
434 L'ANT IQUITE’ EXPLIQUEE, &c. Liv. V.
iaæssss ffiæsmæffiSsasaæfieeasHfiaæ ffiææfflæææææisaaseaaaaaEaaâaa'aawaæaâ'ài
' ^ C H A P I T R. E . V l. „
ï. Las LSuhMs. II. La èêrémottic du gui de éb'efîtt. IIlL bÜ
* 4 es Druides- font en h'tàùt de^s:éfémàrm.-.îV. Jtupré ctfémonie^dèW SélagS,
K- idufre.ptr1les^éjïfs de prpins. V f . La divination in ùjagt chertés Druïfoi,
VIL. Sirvcynthk adorée par Us GaukB-du wmde' (SWj^iïcfe TmtK, '
ï. « T -. Es Druides, d iiy ^ r Cf/*r, ont l'adminiftration des chofeséivike^
. ; ^ .l ' .j& des-taetifa:estant publics que particuliers : ils expliquent ce'tjjéi.
» r^afàe foMlIgioïï. Les }ennes gens en graMdjiotnbïe
» ciphn^pils; font ehezles'Gaulois1 en grAd fsoÉneai; /atfeit##5^ê%l)^-lcsdïS.
» fibrentsqui arrivent, tant; pebÉes^ qüé!-pa«iedk¥s;3i ’iiifeÊ%'!^ttil^îc'feèt-
».cdwHRte aâàom, ©u-qn eique m entere^s’ il arrive un différend fur un héritage,
* ou ^ des'IinMces^iii éà fooïifeju^S-j’ftiajWcs'd’êrafcJie^ ouile^Fèèfeiftpêif.
» ifisifaiiesgfâfc&g» '.Si- quelqu’un, foit parti<^lier^fel6®^iSsat!j%^è ^ütpaS
s> acquicfcer aleurs jugement,-il lui eft défendu d’afli&er aüx flëïmcés ÿ ç5®
* une ttès-grande.punition4t|ï'ê!z-.èux; car-seuxqüicïï tet-eX«lu#SpiifeW|%%;t
» des;ithpiês;&,des-fbfeierats. i^Ut 'lensspdé^ &it-y periîjti^c ns veut ni leur
* parler ni fc joindre *’ eux , de-peur qu’un tel commerce n’apporte quelque
* malheur : on leur dénié la jttftiefe ^ÿiasd ils lâdem«ndenfi?,&: &flff&diui
* rend aucun donneur ..Ces Draidesemt un chef dé leur cprgsq qnis a route
. s>!jI’autor(té che» eux : quand il nieüttf^ celui qui enti^
a cous tes autres , lui Fuëcfe'dc*'. # tfon trouve plufieUîs- d%n^®®éi
» on «a élit un à la- pluralité d«s-&ffeageS. Il arrive- auÆi qùélqtièfôis qùé
» f çîeé&on d’un nouveau chef fe-dée^c“p'ar les atnâsil En'uïîreèfeliHcffîs de
» l'annéslss Druides s’adèmblent en un lieu cnnfarré-.(upf-aurre leçon-porte m
>> luco conjecrato, en un bois facrA) aupayis des Carnutes qui OCCljp.çnele'rpiJjeq
v> de toute la Gaule. Làyxennçnt tous qeu-x-qm ont des différends, &ikâ£quie£:
v cent à tous leurs jugemeos. Les Druides-farerftdbfeôrd é;abljsdân$ IâCTrah4 ç
» Bretagne* Qc payèrent, ioequ’on croif ^deDdgnslaiSaule r&.cHc.ofe à prA
« tint ceux qui fè veulent inftruirç pèusp^akf^ëncde\cwté.dift^|iffiei'p^ft
* ’fèst dans Cette îfle. Les Druides font çxeinrsd’aller Lia gnerre
» tributt ils )emèfi^t; dêtonrc forte.d'îa»iiWHή^.C©sgrands Fqni
" que piitfienrs fe rangent Ssfodtïefs fq |j leur’ jï&l|TO^V $*£• Ses parens
• âS A Mi*fl
I . Druides. I l .V i f c î eertmonya. ï I I . M&-*
ntmentum finfgifare übi pm id e s faprfs pP-
*nati vfjfybps comparent. JV% Alia c,eremo-
nia Selaginis. V . Alia circa ferpentum Drug-.
V I . Divinatio in ufu apud Druidas. V I I .
Berecynthia a Gallis culta tempore Gregorii
‘Turonenjîs.
I. RuitU?; ïnquit.Ûæùr dc j&èîfëlGalïicp Üib. Æ. ’
L / rebus’ dfoinïs " interfunt j facrlfick vüblicd ac
fr'âvata procurant> rèligtones interprétantur : . ad hoi
magnüs àdolefcentium numerus difciplina caufaconcumtJ
magnocjue U funt apud eoi honore i nam fere de-omnibus
■ cbntroÉerfîispUblicis privatif <jue ûonfiituunt, & j i quod
efl admipm f acinus, f i cades faBa s f i de hdrcâitate,
de finïbus controverfia eftj iidcm decefnunt : pramia
poenafejue conflituunt. Si guis aut privatus am ..pxblï-
Gui corim décrété non fie fit, frtcHûciis int traie un t :
hac pma Opud efl-Ms -'graviffitya yguibus ïta 'eft inteï*
dMm : ii numéro impiorkm ac fcd^^ù^^àbehiùr^
iis opines décédant f aditUm eornm fermonemque defu*
giunt^ nêguid èx conta^0e:iiicommoâi acçipiant ; neéjut
iis pet&m&i fui redditftr neauè bonos. u%u$ communia
catur. His autem omnibus Brdiâibus treeft mus | qui
fummapn inter §os 'habet auHoritatem • hóc mórtito j ß
<jtiis ex reliquis- excellit dignitate face edit j at f i fini
plures partisf fuffragio Btuidum) gdlpgitur.' nonnun-
quam etiam de ptinchatu airmii comendmu Ii certè
anni tempore in fimbus Carnutum, ■ qua-regio tofiui
• G allia media habeturconfidunt in lo’co confecrato : huit
ormes undique qUi. controveÿfias. -fiaient, conveniunt A
eornyique judtciis decretifque parent, .fi^ificfilififi Jri
Britannia teperta, atque inde in Gplliam t'rqnßata effe
exiftirnutur | & pane qui ailigentius earn rem cognofcere
volunt3 pîerumque, [llo, ^iffepdi caufa proficifcuntur.
Druides a bello abéffe confupverunt} neque tributa ma
cum reiiquis pendant : militia vacaiionem omniumqut
rerum.' babott tmuenitatem.. Tontts excitati pramiis &
fuaffonte multi in diftiptinam conveniunt, êr a propinr» tâchent
,► ■■ - f > / ' . ÿ jj
tâchent-,diy tigtro^nftlen^ eufeus. Ils fe»f©n&'apprendne ^àit^on,u n g ta n d «
nombreide s:ersspact,çpsu^ & 4»^je n ,a/dmt g a ffe n y i ng fj n n ^ } (§qs cette«
difeipl i n e tdM 1 n’eft-p^s p ernu^É^i^e^e gjÿilsjleu r enfqigmqr^^
ils éci‘i.yjqoepaUi.t.ant ^<£s autres .affaires, «
tant' publiques qji^ p , a r t e l,|s^ Je^ctbis. qiÿilsj.en u|énç-ainfi pour deux rai- «
fan?:.la prennereseft, qu^b.n,e>y©ulent,nagqu;®4 ^ 6SSGÇ4 ^ do(ây.n,.e fe«
îépfndç/dânsle puloj^c. L.v!^^jd,l^ ^ 1hVW;.fl'îjEarc? d uil^s ic£oient que Ji o,n <
ccnvovftte qu'ils. en.fegncat, ^ i^d itui'jjll^^^n^p^^negkgpn's.à l’ap- «
prendre pan,Æ^pif-®sli|^^i|^JSB?V^îâ^^qsiar^xiiJil,efe^,^gppt:^düs «
ÇPçpeincd’.apprpndrepar coeur d£s qjqiiijsïen^hs.eltoi^^g^rt^ Le ptpjiÿpd «
point de la doftrine eft que les âmes ne meurent point ; mais qu’après la«
Jdqrt ni©jïç®paffpnpd%ns V tu flpUfinc
eXÊiit.eqàilasjy-eran 5Kp,arpe?q,^pl)l^p.çi!i'.iesà Ipei>l4«Çb'moijÇ.jIls .r.'ilpntiatit eû- «
b0»e<ffdr^^ffte5ï&fun.leuft^r||)i^[)âh^iisi,d,l&la y^^pi^dpjtoàndp, & de «
ht-riCj fur la naturv,^prfli.\erltu(&, h puilianu.uks,dieu immortels \
commumqnent, lcnçs opinions-, Iu«^s|cJ|^fe^vaux j eu n,es ig.er^^üiifk^Muiè ,v
lent.« , >’ s i' >-J « i a ( - , i
• Strabon nous apprend q^elqqs^partiçulàri^z^ursles^m'|des,^qir9 ©,^af
n'a point décrites, «pl'l y, a liiez les Gaulois, dit\illavDçois;/fortcs.degcns^qui.s.'
font forp- r.m_n.fîdprez«i4 es.Bardes, les Vatcs A l^^iniiJesÿLÇs»I^.ït dpffijtôf^j.,.
tent des thanfons, &*fon%tpoetcs. les V^tjes^ lacnhe^^eNs s’.ip.pjnpi&ntii^
connoitri)6e a expliquer lcs^cjudes n ^ c l'b j, Je^
des phones naturellessla phdofqpbiejmoi.ilc'Ll^palleut pour,gi mds
de,laqnftice-& de*l:éqïutp>; & c’eît pqur-^laSqu on leur^dçh t,e.lc j ùg, ni eij^ d ^ .;
affaires ytànf-publiques que,gârtXçfflipre^ til^ppaffoienit
civdss & accoïnmpdpient les gaf t.^ Jor^u.j 1 s^tqiwi\t fur le point dqicotfibattie„
Lcs Caulois^erment eju^jp^l^iuklc^npinbic des DnuJ,, ang.men®;A< î
ils^onc Ls fiuics de h terre en ibondai^c, ■d'anc.Ieg^rmd.es qu^ L^uitreJ,^
aura un,tetns pivle feü &i;e,au;priédoininer,qn^« ,
II U n des plus confidcnl)b!> aetestJ4 c religion des Druides, écoit eclui^u'
Gui deuchene que ^hnq.déepc çn cette fÿD^c.B'LGs Dijjulps; c’ilt ainfijqu^f
les Gaulois appe!lept;leurs LM^ges^j^igt tienj^plus faeié quiîll^S ^ g ^ g
chêne gui .leeproduit b°ls>facq5z^qui^;çntd^Mpnës^;&«
^te,font aueÿnc cétéinonie jn a£te
feuilles de cet arbre pce qui pourrefttiavoir donné'-lieu^e^eroireW^l^tir «
gnisparentibtifque mittmtur. Aiagnum ibi numerum
'verfuum edifeere diemtur. Itaque annos vicenos in | | | | j
ciplina permanent-, neque fias eff ea litteris mandare ,
cum in rtiiqUis-fiere pullicis rebut privatifque ration'd us
gratis literis 'ütdntun Id mihi duabus de cäußt, infiituijfe
v ident nr 3 quad neque in vmgus «effern t
[linffi neque. eos fiti. 'M fcwt, Utens cpnfifios 3 minus
memoria ftudere, quodfere plerif ^ue^cidit, ut prafidio
litterarumydiligentiam in perdifeendo ac memoriam remit-
0ntdlnprimts hac voluntperfuadere 3 non ititerirt qnh
mas > fed ab aliispqffirnortem tranßre ad äfio/J- atque hoc
maxime ad virtutem excitariputant, metu mortisjiegleao
Multapratereq $efidepbusa$gueeorum motu 3 de rmndi
ac ienarum mdgnitudine 3 de rerum natura, de deorum
immortalium vi ac potefiate difputant & jwuentuti tranf-
dunt. :■ 1 '.v •!. >!'■ < ^
I Strabö q u « |äm ^ P s (^ ^ # te rm iila uc cxplieat;,
'Apud Gallos tria frn tf inquic a &w/»MW genera 3yqux
rpagno in honore habentur; Bardi;4 Vates & Drüides,
■ Tom. IT*
Bardircm'tfiènajcahtmt Poetaque funt s. Votes facrifi-
cant, & rerum natural}um. indagaiiqnr expBcatiönique.
dedki fmksî&pùàdes. rerum naturqlium djfiififhm. Iloi-
lof jphsamTnoralem adjiciunt ; ut magni jufHtia fetbatores
habentur3 tdeoqug ipfis negotiorum turn publtcorim turn
privatorum judicium defertqr. Ant^acJlM^ivilia fiella
fopiebant 3 fattionéfiffie jam qdprdliandum paratas mu-
tuo nconciliabant. Galli futant 3 crefcente Druidarum
D m id e s q m m ß d l i i c a t e r i p u t a n t animas & mm dum cor*
fuptiom tm? m futurum quo ignis
& a q u a dominium oh tin eb .u n t. ^ _ B
tl, 'Inter w^cipuaDruidanin^facra-3NnulIummor
ju s ceiemoma illa^ q u am c irc a Yifcam fervabaiit^ q u a
d e re P lin iu s lib . iff. c ap . 4 4 . Nihil habent
fita fuos appellafitptagos 0 0 bpre in qua gignatur3
fi modo fi t robur, facratius. Jam per f k rpjomr/t.
eligunt lucps. 3vnec 'ulla fqcra fige ea fronde Goqficium 3
ut indé,. J p ß l l g t i interpretatione grapa.poffnt'