experientia comprobatur. Mundat cèrebrum, jecur, lienem, pulrnonem,. atque omw$ eorporìs
fenfus; vifcerum obftruftionesqperit. Optima eft in univerfim medicina morbi'* omnibus dmurnis
ismetqncholicis, ideoque deliriis, amenti* , rßfolutioni nervorum', phfhiria.ficephalalgi#
:fcalmi* rprmitui isr epilepfi*. ■■ Cor etiam roborat, pr*fertim ubi iiscommifceqtur medicài:
menti*, qu* ad cordi? afféftus funt idonea- E f t pr¿eterea Sena clemens, i s nullius infommodi
medicamentum, adeo ut daripo[fitpueris*tate tenellis., etiam utero gerentibus. fa ex
fotifovinumvindemi* tempore, quoflpotMmèàpmnìaprdfiat ; citrauiolentiamaenoxampurgat.
Folia,inquqm,Senn* feminibus Ani f i , Carui,F*niculi, Coriandriy carminativi* diftìs, levità
• pulveriza tis ist additi*, vel lenientibus medieamemiis, pulpa Cafi* , Tamarindorum,fyrupQ
Rofarum pallidarum aut florumPerficorum contemgeratis,is mixtisdecofto Senn*, optine pur-
g#»/. . Datur in pulvere, fed tutius ist jucundius dilutum ejus exhibetur, Laudani Arabum
plfrique folliculps Sen*, at noftri Europei folia magis commendant .-folliculi etenim nifi maturi
flatus gignunt, ist tortìones ventris adferunt ; f*pe autem ilios ante maturitatem collìgi con_
tingìt. ‘Sen* Alexandrin*pulvis exhibetur cum Cafi* pulpa à fcrup. ij adferup. iv. folia autem
in vino, ferp laftis, aut aliquo. alio vehículo feti liquore adrach. ij. ad drach-iv. per noftemin-.
fufa, additis feminibus carminativi*pr*diftis, ist liquore percolato, ist ad V.nc. vji vel vij,
pu,rgant tuto ist jucwtde. Miruminquit Braffavolus anno 1538. caninam' appetentiam ferrarle
fuifle mrkum epidemicum, istpotius fuiße ex atra bile osventriculi occupante, quam ex
acida pituita. Omnes autem quos curavit ( curavit autem multos J ex infufione Sen* farà-
tafireftìtuti funi. Poterint folia coqui cum prunk aut paßulis, hujus decoftionìs fumai pa-
tiens, alvum líber am habebit. Referantur ad Cap. 3. de Leguminibu* filiqui* propendentibus
- donati*.
N il live A ñ il, Indigo live Indica. ; r- 8
N II, vel potius Nir, Arabibus eft color, caeruleus , qui Lufitanis tam Anirquam Anil
dicicur: Arabes quoque dicuntNil; Hifpanis Azul, vulgo Anil & Irrdigofeu Indica
dicitur. Ànil eft Herba fruticofa ex una radice plures producens furculos, inaltitudinera
fex palmorum afeendentes, digitum minorem craiTos, coloris cinericei : folia habet fimilia
Ciceris: flores exiguos è candido rubicundos, cumquibufdam filiculis coacervatim pendu-
lis è caulis fummitate, qua? fimiles funt vermiculis, quos vocamus afearides, craflìufcula? funt
& piemie feminè nigro, quod non male Legumini comparatur. Licet Marcgravio viddur
frutex lignea conftans fubftantia, eft, tantum herba biennio fummo cum vigore & viribus
integris vigens.
L O C U S & T E M P U S .
ìfafùtur fponte locis calidi* tam plani* quam montuofis Indiani*, facile coli pofjbt in. Hi/pania
locis calidis, imprimi* Alandaluzi* autfimilibus. Serendumforet fernen interra bene fraSia atq;
fubaflq, qualem LaSluc*amant, menfe J anuario, f i terra fuerit húmida aut rigua ffinyerobo-
rum qliquid defederatur Septembri aut Ofìobri, dein tempore opportuno transferend* e fo t
plant* i? commodis intervalli* dijponend*. Denique dama opera ut zjzania fupprimantur
ne tenellas pianta* fuffocaverint.- H<*c Fran. Xemenes tradii in commentàriolo fuo de pUntis
nov* flifpani*. Colitur in America, Brafilia , ist Infula Barbados fub ferenißmi D. D. tiofiri
Carolifecundi ditione. Nec pofum pati quin mercatores illic habitantes per multos anuos re-
darguam, qui hu.jus plant* c*ruleum, Indigo diHum, interpublica* merces Europeis exponunt,
nondum eo cgrigfitqti* proye$i, ut yelperfeftam ejus Iconm cum floribus ist filiqui* deline-
andam ist fculpendam cur áre dignatifimt, cum nec exafta ejus Icon cum florib,us isr fdifoh
imo nec exafta deferiptio mihi apud Indi* feriptores hueüfque apparuit.
T EM P E R AME N T UM & VIRES .
Anil Jive Indigo nonnihfl amaricat, efique acute, calidum tsrficcum fecundo gradu; pulvi* ejuf-
dem medetur plagi* veteribus, f i ante urina abluantur• Foliacontufa isr emptaftri vice applicata,
dolorem capitis dicuntur mitigare, maximein infantibus, etiam in aqua macerata ist
cerebro applicata.
I '•* H I I B B
Modus conficiendi c*ruleum, Indigo diftum*
Anil feu Indigo quod Mexican! dieunt Mohuitli &c TkcohuillU Hifpani autem Azul, fie con-
fieitur. Indunt'primo indigena? Mexicanialiique Americani folia decerptaa?neo vafi, pleno
a q u a modice calida vel tepida (licet quidam magis prabentfrigidam } & valde verfant, donee
aqua tingatur,& aquam benetinftam feu ( utcumChymicisloquar) impregnatam fufficienter
cQmpererint, - earn dein eftiindunt in aliud vas five ollam aut cacabum, Cui in fuperiore parte
eft foramen, è quoaqua magis pura & claradelabitur, túrbida autem & qua? fubftantiam fb-
liorum exhaufit, aut qua? bene impregnara eft fubfidet, ea porro percolatur per faccum can^
nabinum, & fpiflior fubftantia formatur in paftillos feu pilas,& pilule éxponuntur foli, atque
poftea patinis compofita imponuntur prunis ardenti bus ut indurentur & ficcentur, atque hac
ratione parati funt adufum tinftorum, ut colore ceruleo, pofíint lanam,, pannum atque
fericum tingere. Referatur ad cap. 3..inter Legumina filiquis propendentibus donata,
Aftragalus perennis foliis hirfutis caule refto aphyllo flore ochroleuco odorátifíimo, nobis.
H$c nova Aftragali fpecies perennis plurima edit folia, alata, hirfiita, de per terram ftrata, bi-
natim feu conjugatim ex adverio adha?rentia, uno impare extremum coftx claudente : ex
meditullio foliorum, per terram fic ftratorum, oriuntur cauliculi, hirfuti itidem, pedales & al-
tiores, fuftinentesplurimos flores luteopallidos feu ochroleucos, fragrantiffimi odoris, ad
longitudinem trium unciarum in fummis caulium fpicatim digeftos, quorum fingulis fucce-
dunt filiqui fingulx gemella, craflà? admodum, triquete, vix unciam longitudine fuperan-
tes, harum fingula? bina vel terna continent femina, offa fefamoidea referentia, feminibus ex-
terorum fua? fortis crafliora : pianta eft perennis. Refer hune ad. cap. 5. fupra.
Trifolium pratenfe degenerans in quadrifolium Ph^um feu fufeum, nobis. Quadrifolium
Phseum ìufeum, Ad. Lob. Lugd. Quadrifolium hoc fufeum eft Trifolii pratenfis albi varietàs
tantum, qua? foliis maculatisfuliginei aut fulci coloris, aliquando ternis, fed fa’pius quaternis,
quiñis, nonnunquam feptenis, donatur: nam flores & filiculas bivalves ( fi quasfert,quod
raro éontingit propter rependi nimis avidùm ftudium J omnino conformes gerit cum Trifolio
pratenfi vulgari albo, diftert autem folo numero & colore foliorum ; numer-us contingit à.lu-
xuriante naturà, color primo obvenit à mixtura terra?, falis & fulphuris, qua? colorem hunc
obfcure ex viridi fufeum induxerunt foliis - primi in pratis reperti, inter alia vulgaria Trifolia
pratenfia alba fic adumbratis .* ob raritatem coloris & numerum quaternariumfoliorum,
à primo obfervante revulfum expratis & in hortum tranflatUm & ibidem cultum, felicius &
. pien'ms nutritum, eundemretinens colorem quem in pratis poffidebat, non folum quaterna,
fed & quina, iena, producere obfervabatur folià, cumque radicibus fefe augebat; ita pianta
multiplicatainhortoEdvardi Morgan & inde tranfplantata in hortos matronarum nob ilium, ab
ipfis confervatur fumma cum confidentia, quafi fummo eíTet auxilio contra febres purpureas
liberorum. Multotres alibi còlitur propter gratum fatis & omnino diverfum afpeftum& numerum
foliorum, quibus tantum diftingùiturà Trifolio vulgari pratenfi albo, cum quo ad-
huc convenitin partibus eífentialibus, felieet flore, filiqua & femine. Referatur ad cap;. 7.
inter Trifolia.
Trifolium argenteum clypeatum, Alpin. de Exot. Trifolium hocelegantiflìmumCreticum.,
parvum, humì procumbens, ac fere per terram ftratum, ternis donatur foliis obtufis: flores
prodiìcit plurimos incapitulum congeftos, albos quafi argentei coloris, inodoros, fapore
Codice acri, quorum fitigulis fucce*dunt capfulae maxime ad antiqiios clypeos Vénetos accedentes,
quinqué pinnas in fingulis capfulismonftrantes, videlicet quatuor in fuperiore parte
minores & breviores, & quintam in inferiore fongiorem ; in harum fingularum fundo unicum
réperitur femen nigrum. Pianta eft annua. Floret seftaté , & paulo poft femina perficiun-
fur. Referatur ad cap. 7. inter Trifolia.
Trifolium afphaltion Canadenfe, Cornut. Trifolium hoc ad cubiti altitudinem attollitur, vir-.
gas habet tenues, júnceas, atropurpúreas, qua? ftatim ns^upvóJk?, hoc eft ramulares propagines
èmittunt; fummitates in plures deducuntur,à qùibus folia Loto arbori fimilia prodeunt,acutiora
tamen & angnftiora, qualia ò|ù<puM«t. Diofcorides nominare confuevit ; leviter etiam hirfuta funt
ac veluti oleoià pinguedine obfita (ex uno longiore pedículo nafeuntùr) qua? diffranta, aut ex
attritunonolent, veruni cum levius attreftantur oleófu.s híc humor digitis apprimitur, mole-
ftus-gravitateodoris, quiquidem innovella piantaRutzeeft,inadultiorehircìaut bituminisi
ramorum extrema flores occupant purpurei, ejufdem fornice cum ca?teris Trifoliis leguminofis
: