ills .|uailu<
Ullis laim;
; niilem codicis Chigiaiii cuin nostro adlinitas eo
quod CN. picturis illis praeclaris in inilio propoin
Chiifiano reclcuni accuraiissime expre.^sae ci
graecis in C aclieciis fere
issus prior inedicoruni (C
.io (C r. 4''). i aller
rRspondonl: vidcliccl f, 220"
f. 3"), f. 221' mandragorau
medicorum oonses-sus (C
arlilice depiclus (C f. 5') '),
Panca ile tempore, quo codex Chijfianus romposiius sii.
ci de indole eiui lioc loco adioiam. Aique l'enzigio (I. 0. p. :
. picturae et imcriptiones niaru priore additai
• XV : ulto Í li<|i.ior
de saeculo XV cogilaverai. Cui sentenliae et I.udovicus
Pasior aliiciiie viri iieritissimi a Pastore et ?os;aL<cliero
••oii«iiUi lulseniiiiniur, qui Chisianum medio fere saeculo XV
vel eliam exeunte confecluni arbitrantur; Id i|uocl litiilorum
speL-imrnibus a Pen/igio propositis ccnfirmatiir. Ilis, ut alia
iiidicia niintis nerta omittam. acceilìt, fiuod lilulu^ i «nTi" in
' o fere 1406 liunc libnini tr
if. 23') lallnis
lodque seríes iicrbai
Chigi;
inde di-promptis
Chigiano eaiuiein
margin, rep<
in C duobus fasciculis a. ijofi
bibliopegi eri-ore inter .se permiitatis orta est (cf. cap. X). í lis
iijiliir documeniis demonstratur Chigianum medio fi^re saeculo
XV, cerlR post a. 1406 ex ipso C, qualis turn erat. expressum
esse. Cui oiiinioni minime adversaiur, ipiod et herbaruni et
volucrum series in Chigiano multo pleniores proponuntur,
•|uam inde ab a, 1406 in ipso C eas fuisse ex indice herbarum
turn tomporis conscripto et ex numeris a. 1406 in codicis line
membranis additis coUigitur (v. cap. X. XI). Pulo enim cum,
qui Oiigianum composuit, cis potissimum locis. <iuibus codicem
C folioram interim mulilum invenit, alterum lilirum adhibui.'sse
es eodem C, sed etiani mm integriorc dcpictum. quo adiutus
multas piciuras in C depcrditas supplere poluit. Videtur autem
codex ConstantinO|ir>li pictus, sed statim ab initio Occidenti
(In C : 4S0- S,
21 (figurac
7.) - ¿„é¿. ,
^ _ • '.»«f - JjTvl -
:is- w rifcv! - If - JJ' _
•(sine titulo, sn íinirís?) — I»' Iiji ,1 «vnyoj.
lEUimir, responJcnl figurac daodcclm Í. JIQ- piclae cl ^ltc^ío duodcrim!
c f. 2ig-«hiUmur; quaeomrcsnunicrisactjücmiili«t=rcmcictpüsifibus,
; In f. 211/ collochine íipov9o«oj.i)lus. «rpuínló;, a^nc inscriplac siml
•demos igimr in codice Cliigiano lolam voluc-njm lurbarn, <|uac in ornllhiaim
iwmphr.iailraclamr, piclurlsrepracscntariiquacquidcmnii
sine (lubio aliunde siirnpsil p
primo omillilacon pravfixa iara
p. 83 iS.
•n.Mlis spatiinr
cera pillili supi)ic\ il. Nam io«? in Oiigiano dcpJclus a Pogatscliero in
:scrlbiiur; Oie MUlilxmir Hi, ¡'{mit nir//. Si/' is! gmn vmrhh,!,
•r .l,s IVimr üiosim úhs. D,„gi>MII i$l l^m wm /Ms mch
hriilml, oAiirJriu ilarit Ruiuliiiig swu Jims! iwil Bmich, imig'schh.
,.„.l /«ríe t,a„. F/l^:/M.,C
r SrM,wi;/,Jcr„ ro/trMH, mil bhwa, A«gm. /J,> AbUUhmg rügt iu
') Ex III« qnaiciior iitiagiiill>iis du.is effingcndas curavil Vcnlüri Cr„
deslinalus fuiss
concludere li col-
Ex Chigiano deprompta est magna pars ima-inum codicis
Vindobonensis 2277 (oHm F.ugeniani f. 16). qui cum lil.ris
fiugenii Sabaudiae priii(ri|iis in bihiiotliocam Caes.ircam pervenerat.
Qui quamquam auctoris tcmporisve nolit caret, cx
l)iiigendi tamon el scrihendi ratione ct ox nomin.im praesertim
latinorum orthograpliia facile per.spicitur ab liomiiiibus Iialis
medio fere vel rxcunie .saeculo XX'I eum confeclum esse.
Continei autem hie liber in foliis meii\l.ran(-is 186 forma,:
maximae promiscua-s Iierbarimi ¡>icturas. litulis fero laiinis ct
magna fx parte textu latino, quern manus trps div.-rsac ex
Oioscuride. .Vviccnna, aliis adscripssre, iiKtnicias eumquo in
modum dispositas, tit persaepe herbae cadem litlera inoijiienies
inter se consociatae sint. Quas figiiras partim ex
variis herbariis pictis antiquioribus sat iMeiiter, ui videtur,
re|)ctitas, partim ad vivas herhas summa profecto ciim arte
expressas esse staiim apparn.
.•\lque in priore, quod diximiis, genere primiim obiincnt
locum picturac reiiquis intermixtae numero fere 225, quae
quas C .
X lineis colori bus que n
«cd il compara
pso C, venim ex codice inde depicto.
e herharii Chigiani eas repolenda.s esse,
mina. i|uae C praehel. graeca, sed ad
posita sunt; ne<]Ue ti
ptioniliJS careant (cf- il
quo herbae in libris C e
a pro li IS super
dcsunt. ijuae eiusmodi
f. go"-—97'). Ouam(]uam ordo,
no procedunt, in Vindobonensi
o vestigia huius ordinis Kupcrxemplaribiis
Chigi:
s sunt. ut V. a herbae ii ibi viciiiae etiam
in Vindobonensi coniur
diximus in Chigiano lacunas coiiicis C~ex ve
pleniore exemplo ipsius C suppletas esse, id etiar
bonensis figuris Dioscurideis observare licet. Adsui
in Chigiano, ita et in Vindobonensi vestigia eius c
quae in C circa a. 140Ü facta est •). simul autem
i|uae a. 1406 in C iam deperditae erani, ex ve
exemplo derivatae. Quas ijuidcm, cum Chigianus n
non sit, conlatis codicis Xeapotilani fN) picluris
1 mihi videor. Ouarum nomina sp
scrijjtionihus
.graece hic adpono
(f. 28»; N f. 61').
(f. 63'; cf. N f 104').
(f. ijgv; N f. 121'),
1(^3 N 127'),
N f. I2Ö'),
N f. I 25'). ')
: ; ; : ; t r i
"igi'" (f- 72'; N f. 1.52').
prima serie herbarii Chigiani repetendas case diximus,'in Vindobonensi
sat multae exhibcntur figurae miuori.s plerumi|ue
motiuli, quarum vocabula ex graeca lingua derivala oplime
cum eis conveniunt, quae in seamda Keric Chigiani (f. 172'—
igST inveniri indice a Penzigio (1. c. p. 272—277) subministrato
edooemur, lixtiinl autem continua': eius generis serios
f. 103«—106", ubi habcntur androsaces, iiunr/ii/is (id o.it
') Figura mi in C f. 47' falso «rftulJI,- Inscripliim c.l, to.lcm
y3
ciJiyopida, vcl ischi
pariteri|ue f- i.^ù'—146'. Sed alii;
/>n(hat'is, òoiì'is. alia,
uoque locis hinc illinc
ndein Chigiani partem
Contra ex tenia Chigiani serie (f. tog'—207") paucaadmodum,
sed certa in Vind. recepta sunt, videlicet f. 2.j' ac/miia altera,
cui in Cliigiano f. igi)' respondet .;«««/». atque tria einamomi
genera /isnum iinamonmm, falsum chiamomum, rhiaimimim,
quibus redduntur tesle
l'enzigio (p. 2-7 s.) in Cliigiano f. 20!'' et 202' ropra esenta la.
III. Codici Chigiano suhiungere placet Bononiensem
graecum bibliothecae unìversiialis n. 3632, charlaccum, saeculo
XVI confectuin '), «¡ui pariter piciuras codicis C omìsso textu
cxhibet. Quo inde a f. 385'—416" et f. 417' licrbarum ligurae
continentur coloratae ex C expressae, sed minore modulo
dclineatae'); porro f. 4.7'-. 418'-. 435'. 426'- 577'- 377'- 078'"
repettmtur picturae C f. 2'—5" extantes, adscriptis eisdem
fere interpretamentis, (|uae in C circa annum 1406 addita
sunt. Haec C. 3S0-. 381". 382'. 383'. 384' excipiunt ligurae
animai ium ven enato rum et serper tium, quae C Ì ¿yS' ss,
in Eutecnii paraphrasim theriacorum inserlae sunt.
De codice Vindobonensi n. 1:478, qui saeculo XVI
exeunte Sambuco auctore ex ipso C depiclus esi, supra
(cap. XXV p. 65) satis tlispiitalum est
IV. Omnia fere, quae codice noslro conlinentur, tlescripla
.sine imaginibus extant in Urbinate graeco bibhothecae
Vaticanae n. 66'). Est chartaceus foliorum 203. saeculo X\' in
usura Kriderici ducis, '¡ui a. 1444—14S2 LVbinummoderabatur,
exaratus. In folio non numerato, quod in initio positum est.
exhibetur corona ad instar eius, i|uae C f 7" proponitur,
splendide pietà, intra cpiam haec verba litteris maiusoulis
-scripta sunt: JioOKofiJi« mpl ^roitòp <rioij ;3«irtrrSi' (sic) «tri iiftìi'
«»i rs,. .uiffir addita versione latina. Inde a f. i'. in
i|UO idem litulus repetitur. usijue ad f. 82' Icgiiur herbarium
Diosatrideum alphabetico ordine disposiium, cuius caput
primum rr/pl ¿ii{<óciv tov j,!r<ilt.o sic incipit: ¿i/Jiiim' t.i i^/yi.. m di
¿^i^olic, of iì ó|>|f;ó<>i<ii'. ultimum caput mpi liiifov his verbis
de.sinit: ¿«¿««j JWOn iivi. His f. 83'—lO.s'subiecti sunt msteriae
me<licae Dioscuridis libri II—V. libri duo Pseudodioscuridei
»[fi itji 7vf,ef.(i.0)r irtpyiftii et nipi l'ofSiitcai-.
lai" set|uitLir f. 165' post alia qiiacdam remedia paraphraseos
liutecnianae theriacorum ea pars, quae C f, 3t)3'-4i4''.
429'—437'
alexipharm
libros III I
ad C 462'
particula pai
iraditur, f. 183'—193' eiusdem auctoris paraphrasis
icorum, f. 193'-—igj'paraphraseosin lialieuticorum
t I\' particula ea, quae in C inde a f- 460* usque
. Qua
, f- 1 il codii s Hne I alter
tubs, c
1 theriacorum. quae C f. 41.S'— 429' conservandum
ime seijuuntur.
asi aloxipharmi
est siugulanmi paraphraseor
le subscribuiilur, in libro Urbinate itemifra
n. V adiate errore cum eis, quae ic
)s esse, ita ut \'erbi raus;
cliilipnuir, Clion. i.l
« ClliBinm f. igiv
lianus plutei LXXXVI n
formae quae v
91
I. y '), inembranaceus folionim 286,
n folio, saeculo XV Mediceonim in
itus. Quo libro continentur inde a
f. 180' parapbraseos in Oppian! hnlieulicorum libros III et
IV panícula ea, quae in C f. 460'"—462» v, 23 legitur, inde
a f. 182' paraphraseos Nicandri theriacoruni ea pars, quae
in C f. 415'—429' oblinet, f. 188' liber Dioscuridi falso
adtribttus nip¡ ¿«o.., cui adglutinatum videtur carmen
de herbarum viiibus'), Maec excipiunt f, 192' paraphraseos
Iheriacorum oa pars, ,¡ua C f. SOS'-I i-l'- 429—437" exhibetur,
f. 207'' paraphrasis alexipharmacorum.
í:ollaiis ei.s, i|uae ex Randinii et Stomaioli ilescriiitionilius
de códice hoc I-aurentiano el de tlrbinate su¡)ra fn. IV)
memorato comperimus, apparet hos dúos libro.s adfinitate
quadam arctiorc ínter se coniunclos esse, ambos vero ex
C re peten dos c
in Jodiitn
argumeniiselinscriplio
lucili Î demon 1 Laur
accuratiiis novimus, sentenlia Illa alio quoque argumento
gravissimo confirmatiir. Etenim in C duo membrana rum fasciculi
numeris et ,vs signati errore eius, ut videtur, qui codicem
a. 1406 de nuo compegit, Inter se permutali suni ; nam fasciculu.
s ,vs, 1 .|ui foliis 424-431 constat, posteriore loco posilus
praecedere debellai, quippe qui para|)hrasim ; Ed Nicandri
theriacorun Il versus 557—72.S contineal, eumq ue excipere
fasciculus . WE (f. 416-433) cum versione versuum 725—827 •).
r<lem vero
Bandinii te ;stimonio fides liabenda est'). Demonstratur jìorro
I.aurenlia
paraphrasibu!
Ad
C origo
duabus Nicaiidreis |)raebet, 1
1 gravioribus
1 Nicandroarum t
n parti
1 paraph ra.sii
istituendun
ex apographo codicis C expressiis, noimihii valere vidi
Eolia enim alitjuot codicis C aut prorsus de|)erdiia, veluti
duo illa, quae inter f. 401 et 402 exclderunt. aut maximam
partem nunc abscissa, ut paucae lanlummodo litterae supersint,
veluti r. 404. 407. aliosfiue locos iam mutilatos is. qui
exemplum hoc confocit, Íntegros adhuc vidit el deiicrijisit,
ita ut codicis C veluslissimi testis lacunae Laiirenliani ope
suppleri possint •). Ivadem sine dubio utililas erit Urbinatis
nondum satis cogniti, ([iiem cum Laurenliano arcliore qiiadam
necessitate modo diximus coniunctum es.se.
VI. Codicibus, i|ui r|uodammodo ex C Iluxerunt, fonasse
adnumerandus esl ille iam deperditus, cuius meminit Conradus
Gesnerus') his verbis:
F.utcaiii sof>l:islac pnrnfih.
t neri,
rie pistalidu e
r Ji «.«ort f
riim ca verba, qta.
1 Sulj5criplini.cs c
•m Craceom in M-.vifi/mrquaidam
Oppiaui, vi ríe licei
ìbros. vidi VcHcliis (apnd Arnol-
Ulndinio pendei I G. Sclineìiler in Nicandri nkxipliarin
Nicandri llicriacis (iSiC) p. Jll 55.
p. 32i5 n. V: .Ullimiim (caput) d«inil
: oí. fee ^ríl.jc liiHiiiTj/-, I-Sírt.." Qiûbusciini conféras
iillinm IcEunliir C r. 393..