•s
•
i
classes medium fere locum olilinent exemiilarìa ali^uoi scrac
auliviis, inde n sacailo XIV confecta, i|ulbus maierin mcdicri
inest |)ritiiillvc i]uidein ordine disposilii, sed ex recensione,
• [unm modo diximus, alphalaelica interpolata.
iain vero :n allora illa classe tria libroruni jjunera agno-
Vi>|ue ad primi
nopolitani (C), i
1 ^eniis perline
Vindobona
iibris erbae l
Neapolitivnu
.•tiarratae et in alphabeii
aliteli) generi adnumenii
in quibus herbis Dioaci
aiTccdunl '). In lerlio ver
Diosciiridis o|iuscula in i
jVU|uc nobis (|uidein hoc loco
Dioscurideo aiphabetico, quod cociicil:
L-x commiini arclici>-po derivalìs ad no
archel\'pus codicun
mcd. _s;r, i, de quo
i (N)'diciiur, item
1 plura proferenuir ;
^lln^ Diosciiridis plerumque verbis
;riem redactae proponuntur. Secundo
ir illi inde a saeculo fere X I I libri,
deis C | u a l t u o r aliae remediorum a
eries secundum li lleras dispositne
huiiis cliissis genere celera (¡uoi|ue
;ensionem alphabet
;t N V
lonipor
irilni-s d
illustra
hoc opiLs, ut saepu
videlicet pieluris ìii
s)'lloge (|Hada
•baru
.. pani
i alphabetica li^uris
depromplas, altera vero aliis es Ibnlibus suppk--
iiienti causa adiecias esse infra (cap. XXIIl s.) demonstrabiinu.i,
dfinde catalogis synon\-nionim singuìis herbis proprioruin,
(juos incertus quidam auctor l'amphili potissimuni .Alexandrini
vestigia secuiiis composvieral, ipsis deniijue herbarmn descripiionibus
ex materia plemnîqiie medica Dioscuridis Ana^arbei
excerplis, -luas imaginibus illis variis modis accommodare
nccesse erat. Ea igitur, quae in C sub Dioscuridis nomine,
i|iiod et nos reiinuimus'), feruntur, ex parte tantum ad hunc
atictorem redire, reclius autem collectionem herbarum medicinali
um diversis
s fonlibus
pcrspiciiur. \'idi;t
inedicis 1.1 pharn
Chr. n. saeculo concinn
ilisserendum e rit.
ia haec herbarum notitia
> destinata lenio fere p.
i|ua de re mos copiosius
l'raeter libruin C in biblioüieca Palatina Vindobonensi
alterum exaniplar inanu scriptum adservari modo diximus, quo
alphabetica illa herbarum 13ioscuridearuni reoensio continetur,
irodicem videlicet suppl. gr. iS, a viris doclis. ut ab ilio
disiinguatur, .N'eapoUtanum (Ni eam ob causam vocatuni,
i|Hod ex monasterio Auguslinianonim Neapolitano Sancii
Ioannis de Carbonaria iliclo aliis cum libris nianu scriptis a.
! Carolo VI Vlndobonam i anslatu'
i» (uil. Argcmumil 1532. 4«) VIPI.^I, hn.
falo, orr/iar viginli quatuor uftu!
Il collaiis verbU Csuioilorli S<
i um,/unii r;m«ir,.,„ mura,,.
}t; cLiflki; Ile
6>>i s.; C. SfirciigcIiiK
Anlciluug SUI ìirìfeh.
iffilur est minoris forinae
li).-, saeculo VII. ut viri!
se rip lus. oonstalcjue foliis
plerumque non receperu
lam C, latus ce
;i palaeographici is videi
herbar n Oiosctirideum titulo
mi hoc libro solum
principio .i litterae
itionibu.s ad res natiirale.s perli-
388' accedunt. .\tque in paginis
mi ternae plerumque, interduni
igulae herbae el repraeseuianiur
m superiorcm pagi nani m partem
nenlibus, quae in C indc
binae quaternaeve, |)errs
et describuniur. Obtinent autem i
llgurae coloratae, quibus subinnc
picti; subscc|uumur inferiu.s descripiiones. in <iuibus siculi in
C praecedere sclent s\nonyma. posiponi autem capita PX
materia medica Diosci'ridis plerumque pelita.
CAPUT X X I I . DE l<.\TIOMi. O^AK INTfiK CODICILS
C 0 N S T A X T I . \ 0 1 ' I ) 1 . I T A . \ ' 1 : M IIT NliArOLITAKL'.
M INTIiRCliDAT.
lam si quae-slio proponitur }jravi.<isima. quaenam ratio
inter codicem nostrum (C) et Neapolitanum saeculi X'U (N)
intercedat. cerlissimis argiimentis ad eam perducimur seinentiam,
tit honnn recentiorcm X non ex C deicriplum esse, sed
herbarium Diosairideum in iitroque iibro ex communi arclieiypo
.\c primum citiidem in universum tenendun
prorsus herbas in C et in N depicias et desc
quod liaec vel illa herba in altero desider
altero profertui
fotiorum plurimo run
partibus, N in litter;
irapitum integroi^n
Ordo tàmen, .
excipiunl, aliqi
li alii caiisae Iribuendum est quair
•iirae, qua C passim in omnibus fere
eserlim ^ adfectus est. Maiorem sane
•runi codex N .servavi! (v. sui)ra p. .| 1 ).
ingulae herbae singulas intra liiterai
ira differt in C et =)- Atque is, qui
libi C de.scripsit, quam
reddidisi
I, quam ii
iidelur, iiui
re factum est, ul syllogarum diversarum. ex <iuibi
l>^>um concinnaium fuisse infra (cap. X.MII) demon
multo ])lura vestigia in C conservata sinl c|uam
:he-
Ljuamquam alplia-
.11 A',./.»// m iSyil, aim
.'cllinoni, Krulms p. 21
II V5l XIV cotlici: nciidiira liirMlu .:oii.Hcri|.lis, c|ul «liigulis .cricbiiil
sum, Qii.i in re cxcii.icndo «l // linoni, cuìlis cnlnlosus iiiw ciin
seligeiida e
dem no
svllogis
liaud pauca immutavit. l'rimum
laeve herbarum imagi nes cum
eclis col loca ban tur, capita ila
ufilceret. Delude herbae eiusarchetypl
singulis foliis
ijuae in' C a^
conllali
: diriniuntur. In N omncs fen
sunt; vduti in eisdem paginis compon
irtj». rttijij el Tnlfl; irific, Jfiil«! rf^xlTi,
altera codice C
proponitur. Mis 1
pnrsetiui huius loci non est, evcni
deni singula respicimus, a C sa'
vero universam herbanim per sin;
speclamus, eodem fere modo, ut i
archctypum refeninliir, par est,
proeedere cognoscunlur. Quae cui
(lefiniendis el supplendis persaepe
supra cap, XII n, 5).
Sed poslquam in univei-sum
easdem inesse herbas eadem fere
ex variis herbarum
magno persaepe iniervallo
onsodalac
lodicibus, <|ui ad eundem
tà s\nt. in libri C lacim'is
dice X uà ¡joterainiis (cf.
s atl imagim
consimili prorsus modo e •epraes
., Figuras enim uiro<)ue libro traditas si diligenter comparanius,
maximam partum simillimas esse elucet, ita ut minimidiibium
sit, (|uin eadem forma in communi archelypo depiciao
fuerint. Cui senlenliae minime obstat, quod herbae codicis K
rudiove quidem artificio moduloque minore, sed secundum virorum
rei herbariae consullonimiudiciummaiore veriiatis studio
delineatae sum. Verum tarnen in lanta imaiiinum congruenza
non desunt «iiiaecUim, in quibus codices C et X vel maxime
inter se discrepent '). I iis autem adnumoranda vtdenuir ¿pytjioii,,
(C f. 28"; N' f. IO'): (C. f t^'; X" T- 2«'); (¡»i'»''
(C f 77'; N' (• 52'); (C f N" 34'); "Wfo.
<)uae in C (f 239') siinilis «iiJu.itipiii et nrijiJr siipn repraesentaiur
(cap, XXIII n. 1, 3), in X vero (f !'o4') speciem verbis
Dioscuridis magis accommodatam praebet. Uua in re mitlo
omncs liguras hac vel illa parte inter se differentes. quarum
lamen habitus universus fere convenire vitleatur'); facile enim
imagines iterum alque iterum depictae in detcrius perverti
poteranl, id quod in eiusmodi herbariis persaepe accidisse
iam Pliniu-s nat. hist. XX\' 8 queritur. In figuras autem numero
satis exiguas, quas modo composuimus, inter se diversissimas
haec explicandi ratio minime C|uadral. Ouas si accumtiiis
conferii«us. hand dit'licile intellegitur X eas praebere imagines,
quae texlui Dioscurideo magis conveniant. Is igitur. qui vet
li brum K vel coilicem inter archety|)um et N'eapolitanura
quasi medium conHelendura curavit, cum archel)'po nonnullas
imagines falsas vol minus idóneas inesse .aniniadverlit, in
liavum locum ; nentla llores siibslim
1 solum lierhar
se videtur.
re ;ul archelj-pum quan
Idem fere, quoil il
et descriptionibus ex
IClenim NVapolitani lexi
conyruit, quamquam •
e plarum>)uc repciitis c
"/ymifAr.. J.„mu,l Vili (1793), 2i).-¡7. Slû
lutisniodi siml v. Ä.,li.i;,.rtiis, ^otli-ior, |
frlpo,.. lM6<,f<.<:
1'. ÎMÎJ«Î tpnjifn, »Ifi^ns ijpinc, iimiiJitJin
cum cura scriptus, in singulis sat miiltas contiiiol lectiones
praestanliores, .\d idem aiitem exenijilar utrumque referendum
esse inde etiam comproliatur, quod modo C, modo N inlcgriora
praebnl huius recensioiiis verba. In synonj'mis vero recensendis
nonnuniquam X' praeferendum esse, postquam C. Sprengelius
adnotavit '), accuratius demonstravit W'ellmannus »), c|ui nonnulla
eitis generis in C omissa sive confusa in solo X vel servala
vel rectiore ordine tradita es.sc exposuit.
CAIH'T XXIII. DE P.\RTIBl'.S, EX QUIBl'-S HiiKIUKIl
ARCI-nn-Yl'US COMFl-ATl'S SITCoaluisse
lierbarium Dioscuridettm, ciuaJe libris C el N
tradiUir, cx parlibiis iribus distinctis, posuiuam a |>rioribus
allquatenus pei-spectum esl'), Wellmaiini imprimis conimentationibus
saepius citatis iam constat; quam rem in capitibus,
c|uae praecedunt, ilerum aUjus ilcrum atligimus. Totius autem
opens |)riiicipinm c|uasi et fimdamentum in herbarum figiiris
secun<lum litteras digestis positum est, ijiiibus duae relit|uai;
herbarli partes, videlicet s\'non\-moi-um catalogi et capita Dioscudiv<
Plurima t
archetyinini
s per
Î ec|uidem persuasum habeo.
ostro el luculcnlissima vestigia
communem libro rum C et X
sse. ul liguri.s herbarum syllogac
n«™ imnginun,
: fonllbus pe adiceretur. Oiiam t[iiaestionem
. libel, proliciscendum est a v e tus t o illc
eleganter ornateque conscripto, quem in codice C (deest
i;nim in N) inde a folio 8'—io' herbario Dioscurideo praemismim
esse supra (cap. XHI) ex|)osuimus. Hoc indice, ([uem
is alphabeticae Di
seen dam summi ess(
non omnes herbae ir
enarrantur, sed pars
scripta. Duac ergo.
i doc ti nondiim inlellex
irctioribus limitibus ci rcu rasi
ad indicem atlcndimus, classes herbanim
oniunctae inveniunlur, altera
altera vero herbarum, quae
in indicem non sunt receptae, lam quemadntodum intra imamquamqite
litterara duarum dassium herbae sese excipiant.
ex codicis conspectu, '|uem infra parta <iuinla subiungemus.
facillimo negoiio cognosci polerit: in quo indicem vetustura cum
ea, <|uae in contextu exhibelur, herbarum serie composuimus,
Ouam ob rem |)auca generatim hic raonuisse sufficiat. Jmercedunt
autem per singulas litceras inter diias illas classes, (|uas
breviiatis causa numeris 1 et 11 notabiinus, hae fere rationes:
I) Herbae universae indice conlinentur |iertinentc|ue a<l
;) Herbae indice receptae (I)
;p rime re licet, habemus
cutionis formula haec est; I
yuod si formi
Classi!
linem facit ci;
praecedunt clasquilur
4) Classis I! universa
lilteris. list igitur: 11 +1.
5) Series magis promis( e reper
11 + ( + 11 + 1 + I I , i
in quibus omnibus ordo, quo herbae
ipso contextu compi uri bus locis immi
llaec si periustramus, paucissim
genera ita conexa esse \'idemus, ut a
Ijermixtum, sed ulraquo classe per si
i|iiasi compacta unum vel compluria
'I V. prnefoltoncm nel Dioscuridcn. 1 p, X^
-n cum altero no
is li Iteras coqius
•Í
•f
' i r i