda, ttftt
Dodonaco. ^ . , T -
2. S E S A M U M.
Cum Diofcorides iff Theophraftus Sefamuminter fruges retulerint : iff Plin. lib. 18. c. 10.
frumenta ¿eftiva dixerit Sefamum, Milium, Pànicum iffc. Theophraftus '2. cauf. plant. 17. Se-
minah<ec,ftMilMWi Sefamum, Eryfimum inter fruges repofuit : iff (¡. cauf plant, 19. Sefamaiy
Eryfimum ficca, cibo idonea^ non vero viridia fcripfii, Sefamum iff Sefamafimiliter Diofcoridi
lib. 2. c. 121. Theophraftus plurimi* \hci*'doncim aliis mm-iMdicitur. Nunc de Sefamo diee-
mus, quia eft multicapfularis pianta erit hujus loci,& inter multicapfulares fuas affines plantas
colloeabimus, non autem inter frum/entaceas aut Cereales plantas Milium & Panicum, ut
Theophraftus & Diofcorides: pertraftarunt. Eryfimum Cereale aut Fagopyrum cum fit
pianta iemine triquetro Lapathi adinftar, ad Lapathumy Acetofam, Biftortajn & casteras plan-
tas.Se&ione quinta explicandas amandabimus. ,
^.Séfamum, Matth.Lob. Dod. Caft. Tab.. Sefamum verum,Lugd. Cam. Cord, in Diolco-
ridem. Gefn. Hort. J. B. Chabr. Sempfem, Alpin. Per caulem cubitalem folia habet femi-
uncialibus pediculis haerentia, crafliufcula^ ex atro virore nonnihil rubentiä, oblonga, acuminata,
fubinde qupque, faltem inferiora, finuata : ex caulis alis flores emicant calythi forma ,
riftu;majoreanteriusdonati, pofteriuscraffa fatis tuba cavapraediti, albi, quibus fingulis
deciduis fubveniunt filiquae reftà fecundum caules afeendentes, quatuor loculamentis totidemque
valvulis donatae, in quarum fingulis feries unica feminum exalbidorum compref-
forum continetur, duplici medulla praeditorum. Hujus fernen ex Grascia & Péloponneioad
nos convehitur, & apud Seplafiarios extat venale. Sic ait Matthiolus,pianta cujus Icon abau-
thoribus pro vero & genuino Sefamo-exhibetur, non eft genuinum Sefamum, quia refragatur
hiftoriiti
Seà. IH*. V N I V E R S A L I M 0 X 0 N I E ' N S I S. 2%
hiftoris? quam de Sefamo Theophraftus & Plinius tradiderunt, quod'imprimisculmuninon
aerat Milio craffiorem, altiorem numerofioremque, nec radices longe plures'&c. fed feapum
labae asmulum, in quograd-atim Fabarum more filiquas exeunt triquetrx aut tetraqueta-x .* fit
e,.g0 pfeudofefamum, Cam. ep. offìcmis vulgo Gingolena, Nos hie inferuimus propter
filiquam nìulticapfularem cum fuis fimilibus nomine nihilominus diverfis.
TE,M PER AMENTUM & VIRES .
nfouìn quod JEgyptii Sìtis appellant, ad'cibo sin frequenti/fimo eft ufu. Piantai decollo utuntutin
fotu ad opthalmias, ad tuffim, arihelitiijque difficultatem, perìpneuniòniam, plurifidem, iff
minores duròs fchirros : mulieres prò uteri duritie infeffiones faciunt, iff utuntux ad capiti*
fiirfures livorefque faciei, iff ad tumoresj'chirrofos: pianta iff feminibu* collìs cum nielle
ad exftccatos nervos, adcombuftas partes, ad calida* infl'ammationes ; decollo clyfterìbus ad
: Còlicos dolo res, iff ad emolliendam alvum utuntur, iff ad movendo* menftrua*purgationes. Semini*
ad cibum ufu* eft àntiquu*, pauci eft nutrimenti. Oleum fecefque lib e r e u t impingue-
feant mulieres in b alneis familiarijfimum habent ; oleo etiam ad multa alia uti Mgyptii con-
fueverunt, quippe ad cuti* puftulas , '■affieritatem atque ■ omnem defaedationem ex melancholico
humore ortam, tùm epotp, turn in cibi* ufurpato, velipfis ajfeUi* partibu* inunUi*. Secretum
apud quofdam, ad cutis pruriiu* ejufdem decoUìonem quatuor uncìas multi* diebus bibendàm
exhiberi. ' Ex Sefamo 'fit oleum quo Mgyptii utuntu r, quod auribuo, PUnio tefte, utile eft.
Non folum hatc JEgyptii* manifeftafuerunt,fedmultìalii eaftem ex ipfts memoriaeprodiderunt, ut
Ehàfis, Avicenna5, Hall, Serapio, atque alii.
H A L LU C INA T IO -N E S CASP. B AUHINI
Aliorumque; Authorum. -
T ) Ag.,27. - eòi. 1. Sefamum a. Caft aro Baubino,. 1 deb e f ,propterufutn ih culìna apud y£gyptiosy non
I male hie collocatur inter Punicum & Pbalari- _ l plus quam ctstera oleracea quee ab ufi pojfunt fimul
dem, 'quippe frumentaria*, plantas, culmis, qra- r epllocari s at a fine ultimo, videlicet floribus, femi-
nifque paleù inclujis praditas ; cumSefamifUqua 1 nibus & capjulis feminaltbus longe recedunt a fein-
multis loculamentis donata fit, atquè ftorem patu- I vfcem, (3 fub diverfis figriis militantes diverfimodi
lum cavurti ' anterius & calcari pofterius donatum a nobis diftònentur.
babe at, nullatèms hac ratione inter Cere alia diftoni I
. § ,.3 . C O R C H O R U S -five ME LOCHIA.
‘ Corchori duplici*meminìtPlinius : alteriu* lib. 25. c. 13. Anagalidemintelligens[[de qua
inter pentapetalas capfula rotunda donatas Seftione quinta agemus, alteriu* lib. u. c . 15.
inter herba* fronte nafeentes iff in cibi*ufitata* : iff /. 21. c. 32. Alexandrinorum cibu* convoluti*
foliis ad ftmilitudinerri Mori, iste. Et Alpino facultate fimilis eft Althdtat, iff Mgyptiis nil fami-
liarius aut gratin*. Et Jud<zi colici folia cum carne edunt, qu<z fapore Acetojdi prdedita funt
annotante Raùwolfio in fuo Hodéporicò'.; ' .
Corchoruf Plinii, Lpb. Lugd. Melodiia five Corchorus, Cam. Corchorus veterum , J. B.
Chabr; Olus Judaicum Avicennas quibufdam & Melochia Arabum Rauwolfii. Corchorum
oleraceis adnumerat Theophraftus, qui ob fui amarorem in proverbium ( quod alii fic, Corchorus
inter olerà ) abiit, ejufque folium Ocimum asmulatur. Plinius iis, quae fponte nafeuntur,
quibus pleraeque gentium in cibis vefeuntur. Corchorum Alexandrini cibi hérba eft, convolutis
foliis ad fimilitudinem Mori. Hsec pianta obfervatur caule cubitali lzevi : foliis Cynocrambes
vel Mercurialis majoribùs, duas aut. tr.es, uncia;S longis, fefquiunciam lati«, per ambitum
ferratis, qu2e parte ima barbulam utrinque ùnamfeu apophyfin Jigulas inftar tenuem poffìdent:
filiquas brevi pediculo hierent fingulares, quatuor aut quinque uncias longae, ftriatse, fenfim
ufque ad mucronem attenuata: ; compluria fecundum longitudinem ( quinque ordinarie )
habentesloculamenta, in quorum fingulis unica continetur feries feminum fubviridium aut
fubcsriileorum, angulofórum, parum guftu vifeidorum, flores^ tefte Alpino, parvi funt ,
& crocei, Leucoi floribus minores. -