T EMP ERA ME N’ T UM & V IRES, .
S c ill a tft ex fecundo ordine excalefacientiuib,:lsr incidepemadmodumfacultätMobtimt, tit Galenas
ait, prstftat autem affam ant ehxam ftumere, ficejiim virimi ejus vehementia exfhitur.
Aifatur autempafta farinacea aut luto'obdiitta Gut Dióficricks dccet J in dibanum deìndicopj-
jicitur, aut carbonibtis obruitur, donee obdufla paftq fuffiCìenter coda fuerit, qua ademptà, fi
Scilla probe cotta nonfuerit, altera fimili päfta aut luto obdmitur, ac denuocoqutiur-, namqu*
ita non ajfatur interraneis maxime noxia eft. Torretur itidem mfflla indito operculo, qua;
in furnum demittitur t fumiturvero.quodmàxime eft: medium, exterioribus partihus dbjettis:
quod frufiatm confettura coqutiur, mutatifxpius aquàfdonecàpfa nec atnaritudinem, rtec dcri-
moniam bibeat, frufta ficcantur in umbra, ita ut ne ulla quìdem parte - fé fontingant. His
Scillae fegtpinibus ‘ad oleum, vinum, aut acetum Scillinum conficiendum utirmir. ‘E x aceto autem
fcillitico, addito,melk oxymelì coquitur ; cujus ad incidendum crajfos, lentos vìfcidofque
humores ufnseft, Affa Scilla potionibus aliìfquemedicamentis admfeetur-, quge urinamfrovo-
’ cant, obftruttionti jecinorti lienifque aperiunt, turn 1st-thoracis : datun hydrópicti f régio min:-’
bo Isr tqrminìbus laborantibus i y contra veterem tuffim, difficulterque refpiraniìbus exhibetur
. in eclegmate. Pars autem Scillae cumotto partibus fa tti fubatta, isr àjejmtiunius aut duorum
Cochiearìum ponderofumpta, alvummovet; fernen etiam tr.itum cum caricti, aut mellé exceptum,
f i manditur, ideinprieftat. Gavtndus autem Scillae ufus its, quibus ìnterangum aliquodexul-
ceratum. Si Scilla rèponatur inter fruttar, arcet eorurn putredinem. Aiunt minutivi incifam
Scillam in idfevitreo, melle pieno, per fot am 4ftatetn,féB. exppfitam, ddnftecpllett:.am,praefenia-
neum effe remedium-epilepticis. Vemelle,fcillitico, oxymelite fcillitico, 1st de aceto fcillitico^ ig
' demodo adufuseadem parandì,‘ftffnjule Job. Bauhinum p ig .u 2 o .is r 2 2 1 .Tornii. ig y ß io -
nem Pauli pag.gyè. claffis 3 / operis Botanici quadrapartiti, de,'Scilla venenata isr ejui remedial.
In Scillarum genere queedam fuapte natura vènenofa proventi, quee furi malificà v i,
etß-quam parceftevoretur, illico jamen hominem Jor.quet, cquemadmodum fu n g i,. qui in k -
' ibalium genere habentur. Vehenofa igitur S tilli ( utMefues tradii) fola,nec alteri'annexa
proventi, Ibcifque.obortiur fè d t i ac graveoktttibus, ut apud thermae. Quapropierftehacdifferent
Avicenna inter venenatai plantasFen. j . Volum.\.ffcbiquit, Scilla malauf^.ventr,icu-
lum exulcerat, isr inteftinà ipfafque meferaicas venas aliofque m ea tu squi exinteftinis injecur
permeant', quofttutinvifceribus orianturpunttatiónes, acutique crucjatus isr inde.dyfenteria.
Quibus incommodis ut fubveniatur oportet itti lattis potu, in quo ferrum ( quod GraciMpntg-.
ma, nos véro chalybem appellamus ff-calidum lsrigntiumplurkì'rèftmttumfuent,dtvoftìiifqui
quorum vitellti in acéto decottti: quinetiam iti frixa cibaria isrpinguia carnìum jurafònferunt,
recens crudumque Butyrum ist extrema juvenum quadrùpedum membra, aliaquepermuti a.
DE HEXAPETALIS TRICAPSULARIBUS,
radicibus bulbofis proprie di&is donatis.
C A T V T X V I I I .
L I L IO N A R . C I S S U S flore furfìirn fpe&antefeu T U L I P A.
T V L I P A, cüjus defer iptionem i s figurarti frimu* Gefnerus anìio i% 60. iti Appendice
Còrd. Hiß.dedit, a pileo Dalmatico vel amicalo capitis, ab ipfis geflarifòlitó^ tiqiheri habet f
idqiie propter floris cum piko fimìlitudinem. Sunt qui Anemonen, Xuiaqiìm Tbeoph. velini. cum ibi
Pulfàtillam intellìgere videatur r alii Cynorrhodon Plin. I 21. c. 5. cenfent : alii ad Satyrium tri-
foliümreferunt. lurex Alé i s Zampül vocant. mjima. Tbeophraßi.
Genera prima tria funt : prxcocius ùnum, fèrotìnum alterum? dubium iertium, medio tempore
florensf . . - - . .
Prxcox caule' eß pedali, firma medulla pleno, quem folia plerumque terna,. nonnunquam.quaterna,
quina amplettuntur, propendentia i s nutantia, interdum furreffiq :. cauliéfàfligio ftos^ um-
CH5- infifiit C Tariffiategemini in fimmo-caule, conjuntìim nàfcentes, vel bifido inherent es ) fex pètali*
C rariffime fepteni* aut ottoni*, nifi a luxuridnte natura ) confians ; è cujus fundo totfiamina
pr'omÌMnt, quot petali* confiat ipfe flos, colori variantia. $e'
Serotina, caule efl. ■ cubitali is bipedali, fungofa materia pieno, quem quaterna plerumque folia,
nonnunquam quina is fèna,firmì6ra, utplurimum eretta, tion nutantia, dmbiunt : femine quam in
prxc'oce majore, is bulbo-longiorè major eque plerumque confiat : fic is cdulem ramòfurti interdum
habet.
Vubix, qux prxcociumflòre marcef '.ente fuos explicarit, i s ferotini* florere ìncipìentibns jam
fenefeunt, i s cum hi* interdum florent. Sunt inter ha* nonnulU 'qux ferotinarum màgnitudinem
xquant: alix qux prxcoces non fuperant, nec ìlli* forma abfibiiles funt : i s ìllx quidemvel am-
plijfmi* floribus prxditx, vel prxcociùm non majoribu* : quxdàm efemrn prxCocibu* humiliores
funt.
Omnium petala apice mucronato, aut- orbiculato :> vel tria interiora orbìculdta, exteriorà mucronata
is'contrà exifiunt.
Bulbaceas inter plantas proprie di&as receiifetür merito pèregriha illa pianta Tulipa dièta,
quæ òb infignem in flore colorenti cultorifc>us loiige gratiffimà effe folet. Qua de re Johannes
Pofthius,
Multiplici vincit florum genus omne colore, ~
Hucufque à Gitici* Tulipa mìffa jugi*.
Hancvulgus Tulipani, nos cum doftioribus Lilionarciffum appellamus. Lilium primum in
compofitione nominis libi vendicabit locum, propter conformïtatem cum Lilio in capitila fe-
minali non folum tribus loculamentis diftin&â, fed quod in fingulis loculamentis düpliçem
feriem feminum compreflbrum, membranaceorum, Liliorufti inftar gerat ; porro propter ra:
dicem perfette bulbofam feu tunicatam,Narcifforum inftar, Narciffivocemadjecimus: idem
dicenduni venit de Fritillaria feu Meleagride quoad capfulam feminalem duplicem feriem feminum
comprefforum membranaceorum in le continentem, & hac fola ratione dttfti fepara-
vimusTulipam & Fritillariam à cæteris hexapetalis tricapfularibus bulbofis proprie diètis,
Narciffo feilieet & Ornithogalo,atque interjecimus plantasjculinarias calidas & acres,quippe ha-
bentes capfulas feminales& femina conformia iifdem, non autem Liliis, quibus Tulipa & F ritillaria
accedunt. Nota generica quâdiftinguitur Tulipa àprædi&is omnibus bulbofis proprie di-
ftis', tarn recreati vis,quam culinariis, efto hæc, quod in ternorum loculamentorum fingulis duplex
contineatur feries féminum comprefforum membranaceorum ; à Fritillaria fequenti, quod
florem conftanter ex fexpetalis conflatum gerat, furfum fpeftantemcalathi inftar ; Fritillaria
vero conftanter itidem florem fex petalis etiam eonftantem,fed (natura non variante fihem) de-
orfum prbpendentem.Tulipa à tempore florendi, eft vel præcox,vel ièrotina;quidam conftituunt
mediani inter utramque : à folio, eft vel latiore, eoque vel piano, vel undulato, feu crifpo ; vel
angufto: à colore, eft vel rubra feu purpurea, lujiea, & alba : a,b hiice, Catione mulqs modis
flores variantes colorem producuntur Tulipæ : à natalibus eft Getica, Thracica, Cappadocicaj
Perficà, Italica, Gallica, &c. Cum nobis non occur rit an aliquis de Tulipa vèrba fecerit ante
doftiffimum & diligentiflimum rerum naturalium fcrutatorem, fimul & Botaniciim folertiffi-
mum, D. Gefnerum, lubet hic fubjicere quæ in fine Operum Cordus-de Tulipa memoriae
prodidit. Anno à nativitate Doni. 1559* femine Bizantib, vel ut alii volunt, è Cappadocia,
allato, & fato Auguftæ in horto D. Henrici Heruvarti florebat hæc perpulchra pianta, flore uno
perjucunderubente, magno fatis, inftar quafi Lilii rubri, fenis petalis ( f i pluribus confpi-
ciatur, quod nonnunquam contingit, fit à luxuriante natura,) eonftans: color internus pal-
lidus erat aut fubflavus, & ftamina fex crocea una cum ftilo & apice trifulco. Tulipam Turci
vocabulo ipfis familiari vocant hanc el'egantem plantam communiter, à forma pileoli Dalmatici.
Semen Tulipæ fæpe fatum Tulipas alias produçit, quarumflor'es varias &infinitas quafi
fubeunt mutationes, & fæpe dégénérant, ut quilibet hortulanus aut florum hujufmodi cultor
experientia eomperire poflit. Tulipæ ratione Temporis florendi, vel funt præcoces, quæ
exeunteliyeme,'vel ineunte Vere,florent ; vel ferotînæ,quæ Vere florent,Aprili feilieet & Maio :
mediæ feudubiæ ficdicuntur, quia medio inter præcoces & ferptinas tempore florent, videlicet
quæ marcèfcente præcociumflore fuos explicant, & ferotinis florere incipientibus jam
fenefeunt, imo interdum cum ipfis etiam florent; dubiæ etiam-quodammodo appellari poffunt,
quòd utriuique generis naturam référant. Nullus præcocium, ferotinarùm, dubiarum reliqua-
rumque Tuliparum infinitam varietatem exfatione provenientem exprimere poteft. Habita
ratione ftaminum fex in medio florum, variant etiam Tulipæ ; nam florum ftamina vel fune
purpurea aut cæruleà, viridia, lutea, & alba feu ochîoleuca, quæ ftamina producunt cærulea
aut purpurea, cujufcunque fint coloris; petal a fex externa ambientia ftamina prædièta, proveninnt