T E T R A O» t e t r i x ,
KOR.BERK-of MOER-HOEN.
O n d e r het zeer fmei grzm der Hoendebeh vindt men ddn ftam of geflacht, nm welfc de bade
Sexen der afttammelingen zeer kennelyk van alle de overigen onderfcheiden zyn door een mi.be.
kleedfel over de pooten, fommigen alleenlyk tot aen de voeten toe, doch anderen tot zelfs op en
over de vmgeren (*). Aen deezen ftam van ’t Hoenderen gezin gafhierom de zeergeleerde Heer
J. T. K l e in ter onderkenninge den naem vm Haezevoeien(\), hoe zeer anders, ftriktgenomen
geen ander, dan alleenhet witte Hazelhoen, dien naam, in de volle uitgcftrektheid zyner mee-
ninge, kan voeren.
. Tot deezen ftam van Rmgpootige W ildert Wald-Hoenderen behooren de Oer-, de Kor- en
de Hazel-hoenderen: Van welke drie.foorten de eerst en laetstgenoemde, zoo verre my tot nog
toe bekend is, aen ons Vaderland niet natuurlyk eigen zyn, wordende daer in enkel by toeval,
en dat nog zeer zeldzaem, ontmoet (§): terwyl naer de grenzen toe van ’t Mimflerjche en van
het Graeffchap Benthem, in ’t Twentßjie, Drentfche[ en Gronmgfche land, ook nu en dan' in
Salland, de tweede foort niet ongemeenzaem,' en alseenaldaerhuishoudende en voortteelende
Vogel, wördt aengetroffen.
De alomvermaerde Lmramsr noemde in zyn Natmrßelfelen Sweedfche Fauna, deeze voor-
werpen met den ouden naem van T h m o , ' en het Hoen, welks befchouwing wy hiet aen onze
leezeren voordraegen, werdt door hem byzonderlyk Tetrix (**) geheeten; terwyl het zelvc by
anderen geboekt is met de verfcheidene naemen van Urogallus minor , Tetraomimr, Mt tagen
alpinus, Phafianus montams, Grygallus, en Gallus betularum. '
De reden van deezelaetfte Latyniche benaeming was,‘ dat de ICorhoenders de Berkenbojchen
beminiien en meest ter bewooninge verkiezen; hoewelzy ook in oorden ', da« die boomen niet
zoo overvloedig ftaen , onder het kreupelhout van de wildernisfen , op hooggeleegen Heijen '
vooral111 de ™ebyheid van Moeren en fteekturfveenen zig ophouden: waervan daen het, denke-
lyk, zal gekoomen zyn, dat fommigen ook aen deeze vogelen den naem van Moer- (d. i. Moeras-j
hoenderen gegeben hebben. Aen de hier voor genoemde verblyfplaetien, waer de Korhoen-’
ders gevonden worden, weet men, zyn veelezoodanigefteekturfveenen en Moeren eigen of beiend
: Aenmerkelyk is de Bourtang/che op de oostzyde van Groningerland, ----- Ook geeft aen
een opmerkend befchouwer het Vingergefiel zelf van deeze Korhoehderen niet onduidelyk te gis-
fen, dat zy even zoo wel gefchikt zyn, om naer vereisch hunner leevensomftandigheden, ofnaer
B ( • ) Zie van deeze laetften het Witte HazeVtoen en zyne pooten afgebeeld
in de Plaet, welke in de Ordo Avium van K le in voor de LVIIfte afdeeling
geplaetst is. •- ’ ?■'
( f ) Lagoput. J. T . K le in ubis. pag. 1-15.
(§) In 1748 vcrhaelde my zyne Hoog Edelheid , de Heer Graef van
" N a ssau-Beug en , dac hy eens een Oerhaen (zeer zeker een wyd verdwaeld
voorwerp) had gefchooten. Gants verkeerdelyk zou men uit zulk een ge-
| yal befluiten , dat in Kcnmerland, in de bosfcnen der V rye Heerlykheid
Bergen, buiten Alkmaer, ook Oerhoenders huishouden.
(**) In het Vlught ■ Bedryf van Paulus M erula , bl. 4 3 , wordt gefpro-
kenvan Trap-Ganzen, b y de Grieken «frl, en genoemd, zegt h y j hier
vervan
b y N E M E s t A N U S b y P linius Tetrao. H e t Hoofdftuk, in welk
dit by M erula voorkomt, is over ver/cheyden Specien van Poghelen, die in
deeze Landen werden ghevanghen : waeronder ik my verbaeze dat ook de
1JUP, de Otts o f Tarda gefeld ila et; met byvoeging. „ Zy koomen over
» ,n rien Herfst. De Pelden, aie zy vele 't /amen innemen, fchynen met fchae-
>>. pen overdekt te zyn : werden overfulcks zeer gehaet van de Warmoesluideru"
Hoe het daer mede in den tyd van M erula möge geweest z yn ; indien
Tetrix de Griekfche naem is van den Trapgans, zou die naem kwalyk voegen
om het Korhoen uitteduiden Maer A ristoteles zelfs zegt o n s , Hiß.
Anim. L. V I . Cap. I.„ dat de Tetrix die Vogel i s , welken de Athenicnfen
if«r« noemen, d. i. een Oerhoen. a -
T t