S Ä w
M O T A C I L i l L A , T r o g l o A y t e s .
M O T A C I L L A > T R O G L O D Y T E S ;
TROCHLODYTES » REGULUS;
W I N T E R K O N I N G .
V V y hebben hier ten Lande flegts 66n Vogeltje, welk kleiner dan dir tegenwoordig
voorwerp is, t. w. het’ Goudsbloems- of St. Maertens-Vogeltje ; (*) met het welk de IFinterko-
ning meermaelen verward wordt; als zynde beiden hier en daer in het Latyn Regulus, d. i.
Koningje, geheeten geworden (**). Het eene nogtans is van het andere zoo merkelyk ver-
fchillende, dat all wie ze beiden maer ¿6ns, zelfs met eenige oppervlakkige opmerking, by eh
kanderen gezien heeft, het zeer groot onderfcheid, welk ’er tusfchen het eene en het andere
is, niet ligtelyk vergeeten zal. Ook heeft men verfchil gemaekt omtrent de gepaftheid des
naems, ’t zy van Troglo-oi van Troohloiytes, ter uitduidinge van dit voorwerp. Volgens
K l e i n ( j ) moet hy Trochylüs, en Troohloiytes, zyn, omdat het Winterkoningje, evenals een
toi, van eene körte en dik ineengedrongene lighaemsgeftalte is. Maer anderen noemen hem
Troglodytes, omdat de vogel by uitftekendheid zyn werk maekt van overal in holen en gaten,
welken het in zynen weg ontmoet, gereedelyk in te iluipen (§).
Deeze laefte benaemingsreden komt my de gegrondfte voor, als fteunende op ’t geen men
overal van de Huishoudelyke manieren van dit vogeltje befpeurde; het welk naementlyk in de
muuren derland-en tuinwooningen geen gat, aen den voet of de flammen van bemoscht geboomte
geene opening, tusfchen de takkebosfchen.en heggen geerie höltej onbezocht laet, zoo,
om daer in zyn aes van opgefchoolene fpinnen en andere Infekten zeer vlytig op te fpooren, als,
om tegen zynen broeityd de bekwaemfl-mogelyke Neftelplaets uittezoeken. Of dat verblyftot
broeding eenige diepere holligheid tusfchen de ileenen (zeer dikwils eeb ftellinggat in den voet
dertuinhuizen,) dan een uitgemolzemd gat van een’ of anderen boom, dan ook, meermaelen,
eenig ongehavend gedeelte eener hegge z y , is den Win t e r k o n in g oni ’t even. Uit allerleye
zulke plaetfen heb ik neften gekreegen; en het in de Plaet afgebeeldde vond ik midden in een
verouderdeir en ongefchooren Taxisboom. Doch waer ook de Neften aengelegd zyn, zy zyn
altoos vrykort boven de aerde, en wonderlyk konftig gemaekt; zynde’er, wanneer zy in eenige
hegge zyn; altoos die oplettendheid by in acht genomen, dat ze om de takken heen hier
en daer zyn vaftgemaekt, om beftand te zyn tegen de rukwinden en ’t heen en weer ilihgeren.
Gants aenmerkelyk zyn die Neften uit hoofde van hun maekfel. Nog nooit is ’er my 6en
vooigekoomen, het welk anders dan van eene Horizontale richtinge , of Het welk anders dan
van het zachtfte Boommosch iamengeftcld was; hebbende meeftal eene langwerpig- ronde gedaan-
te, en zynde vry diep, als een koker, in zyne holligheid; dewelke naer achteren toe ruimft
is, en niet dan met een kleinen elleboog van het gat af door welk het vogeltje in-en uit-vliegt,
baeren toegang naer binnen heefc. Deeze broedkamer is met het allerfynfte mosch, dons, of
zeer zacht haeir van binnen geftoffeerd, beide tot beveiliging der zeer dungefchaelde Eijeren, .
en tot wärmte van de even tedere jongen, die waerlyk in dit neft, even als in een’ pelsrok,
tegen alle koude zyn befchut: Zynde hetzelve ook, tot dit einde, zeer dik en dicht in een
gewerkt, en overal zoo wel fluitende voorzien, dat geen regen ’er kan doordringen. Mec
dit all is het ter zelfder tyd veerkrachtig genoeg, om zig, naer gelang van ’t groeijen der jongen,
die dikwerf niet minder en fomtyds meerder in getal dan 9 ftuks zyn, te kunnen uit-
zetten, zonder te fterk wedertoetedringen of te nypen. Door dit middel is ’er altoos plaets
genoeg beide voor de ouden en voor de jongen. Ik heb de Horizontale doorfneede van zulk
een Neft in de Plaet doen afbeelden; zullende de Leezer, wanneer hy zig voorftelt, dat de
ka-
(*) Fior Rancio Olime, pag. 9. Regulus criftatus W illughbey. pag. 163. (**) Omithologi recentiores ante Gesnerum omnes aviculam hanc pro Feterum
Motacilla Regulus Linnjei Syft. Nat. Edit. X. pag. 188. Trochylüs Regulo habuerunt. W illu g h b e y . Ornithol. pag- i<5J. ^
K ein ii Ordo Av. pag. 76. Die van deeze ioort de Goudsbloemskoleu- ( f ) ä Trocho, Trochylüs; quoibrtvi trochoformi corpore ejt. Iv lein «wr.
rige vedertjens op den kop hebben zyn de Mannecjens, volgens Lin- (§) verbum cavemas fubire fignificat. C. uESNERUS de Avtbus.
njevs, in de Fauna Suecica. Edit. 1746. pag. 87. ad Numerum 235. Edit. Tigur. pag. 627.
E e 3