
154 L‘ A N T I Q J J f ;T È’3 & X F LJ^TfoE’Eb Liv. M.
.r.,Æ:;1d[ -À P I T R,E..!,;Y.I.I.
I. Les amphithéâtres. I I . Où étoit l'amphithéâtre de Statilius Taurin. H L , Ce
qu'on 4pgejfô{i0tf:OSL'} l'arene & leppp^i^t.. 'f.^ffLes^degpep^ffe: l'amphttheatre.
Pr. L ‘ amphithéâtre de VeJpjtfi^rt., V I . Ce que tpétoït qye ^gjjgegtnaca.
I. T X nom amphithéâtre efo greç,,„& veup-jprqprenieqt; dire,un lieu de fpe-*-
,j ÆacfefaH de deu± théâtres ddints Fur^qntTç.Faut) q.jjcqmine,d ît Çaf-
llodorej^onles fpeârateurs font placer tout autour. LeJjopn ttavea qu’on lui
donne qfolqugfqjs , 8c qui fut d^afo td-donmL ajfo_tl^arre.s expnme^qlfo
lÿded'à'n^^çiulJilSjlto
éqcorV^ujpqrd’hui.à .l’ampliitheatrc de f in ie s Allk’qn appelle Ls Aiencs de
Nîme,s, & _aijx ^reniei, de.Xintind-aè près d&JÏLuÜc ^dommou s.parlerons-plus
bas. Ârentt veutjdire ; avant q^^^^^^^^KeaMi^Tep^g^@ampnitnear
tre j 90 wrépanÿdoit^^^ns t l’aire du foMe.^Spfoaj pn ,ai^i^nt£^Qienitj, âuSl’-
quefôis des Eth-iO|)ferisjq^faifoient.cett^:^foixdbion : Enfpifç, amt^er
deux Ethio^fen^ a -fo^ïgbéveux, a a n ^ t i4 e j^ t^ o ^ t£ y ^ l^ lj..q p ;e.lmlceux
qui répandentjdù "lagle.âaïk amphithéâtre. _
» ,C’étok peuçêtre piarc^ffu^e,_fab 1 e &ait trop mou^an|^ qu’o.p m eûoit qu el-
quefdis ^m^fo|drgUÊdela lirnute fo piçrre^^K.J^ lfog^etre-ên poucfçe(V.Ea&
une 'magnificence mal entendue^
chryfoéïufp4 cfc î^eïjon' encheriflant' pa;deffiis, fit ajouter a la .ehrÿl ocôlfÿdu
cinnabie broie. Au commencement ou ne faifoit que des amphithéâtres de
bois; oü emîjâtit^depuis dejpierreA
11. Ce]tu .de Staulms.Tauitis fut Je prcmier.bat-i dcqj'iccre à Rionic.d.ilisdéi
champ de Mars fotSs’Pempirë^djAugufte, fefaffi?Ehon, e t q uÆ ^ ^Æ ’KUeuP
de ceux qui ont ahtjxue l'amphim elm ^q^ tffle encore à prefent A'dppj-t
mine près de Sainte Croix en Jcrulalcm^eil teluidyStatiIms T au>rus •■'celut.ci
ct'oit'ati champ de M aK, ’ fort “clpiguc ^ej^éhîi qui ilïlîïdjç^èn
dlhuâ.X’amphitheacre Ja Scatdim.rEaurus, liûitebruk dous'.ÎX^ron ,*.& enliute
rétabli'3 com_meil'p«irpip/dn cè.‘qù’]FfetrôuŸFmdfdb1ë ’danf^j'3tlÆr'&: dans R.U-
fus efitréjeg edifees-de 1 aneu v iém,eîi£gi®ib sMefpafien en.bâtit un plusitgfand
C A p-.üfef V-M.
/. Amphitheatra. II. Jgÿp locà effet amphitheatrum
Statilii Tauri. 111. Jputi effent c.rreaV
arena & podium. IF. Gradue amphitheatri.
ef^ii^j^Spitheatmm Fejpajiam. FM
effent pegmata.
X. \ M p h i t h r a t r o m gRcce fignifîcat locum
/ V ipeélaculis deftinatum, ex duobus theatris
ffmul junéèîs ronfedtum.3 incpiiunt Cafliodorus V a r.
j . 42. bc Ifidorus 18. ; i . ubi fpe&a.tores circum
locantur. C a v e a item vocatum o ccurrit > quo no-
mine interior facies proprie lîgnificatur / quæ cava*
ell. Arena ( i i iæpe d cicur ihk 1 nome 1 hi lie
que amphitheacro N emaufenfî datur. neenon & are-
nis Tinriniacehfîbus aïii/cjue amphicheams. Ance-
quam ludi amphitbeatrici înciperentur , arena in am-
jïnithearri area ip arg eba lar. 3c , uto iiilp iam cufiC-v-
Ædiiopes aiiguando erant qui cajem, Rmctionem perigèicritt'
Sutiitide. nftqi5ïï*A rr'bitrer ' inlrkeéHùit ' 'due
tÆthiopes captlldti cum ptifillis utribus V qualei filent
ejfe qui arettam in ' ■ :.>
Quia vero fortaff“ lern mori^ulfne“, al tjp ’ la
in i irco ex limato i erratove lapide 3 auc ex lapide de-
trito & in pulverem'adlo area Ipargebatur. Ex inepta
ftolidaquemagnificentia Caligula ciiryiocollam ipargi
curavitT Nero autem cli^foeol[Iæ çontritam. cinna-
barin adjecit. Prîncipio ampbitheaErp! lignea tantum
condebantur : deinceps lapidea ftruâa fuerunt.
II.' Statilii' ïa u r i amphitbeatruin P r i m u m fliil'jjipt'
mæ e x lapide ïlrudalm in, Gatnpo M a r t io , inquit D io ,
împerante Auguffo : unde probatur erraffe eoVlpul
dieerent amphitKeatrum-ièituratum .qipôd ,l>Jûmçç[tic
prope fan äam Crucem in Jerufalem Ro’mæ vifftur ,
eflè Stati'lii Ta u r i amphitheatrum. Hoc namque in
campo Martio erat ab ilJo longo ipatio disjundlum.
Amphitheatrum illud Statilii Ta u r i fub Nerone in-
ccndio abfumjdm fuit ^ exindeqiie-reftauratum t ut.
inde liquet quod'a Rufo & a Vidlore inter non* ur-
bis regionis æ dificia connumeretur. Veijiaffapus Jange
8C
1 f o i l , -3 A M©,H3ITaEIIE AiTfK E?S, I T H ' ' ' tjy
Jitl^fïbfesdönt une bonnepairtie rede aujourd’hui; car.s’il a été fouveut.
b rile Ssiruiriéldans les anciens rems, il a auffi louvent été uétalllfo ParmideS; <
amphitheatres qui nou: relient ou entiers ou à dejiTÿdaHuit^Jih^^iemapeSfib
qj^terfo^oJKpai^bfesïkppsâywi^jpirj diti^iiifoti^^tr.Q-vwlgbfopt, m^le
fop$;aji£Ufis.! Laa-pUis^db'^i&n^qÂKïappeil-co^tbes^riïglesîjfês qpjiicenott la
plus bas lieu, étoit ovale : & c’eft ce que dit Calïiodore, ovi Jpetiem ionuuri
de,yîi i j f o k âUfou-rb4|®:ëfo'12ejtil ®7t,aulE8|[3!his3 b^3> liati»i/itpjenti i.d,^ ou des
voûtes, pour y tenir des bêtes qui dévoient combattre, i
III. Ces loges s’appelloient cavea, nom qui étoit aufli commun à tout le
^^^pseesId^Jqgg^U'lgrsiftieffe^pU'Yervt: a-gpel*-
lées cavea dans Stace, & dans Trebellius Pollion, lorfqu’il raconte qu’un
] ^ d . a - r ^ ^ e.h ^ tg d .4 ’topéBakii5eilfaApieBBfisSagi^*nl6eîM.sAih'uà
^ tik iiü ’ t îjîjioV^'engodfii^i'lliDmj.ki'euii^lîlicnMhyÎTjinalàijfJi^ji^iilyijik
1 V ^R âp i^ a ’ïrg^rlu n Id e j,,
îio^p^'hu^ÿia^tùi^sstûnïü'li.ipiiiiai 3 # u ^ ^ l,^0|idi3tti.s
'^H F ^p |X > i,c ^ lß u r?ht tlîi^ ^ e ’-L’ip^gfeeSj;,, pWJ^p&:tfji!§ie§p%qftur0lf
&.> s£î3 . ®j
i3^^sVAi|e^qiif£fexpe4itv!g'éwift^tc)LidSn!fpuT5dèfe,;fij,n u ru llc , fun hiqitcllef^ÿ«i.|l
J J eh|i£pirffie|d’S ^ Ä i '= h«^^iftt|fc podium.
l iM i ’^iwpLojrjp.oïWtl&q'iai't.sl'hTVav i nce®.m»Jtd^denïplfo t^dâçisslesi
HwdbnSd,‘ï ' ^ i h # ^ < ^ p ' ‘’i 'W d e 1 .mi[)bu l 'èatis;<.^îiJ'qilnt,j.le pctiHo,'c’oh}iîdt
xj^1î^> |^ !^ feÉ l® ;d ^ ;^ P tâ 11tdla >pkpe,-des S;eimMbs^uhtfile'yi^sbud'c,:;deÄ
ICl.urmi u ^ sA ^ ^ rt'\® ^ li|lT ? ira rM ^ ’lffegêi'ëcutufosb^.iès(ijr^gn(y^^i4,ciL1*si
f. ,tl^ s. BoifduSli I .tjpil a c'e ■ J e sî Frm-p af c u i
1 è. efp.e-oe^d^tkirbliéfri oli\ort.|B'gd?fe«i5lî>i^t<ftid.>MiÜgd'onn.ois là
ècdiêsai*üi^fi^.À oifllon-tWlnnuls^Scfo^ lérlçd îÆ*®iait rnttflu
-^■5^lav.qiidc|jSld^3jer.o'iii iqajfflgft
jûcds ,yei^sViiit;êui^iivsnraitni*tp Ssjft.tAà^luacttc.ohtPe L s> ^ i]L t^ d l'^ lç '»
CS>>tx ^ es autres bêtes feroces,
quu leil^ityiiuît l^iijälcs limites v ii Wniffl^a*\®ii»nn^^uts^H.rouh.tl^,.i-prs5sïil,,
l a t y ï t ó ^ r w ^ ^ p c y ldrr,fe'voir.bI^ÿl ’
le bai.d-3‘ii- p o d i u m witos^iahiAsfB^fefefo^gt 1 dt.sks-,
on t, giuMukle» kîcsjh ophjicn^l ure qqclqirâ^d(y?cçpiiSÿJ^i»»inohBoOT
h “qiÿéht^èi'tijii'nes ‘óeejiltopsïc^s.bkeSi^Ä%ij.Mu6lques
P t .
'cu^fs-maigna pars hodieque tupereft : etfi enim fiepe
iiacénd'io atfamtam' fu(edt3 farpe etiara fuit reftauoia-
in te g ra ve^enïMVa^
fuperfunt,, nuMum hiaic Gomparandum. Capere 3 inr .
q uic^ié^ ^^j^a 1^6 tog inca^ repteh^m^lIia.^^ ^fc^
.rum. Ar.ei- ;iMtêri©r j. qua:' vocabatur 3 ovat®'
, föïm® 'e raf, ow inqiiit.'.Cafll0döria's
cir(ciam A-renas cave® eraat fornici-bus inftruót® ubi
fpras in arena ^u’gnaou.faB in’clu.fas fèrvabant,
. I I I . Cave® nomen ctiam toti arnipKittetri inte-.
riori faciei d abatur : imos hofce.fornices cavcas vo-
- c a 4 l^ a t iu s , .ö^^xebenius •PolKo^iik@ajM)i;^^^itl«a
cwn q uidam geutmos
vitreus pro veris vendidijjet ejus vjeori i atque illa
tre\Jpp,dtid>\ v jn d ica r i ju e lle f, ^fiijnripi q u d fi a d teonem
vcnditorèm juflipji deinde e 'ca vea caponem em itth m i-
rantibupjue cunttis rem . tam rid icu lam , p e r curionem
d ici , /rn p ó taarai f e c it, & palïus ie l ; deinde
Wegotiatór.emi dimifitA ■.
Arenas circurn mu>ro cingebantur j-fupra quemjpp-
;M4 (^Mp'MtXoatr|^'ô<iiumVçq^4ycIffsÿarq .
^QM^atiff.tHÿciÆa^nhÀabeb^
.tujG^ne eu.!®- felflis curuJibus, comitantiBus lidtoribus'
aliiique miniftris. H ic etiam loeus imperatorum era£,
quibias föl-iatïi -parabatur opertum : |ludos'^êdejb'at^'
at0üéjlpe^acula^CïiI^ri'â/^jBf füiaMp^ttebat. V ir f
Æâb'èbant.
^ p Ä j6 4 ^tniirä«eCet'i,
^ ^ i^ ^ |û ^ ^ ^ lom ^ j,.p a rd o r vinp^ ^p^Cnerarüm',
rumque ferarum iimpetu^ cum eæ furibundæ in arena
♦ c^Sfeipt'ÈaienÊ j nifi eirciam retia atque GancelIi appo=-
oiHnia reon^ïliië; ppfTent. * In extrema etiäm podii
ora ligna erant rotùndà & veriàüilia , qnæ - feras
.eonfeendexe völentes præpedirent. Nrhilominus taêr
5m en a c c i d i ^ q u ^ n ^ ^ ^ t feræ ® # # ■
aes ipEuiiïPôi®nt" :■ flu * x a u fa fuit tit adjieam propel«
K k