beeid wegensbunne weinige Voorzorg’ in het maeken van hunne Neften. Immers, geloofc
men fommigen, dan isderzelver bouwftof, meeft al, dor en.half vergaen Blad der E.ken, her
welk door ■ feazeligheid aerieenkleeft eti dus bet nell vaft genoeg famenhoudt fchoon er
.door de Nachtegaelen geen’ andere banden of vlechtfelen tot verfterkmg van hetzelve omgelegd
o f d o o t h e e n g e w e e v e n z y n . ( § ) I , . I , . , I m M
■ Het 1s waer , dat veeltyds op eh in Mlighedefi tusfchen de door dwarrelwmden f&ieng 1
W H K Ê hoopen van dor Eikenblad, onder het kreupelhout, de Nachtegaelsneflen aangehÿ
worden • maer de Nachtegaelen zyn door de Natuur, even zoo wel als alle andere neftmaekoi-
de vogelen , met oplettendheid en vernuft bedeeld, om voor de bekwaemheid en toerufting,
Voor de geregeldheid en beftandheid hunner neften behoorelyk te zorgen ; en hy die rneenen
TOUde dat zy zoo maer in eenige, genoeglangwerpige en diepe, holligheid van rondom iàmen-
kleevend dor blad haeré eijereri leggen en zig te broeden zetten, zou zig bednegen. aei B Ü iS het by de ftukken zelf, dat de Nachtegaelen wel degelyk in zulke- bekwaeme hollighe-
den eenige Bouwftoffen van dor heigras en hooitjens met verdere vezelen tot eene genoegzae-
me dikheidby éenHeepen, dat zy die aldaer, tot eene van vooren ingekeepte en vry holle kom,
TOnd ineenwerken of famenwéeven, en dat zy dan „og daerenboven', opdat hun neft tegen de
verwoefting of verftrooijing door ruk-of dwan-elwinden zoo veel mogelyk helfend möge zyn,
het gantfe gevaerte van buiten, wanneer zy ’er bekwaeme Hoffen toe kennen aenvoeren , fa-
3m en hechten en met banden omleggèn. ( ) ,
Om dit by de Proef te doen zien, heb ik door den konstfchilder N. Müis zoo juist doen-
Ivk Was de hier nevensitende afbeelding naer het Natuurlyk en ongefchonden voorwerp laeten
tekenen; zynde dit Nachtegaelsnest aen my door de heuschheid van mynen zeer waerdigen en
„eächtten vrind en oudenmedeliefhebber der Nat. Hift. van ons Vaderlandsch Gevogelte , den
WelEd. Geftr. Heer , Mr. C. A. vaN B rak e l, van buiten HaE&lem, u.t het kwartier van
Bloemettdael, beteefdelyk toegefchikt. Daeromftreeks, en voor all op ZynWEdGs. Buitenplaets
zelf het zeer aengenaem Saxenburg, zyn de Nachtegaelen zoo met van alle middelen tot
bouwftof van hunne neften verfteeken, dat zy zig in een hoUetje van meeftendeds enkel
dorre bladeren zouden te broeden zetten. In de ruime broei-en moes-tuinen van de Pfeet-
fen onzer algeheele Duinftreek ontbreekt het gemeenlyk niet aen taey afval van Muskov.fche
Matten- en ’t is van zeer veele ftukken van dat afval, | is van deeze bindfelen, ziet gy, dat
het paer Nachtegaelen' zig uitfteekend wel heeft weeten te bedienen tot doorvlechting tot |
menzetting en omwinding des geheëlen omtreks van hun uit allerlei gefnazelte in de holhgie,
des bladerenhoops gemaekte neft. - En ’k heb nog, terwyl ik d,t fchryve, een ander Nachtegaelen
neft voor my liggen, my onlangs aengebmgt van bmten Breda, het welk, ter d.kte
van wél S— rondom de wanden, zeer zorgvuldig door de aenleggeren g firnen-
gefteld als een langwerpig, en ingekeept bakje van hooi en andere fyne vezelen, offchoon hetzelve
al mede, gelyk het voorige, in dorre bladeren gebouwd _
En eveneens als mengevolgelyk voor veel te los en onbepaeld gefteld moet houden, dat
deeze Vogdgens geene ftevigheid aen hunne neften geeven door draeäge J d ^ e fß d e n g e e
üige andere LJ, zoo dunkt het my ook ten eenemael ongegrond , de Nachtegaelen boven
r . Ä .f l un H (*) H e t ontbreekt ook niet aen Nachtegaelsneflen , die in het Iaeg ge-
T)irr Rais, des Anim. Tom. III . pag. 7^7- a. „ Ct nid eß unpeu k ) yan ^ el en ander hout aengelegd zyn. Aliqua humtjub
® ° w fcf profond , compoji pour la Pfls f f '% M fepibus, nonnuli* in ipfis fruticibur yiridibus ö* denfiy mdijkanr.
” , f cune autre liaifon; pourvu toutefois qu on ne le df épllaÄce poiim , m jl ■ S a m - r n ;
” tût qu’on y touche, tout s'écroule. _ ,
ander gevogelte te verhelfen uit aenmerking van eenige ongemeenere zorg-, welke z y voor.
hunne afeetfelen draegen. Zy voeden die, zy befchermen die zooveelzy kunnen, gelyk alle,
andere vogelen (uitgenomen de Eoekkoek) hunne jongen doen, tot dat ze in ftaet zyn zelf
hun ondernoud te zoeken. En dit is g all; en | is, in de aenbiddelyk wyze huishoudmg der
Natuur genoeg Maer men wil altoos nog meer hebben Gelooft men fommigen , dan On-
Üermin de Vaders der Nachtegaelen hunne hinderen, I w, in het zrngen; en deeze luifteren
met zeer veele aendachtigheiden eene betaemelyke leerzaemheid maer de lesfen welken zy kry-
zeegende vervölgends die ontfangene lesfen voor hunnen onderwyzer op: (f) ’T is, denk 3r ’omdat het den Nachtegael (dat puikje der zingende vogelen) betreft, zoo mooy opge-
fehikt1 De Vaders der jonge Nachtegaelen zingen tot Onderwys aen hunne kinderen geene op
re zeesene en te owrhoorene lesfen voor, meerder dan de Ravens aen hunne jongen lesfen geeven
om het krasfen., de Haenen nen de hunnen om het kraeijeu, of de Hennen aen haer
Wvfiens- broedfel om het klokken te leeren. De Natuur zelf is de ieermeefteres van allen; en
’ t maekfel van het keelgeftel wordt naer tyds en leevens omftandigheden gebezigd door elken
voeel op zyne wyze. Bovendien fpreekt men zig zelf met deeze verheifinge der Nachtegaelen:
tegen- want men beweert teffiens, (en zulks övereenkomftiger met de waerheid,). dat de Nacht
e g a e l -mannen met zingen ophouden y;,zoo drae de jongen uitgebroed zyn <*); als houdende
zig dan vverig bezig met nf en aen te vliegen tot voeding van de. jongen.
Wat zullen we, ■ eindelyk, -ook zeggen van de nentekening, dat het Matmege der Nachte-
eaelen zyne fraelfte gelulden -ftaet, en zoowel by nachten als dagen zyne zingenskrachten ver-
dubbelr in den broeityd, om zyn Wyfje daer door te vervcolyken; om- haer te vertrooften in
de feierten van ’-t eiieren leggen; en om haer op te beuren onder de verdrietelykheid van hae-
re eiieren uittebroeden ? {**) Wie heeft zulke overleggingen, zulke -oogmerken deezer vogelen
aen die fchryveren -bekend gemaekti ’T zyn loutere vindingen.. Men heeft reeds onml-
haere reizen opeemerkt, en de Ondervinding -leert het nog jaerlyks meermaelen, dat het luftig
singen ook het al of in ’£ geheel niet zingen, van de Nachtegaels manneflens, in den broei-
tvd grootendeels afhangt van de aengenaemere. of ongunftiger Luchtsgefteltems. Hoe zeer
rokhunne -wyfiens in 1 eijer leggen of uitbroeden mögen zyn, eenkoude Noordelyke wind,
Vor-st ruuw weeder, guure nachten, .(by welke toedragten de wyfjens dan immers na-
tuurlvkerwyze de meefte vertroofting, vervrolyking, -en opbeuring fchynen noodig .te zullen
hebben,) doen het gezang der Mannen ophouden, zoo dat men z e , by zulke dagen en nachten
of seheel niet, of.zeer wdnig, hoott. Dit fchynt zig vry natuurlyk op te kunnen los-
fen uit het verband der dingen zelf Alle -lighaemen, en vooral de Dierelyke, worden famen--
setrokken on «efloten door de koude; die ook zeer gewisfelyk haeren invioed heeft op het
leer teder Keelgeftel der Nachtegaelen. Deeze famentrekking, vernaeuwing, of flumng mag
eene ,der redenen zyn van ’t zwygen. (-§.) Daer beneyens, mooy weeder, hefelyke Zonnefchyn,
■eene zsele en zagte lucht, warme nachten, werken m den voorryd mächtig veel mede tot ovei-
vtoediaer voor den d^-kooming van gewormte en Infekten^ en de Nachtegaelen, die alleen
van ditvoedfel leeven, hebben dan overvloedige geleegenheid om verzadigd te kunnen wordai-
Ze zvn dan vrolyker eh luchtiger, en behoeven dan geen gebrek te lyden. Maer de koude,
eene fcherpe wind, -en de vprst, dryven het gewormte naer binnen, en beletten het uitvli^en
sende-gevleugelde Infekten.1. De Nachtegaelen moeten dan aenhoudender bezig zyn m t zoeken
naer aes, of lyden dan tionger en gebrek, wanneer zy h a , by zulk een weeder, naer
yereisch hunner behoeftigheid niet kunnen vinden.: Dit maekt hen onruftig en beneemt hen
de vSykheid en luftigheid van ’t leeven: Ze zitten in een gedrongen en bol in hunne vederen.
B E S C H R. Y V I N G.
De Nachtegaelen zyn van lighaemsgeftalte weinig kleiner dan een Huismusch, en hebben,
van by den bek af, over den nek en algeheelen rüg, eene doorgaende en onafgezette bruin-
achtiee naer 1 rosfe trekkende koleur, die, naer maete ’er het licht op valt, ook^ieB donker
groenachtigs fchynt intefluiten. Deftaert, die 12 naegenoeg evenlange pennen heeft., is op
de bovenzyde wat donkerer met eenen rosfen gloed. Het vlerkdek en de vlerken hebben de-
zelfde bruine koleur als de rüg over alle haere 18 flagpennen. De keel is uit den witten, d
(t) Idem. pag. 716. a. Waerfchynlyk is flit uit Plinids overgenomen,'
daer hy fchryft van de Nachtegaelen. „ Meditantur alia juniores,
„ v er fus que quos imitentur accipiunt. Audit difcipula intentione magna,
, , 1$ reddit, vicibusque reticent. Intelligitur emendata corrcitio c? m
„ docente quasdam reprehenjioHift. Nat. L . X. cap. XXIX. pag. 687.
I i
In 8V0 Edit. J. F . Gronovu.
Ibidem, pag. 715. 6.
2 Ibidem, pag. 717 . a. m t i U fm U , .eg t WaXVGHJEï: Dt NatH
tegael kan in ’t geheel tegen de koude met.