L A N I U S , K S C U B I T O R ;
B L A E U W E K L A E U W I E R.
IN ia e mcer dan eens deeze foort vah vogelen in leiftcrboogen, neffens ecnig ander dacr in gevangeti
kleiner vogeltje verftrikt, en haer ook onder opene en op den druip liggende Vinkennetten geilagen
„ezien te hebben, daer zy op de Baenloopers aenvlelen om ze te verflinden, ben ik met veelen in de
verbeeldinggeweest,dat de Klaeuwieren in den herfit en winter onzeProvincien alleenlyk kwamen
doortrekken, en’er zig niet ophielden om te broeden; hebbende ik geenneft derzelven hierin ons
Gewest aengetröffen. Maer ik ben, federt, beter onderrecht geworden en heb geleerd, dat zy beitende
B M m zyn vooral van de Gelder[che en Overysfelfche landftreeken Ons werdt van niet
verre buiten SwÄdeeze tegenwoordige foort,met haer Neft, aengebragt; en thans twyffelik’erniet
meer aen, of men zou haer in den voortyd- ook broedende aen treffen in de kreupelbosfchen längs onzen
Hollanctfchen Duinkant, indien men eenige aenhoudende moeite nam van’er naer te zoeken, zynde
zy aldaer op meer dan eene plaets in den zomer niet alleenlyk dikwils gezien, maer ook nu en dan
gefchoten. ' •
De K l a e u w i e r e n , ook wel Vinkenbyters, Waldheeren, en Negendooders genaenid, zyn een vo-
eelgezin, het welk de zeer beroemdc Heer L in n a iu s , in zyne Fauna Suecica van i746, fchreef, als
midden in te koomen tuslchen de Haviken, de Ravens, en de Musleben, haelendehy hen aen ander
den naem van AmpelisA?) Dochby naderonderzoekvondthygenoegzaeme reden, om van gedachte
te veränderen, en om de K l a e u w i e r e n tot het Grypvogelen geflacht te breiigem;(**) Gelyk ook de
zeer vermaerde heer K l e i n gedaen heeft, hen rangichikkende onder de ptfilken, van de welken hy
hen de hleinfte foort noemt (***). De inthydmg of 7'dnd (gelyk men ’t dien naem geeft,) dewelke
aen dit gezin, kort achter de hoekswyze fpits der bovennebbe, zoo kenneiyk te zien is, eigende het-;
zelve niet onnatuurlyk aen ’t geflacht der Grypvogelen toe: - Waer hy nog kwam de welgegrondde
aenmerking van deezer vogelen Leevehs’wyze. Men nam waer, dat wanneer zy honger hadden, en-
eenio-e bekwaeme geleegenheid zig voor hun öpdeedt tot het kunnen bemächtigen van een en ander
klein gevogelte, (Leifters zelfs niet uitgezonderd,) zy hun werk maekten van op het zelve te aezen.
DeNatuur gafhun ook tot dat einde, en dewyl zy gants geenefnelle vliegerszyn, de verleidende be-
kwaemheid van de geluiden van ander klein pluimgediert zoo verre naer te bootfen, dat zy zig hen
melyk, onder begunftiging van dien bedrieglyken zang, in genoegzaemenabyheidvan hetzelvekon-
den begeeven ,‘om het met des te gewisfer’ uitflag te mögen overvallen. Anders zyn de K l a e u w i e r
e n ook gants -niet vreemd van6p de grootere löorten van Infekten te aezen. S c h w e n c k f e l d , een
der aendachcige waemeemeren van deeze vogelen in Stiefle, tekende wegens hen aen, dat zy van
ühallebyteren, vlinderen, en andere Iniekten niet alleenlyk hun leeven önderhöuden, maer ook van'
vinken^ wmterkoningen, röodborstjens en anderen, welken zyden hals breekentff;«n W i l l u g h b e y
vondt in hunne opengefiieedene maegen, fchryft hy, (ft) rufpen, terren, en fpnnkhaenen. Luidiuf-
tig is voor'’t overige hunne natuurlyke ftem: Zy heeft iets van ’t hondengebal, eiilaetzig, vooial by
wintertyd, tot verveelens toehooren : Haer klank komt nae genoeg by dien vari hovia hßvia.mtn
vindt nog (zelfs by Lronwrös,) aengetekend, daer hy van de 3* verfcheidenheid van Lantus ot Klaeu-
wier fp rä k welke by hem.de Colhrio is, <§) dat deeze vogef de Terren doorboort met de doornen van
den wilden «r«i»jfoöOT,'eeneaenmerklyke byzonderheid, dewelke T u r n e r u s en C. G e sn e r u s ons
reeds bericht hebben (§§), verhaelende, dat de Klaeuwier, buiten de mamer der ovenge vogelen,
wanneer hem overvloed van roofte beurt valtydaer van een gedeelte tegen den dag van fchaersheid
wegfehikt,. fteekende hv de overweldigde vogeltjens en grootere vhegen en andere Infekten aen de
doornen vaftrEn het iszekerlyk hier van, datonze vogel in hetLatyndoor fommigen b,pimtorquus,
en by .veele Quitfchers Daerndraeijer geheeten werdt. Dewyze van vhegen deezes vogels en vooral
het fatlöen van zyn’ ftaert^ vertoonden uiterlyk zoo veel zweemiel naer een Aekßer, dat men hem
hier te lande ook met de naemen van Duin- Schat-cn Heg- Hekfler in verlcheidene plaetfen noemde:
B E S C II R Y V L N G.
\Vy noemen deezen K l a e u w i e r den tewe»,terondei-fcheidingevan eenen anderen die kleiner
van ftuk en op den rüg roscliverwig is. De tegenwoordige heeft de grootte van een Leifter. Zyn
Sek is fterky aen de bovenfpits zeer fcherp en zWart, van ondereti bleeker, en in de gaepmge hoog-
geel. De kracht deezes beksis zoo groot, dat T u r n e r u s zelf daer door in zynehand gewond werdt ,
tehoon dezelve overkleed wäre met eenen dubbelen handfehoert (§§§). De bovenfteneb hangt, lpits
uitloopende, over het einde van deonderfte, en is, ter plaetfe daer zy vooraenover dezelve heen
( •Y L lm iiu F a um Sm lc * . 174«. pag. 67-60. (W W ? i v '!’aL? B
<T) C .L tm * iSW l . N a .E lt X. P&.93. V C ^ C
(•••)..]■ T , K ibm OrJ, M m . pag. « . . f f i ) C. Gismutos. * ¿¡¡¡¡m. pag. « 7- A . i j S . C.
( t ) SCHWENCKTELD. Aviarium Silejia. pag. a p i. bi Idem' P’
Hh