46 P L A N T A R Z JM H I S T O R I A Par. IT<
dus ficcufve efi, vel etiam cum non tempeßive humefcit. Plinius L 1 8. c. 7. ist 12. Piß, 0fot
meminit. _ _ . ^ ^ €r
Genera^ duo frnt : e/2 majus ist miniti: majork feminpreßccata angulofa funty inotqual»s
angulos habentia, colore .àlias candido, alias for dido. Mintk fmiliter -duplex, aliud quod in
tk feritur : quqd ß pedamentk fuflentetur, majus eß ; alias exiguum fruHum eumque ferius red
d it, ist illud eß quod in agrk feritur : flore? [abet utplurimum candido? ,- aliquando tarnen ex
purpura obfeuros: fruttiti colore luteo f unde $¿0 ' Graeck a luteo ochiae colore, quern ipfiusfru,
ttus medulla interior referty diciturj fubinde virente.
T A B U L A I.
r i . Majtti, fyod. Qer. Majus quadratura, C. B. P. .
2. Zimbella?,¡im, G. B. P. iGer. Prpliferum-y Tab,. Comofumproliferum, I B. 5
Album—< 3- Ramulare hilo nigrOy nóbk. Ramularey Liigd. §
'4* Leptolobumy Cam. Sine cortice aut membrana interiore, nóbk. <J>
Fruttu majpre albpy ovato, £/ fruttu mülßl\e viridi vej, fuhseruleo
nóbk; £
Pifùm
Rubru
Maximumfubfufcum angulofum. ist fubfufciim majus? nobk.
Majus variegfltum exgilvo ist funttk higrk y ist miniti varìegatum, alia.
que annua flore rubello.
. Spontaneum y perenne, repens'y humiky nobk. Spontaneum y maritimum
Anglicum, ©
. Spontaneum nanum inter trìticum, nobk. Pifum fllveflre, Ger. Pifum
vulgareparvum arvenfe y I. B. ^
Explicatio Tabulae primae, Settioriis fecundae.
Pifum zàto notum eft lippis Se tonforibus, pueris & fenibus, ut longa ferie verborum,
aut prolixa in ejus eflentialibus affignandis ilotis ufi ©ratione, non éft oper«pretium. Pi-
fum brevi ter habet biuncialém, triuncialem, nunc longiorem filiquam, minimi digiti craf-
fitudine propendentem, cylindriac« form«, prona parte eoneavam ; femina quafi fefe
pontingentia, aliorum multorum Leguminum more, nunc rotunda, nunc anguloia, aliquando
ovata feu oblonga ; colore alba, luteopallida, viridia, -fufea leu fordida, imo acquando
fubnigricantia & variegata : foliis lobatis, l«vibus, congenerum omnium Leguminum
foliis majpribus, & caule n^jpre fiftulofioreque donatijr Pifum ; eftque à fiorupi colore
album, rubriim aut Ochroleucum. Atque h«c. in genere dixifle de Pifo fufficiat. '
i.jy lfum majus fiere albo,nobis. Ma jus,Dod.Ger.Pifum majus quadratura,C.B.P. Hac Pifum
A majus Daden«i caules habet langes, fiftulpfps,fragiles,ex candere virefcerites,ramofos,
humi fparfps, nifi prppe apppfitis adminiculis fuftineatür. Fplium frequens ad fingula gè-
nicula amplum P moda lengum, moda obtufum, cingens caulem ad nodos , ut videatur
perforati ä caule in centro èjuidem,inter caulem & ipfius folii meditullium protruditur cauli-
culus plures lobop, binos., fern0.5hab.ens ex adverfc» fi tos, cujus, extremum claudit caprcolus
intortus ; ex eodem meditullio ofitur pediculus femipalmarisyfuftinens fiores plures, albos,
papilionaceos ( id eft finguli floi:é$ lunt adiqftar papilionis volantis, quorum pars7 fuperi-
or dicitur vexillum, & partes bin« labiales feti laterales cingunt roftrum filiqu« futura; bi-
valvis &c. uti diftum fuprà in doärina de efièntiali nota Leguminum) quorum fingulis fuc-
cedunt filiqu« fingql«, bivalves, long«, teretes cylindrj. figura ; in harum fipgukfium
parte co^eavà continentur grana, nunc pjqrs, nuncpa.ueiora, reoen.tiarotunda, felie-
cata angulofa. Pifum genus a^or.appellant, fed parum prqprie ut fupra diftum ; Leeytbus
liquidem non peculiare aliquod Legumen., nep.ejqfdemgenus. ; .fed pulmentarium eft e^Ler
guminum farinis. Fruftus hujus rotundi funt, albi, aut cinerei, ima fubftävi confpiciuntui
pius. ., ) r
2. Pifu.m umb.ellatum, C-.B..P. SfG e r . Pifum hoc umbel|atum feu comofum vix alia ra*
trope bene diifinguitur a ceteris, quam quod plures fiores, & confequenter plureslìliqa^,
unius caulieuli funimo, innitanfur. ß ic itu r urobefiiferum quibufdam, eo precipue. noW'i°c
f i 1
Seft H* V N I V É R & Ä L I $ Ö X O N I E N S I S. 47
1 florfs Sc confequenter fru&ùs involucra feu filiquas gerat in fummitate caulium fimul
■ ffeftas Umbellarum quodammodo more, unde ei nomen umbellati feu umbelliferi Pifi
vel comofi : cura c«ter« omnes Pili varietates, flores, & filiquas, ex fingulis geniculorum
alis protrudant. . ■ .
■2 Pifum ramulare hilo nigro, nobis. Ramulare, Hift. Lugd. Hop Omnium eft maximum,
atoue fefe altius atfollit , fi adhibeantur baculi aut pertic«, quibus fcandsre poflit : fiores
roftrt magnos 7 albos, quibus fingulis fuccedunt filiqu« fingul«, orafi« & tumid«, cylin-
driac« inquibus producuntur Fifa maxima, quorum unumquodque(pro notà lpecifica) hilo
nigro afficitur, atque fic facile à c«teris omnibus fu« lortis cognolcitur à primo fruftus intuitu*
fiore eft albo, aliquando purpureo & vario, partim albo & partim ex piirpura obfcuroj
fruftu eft albo, rotundo, ruffo, aliquando rubro, variegato, fine hilo nigro, Eftque hoc hòrtenfe
feu vulgadus majus, quod communi-ter venditur in officinis fpermatopolarum, colore albo,
viridi? oujus fìós eft perpetuo albus nunquam ruber : at cujufcunque Pifi flos eft ruber, fru-
ftus eft aut fufcus , fubniger, aut variegatüs aut dilute ruber. H«ceft regula generalis inter
omnia Legumina notanda,
4. Rìfv-m pukhruHi. \ folio angulofo, I. B. Hujus vìticuli, quàm vulgaris fativi, multo
fùnt tenuiores & delicatiores : ad foliorum ortum bina funt foliola lata, Aphaees Dodon«i fo-
iiorum quodammodo semula , fedöbtufiora, ima utrinque parte angulofa & ferrata, in pe-
dicuiis vero foliorum, qui in capreolos definunt, bina fbìia è regione oppofita funt hinc inde,
ad binarium vel ternarium numerum,' Pifi majorisfeu ramularis pr«cedentisfoliis minora: '
fiores fingulares papilionac.ei pediculis fuis h«rent, multo quam in vulgati minores, qui-
bus fuceòdunt filiqu« bivalves pariter minores..
1 Rifa leptoloba five fine cortice duriore, Cam. Ex Vilda oppido Lituani« aliata, tefte Lo-
belio (bla hac ratione i c«teris diftinguitur, quod filiqu« cortice feu niembranä coriacea
interiore careant- Datur Se aliud Pifum cujus filiqua plana, data, curva eft, & quafì fe-
gmenttim circuii refert ; quod primo intuitu à curvitate filiqu« ante omnia djgnofcitur : fru-
fru etiam donatur albo.
5. Pifum fpontaneum perenne, repens, humile, nobis. Spontaneum maritimum Bri-»
tannicum, Park. Hujus caulis eft triangularis ^ fcatensgeniculis, & humi femper procum-
bit; cauliculorumramis apponunturfolia rotunda, nervoia, quaterna, quina, ex opposto
fita : atque in .furamis ramulis per terrain ftratis, fiores proveniunt ofro, decem, fimul
ju n f t i , dilute rubri, pallide c«rulei in medio, quando omnino funt aperti: filiqu« den-
fe pariter àfummis ramulis pendentes, fingul« .continent plurima femina, Pifiminoris
magnitudine, cum femicirculo albo cingente fingula grana ad dimidium fere , qu« matura
obfcuri funt colons ; radix profunde fe terr« inferii ad fpithamam unamaut alteram, ibi-
demque late fe diff undit inter filices & lapillos ad oram maritimam Angli« : frufrus eft ama-
rus , ficnt & tota pianta,. Totaliter fupra terram perit, fìngulis recurrentibus verniis tem-
peftatibus, fi.bra.s multas, albas Convolvuli minoris inftar emittit, beneficio quarum fefe
mirum in rhpdum multiplicat ; ex Temine copiofe procreatur- h«c Pifi perennis fpecies in a-
gri&cultis feu hortis, irferatur, quemadmodum c«ter« fu« fortis ; etiamfi femina projefra
inter filices & lapillos ad oram maritimam Angli« non feliciter proveniant, ob defefrum ter-
r«; deinde avide ab avibus illio loca illa frequentanti bus devorantur. .
Pifi perennis datur alia fpecies, à Clufio in Hiftoria deferipta , folofloruin colore albo,
multifque ih unam fpicam congeftis itidem, & pari ratione, multis filiquis fpic« in madum
pendehtibus, Provenit in Pannonia interamni, intra Dravum & Savum flùmina, in >ugis arci
Greben vicinis, inter faxa nafeens, & in aliis locis Vienn« Àuftriac« vicinioribus eodem
Car. Clufio inveniebatur. FJorebat. illic Junio ; fernen maturefeebat Julio & Augufto»
6. Pifum fpontaneum nanum inter triticum, nobis. Pifum vulgare, parvum, arven-
fe, J: B. Hujus Rifi parva funt grafìa, nec Vici« multo majora, in quibus tamen punfra
qti«dam ex cinericeo purpurea confpiciuntur, ut in Vicia vulgati, & ideo grana feu femina
uòn facile à Vici« feminibus diftinguuntur. Herba vero ipfa & caules, folia fili-
qu«que., rnultum à Vieia vulgari differunt, ex primo intuitu Pifum .ab omnibus partibus
fuis ( pr«ter fernen) fefe detegit. Idem contingit Vici«purpure«, femine albo , Pifi minoris
inftar. Nam quivis Botanicus. fatis oculatus «gre poterit -à truftu diftinguere Vici
« hujus purpure« fernen album,& pene rotundum,à Pifo ipfominore fativo; iedcum
€^fcentèm> & fiorentem, ac filiquas proferentem aliquis obfervaverit, fàcile conciudet,
cue Vietar» purpuream frufrù albo , Pifi minoris inftar. Idemdicendum de Pifo Ivocno-
G 2 . viflìmo