MERCKLÏNO praefigitur, titulunh ipfum non cohtinere, et tÿpographüm breüi praefatione tântum indicare,
fe eiiis opera in TRÔTVLAE tra&atus, qui primo loco pofitus eft, editione vfum fuifle: ?n haec SÈGVJERIO
bifrltoih.bot.p. 8s. et 99, anfam affertionis dederint, exftare El VSDEM librum fupra quatuor Hildtgardis de eleo-
mentorum crc.legum rnum,frut: cum, herb arum, arbor um, arbuflorum naturis et operationibus Argentinae ap. Io*
Scbottum 154-4- infoL’ iudicent alii; in meo certeexemplari eiusmodi commentarii nullum exftat veftigium,
ncque talcm (igillatim ekcufiun indicant alii; i ) TROTVLAE traftatum pagg. 3f. excipere iliumHILDEGARDIS
pagg. 121. et huné a pagg. 122. ad I47. ORIBASII, THEODORl et HIPPOCRATiS traftatum ; De-
inde fequi ESCVLAPII traftatum pagg. LXXIX. diftinftum; Denique annnefti OCTAVII HORATIANI
traftatum et ALBVCASIS chirurgiam (cuius in titulo generali nulla fit mentio et quae propterea procul du«
bio etiam a MERCKLINO omittitur) pagg. 919, cui ad calcem additur editionis annus i f 32. Ex hoc et. paginarum
numeris diftinftis, cum illis vero primae editionis aKESTNERO indicatis conuenientibus, fufpicio
mihi oritur, numne hoc HILDEGARDIS exemplar fit illud ipfum a. i f 33. iam imprefliim et titulo tantum no-
uo (vel potius primo remoto in noua colleftione) oblatum. 3) quae in HILDEGARDIS opéré de vegetabilibus
agunt, libro II. capp. CLXXXI, et libro Ill.capp. LV. a pag. 11. ad 86. pertraftantur, quorum et reliquoruin
expofitio anilis a KESTNERO I. c. fatis iam declarata eft. 4) His addo, HILDEGARDIM, coenobii S. Ruperti
prope Bingium in traftu moguntino Abbatiflam et multis aliis operibus claram, feculo XlL.vixiffe: cur autem
GVL, DY VAL, tefte SEGVIERIO p. 8f, hos libros inter fuppofititios repofiierit, ego quidem perfpicere ne-
queo, liquident nil continent, quod fequioris fexus ingenium fuperat. Ceterum conf. art. fequ. Y- no. 9.
HI. Primus eorumlibrorum,qui fingularumplantarum,quas recenfent,figuris ornati funt, ^et'batiUS
Iatil1U6/Cuius editioncs in mea bibliotheca afferuantur fequentes 1) fine titulo, loco et anno ; 2) aliaiisdem ca-
rens ; 3) alia, cui, tituli loco, maiori typo infcribitur ^CttxU’lUS/ fed locus et annus, pariter deficiunt; 4) in
fronte gerit hunc titulum: «^erbaruiS tUdgUJItie impvcf|il8 (WHO ZC» IjFjFjtjjn, cum fubiunfto fcutulo
Io. FaufH et Petri Schoyffcri rubro pigmento impreflis, ceterum non differentibus at) illis , quae inter ROTH-
SCHOLZII infignta bibliopolarum et typographorum no. 26. reperiuntur, curatius vero repraefentantur a cele-
berrimo Polihyltore SCHVYARZlO in fuae diflertationis, qua primana quaedam documenta de origine typo-
graphite propofuit, altera parte Altorfii a. 1740. ventilata p. y 3.; f) infcribitur ^CïbafiUS pataPtC tin«
pvefjiis anno ôomini et cetera IwJt» ; «) «oetbatius p a ta c ie imptêflüs aitno bomini et cete»
t a quae editioomnino recula eft. Omnes hae editiones in quarto, ut aiunt, ordinario excufae funt
fine paginarum numeris et fine liters, quant cuftodem appellant. Quaelibet ex ifo. foliis totidemque capi*
tibus confiât, quorum fingula vnico formae folio comprehenduntur et praefixam habent figuram cüm additota«
f>ituli numéro, dimidium foiii occupantem, ligno incifam, fed adeo ieiune fculptam, vt vix ex vlla natura*
e exemplar cognofci queat. His, praeter praefationem vnico folio feu pagg. 2. comprehenfam et capitula»
rum indicem 3. pagg., annexa eft appendix pagg. 36. capitulis XCVI. alia remedia, quae vocant fimpliciâ, ex
tribus naturae regms breuiter et absque figuris exponens cum peculiari indice pagg. 2. In omnibus praefa-
tio et ipfa expofitio eadem typusque monachorum litteris fimilis eft; in figuris autem haec differentia occur-
rit, ut no. 1. capite II. abrotani iconem plane aliam quam reliquae, no. 4. vero omnes icônes ita inuerfas fiftat,
vt dextri lateris partes a finiftris compareant. Omnes autem bae figurae inter fe raagis quam cum ipfa natura
conueniunt, omnesque, exemplari no. 3. excepto, pigmentis vilimme obduftae funt. No. 1. loco germani-
corum nominum belgico germanica ('Niederlaendiflhe) indicat, ceterum huius editionis omnes charade res
füfpicioni fauent, earn antiquiorem elfe ilia no. 4. Editio no. 2. cum y. et 6. turn figuris turn typo plane con-
uenit, quod docet, eamPatauiae quoque excufam elfe; quum vero in his tribuseditionibus, vti in reliquis,
latino nomini femper additum fit germanicum, nullum eft dubium , quin illae fecundum exemplar quoddam
in Germania prius imprefliim recufae tantum fint:; e. gr. cap. CXXXVl. , quod falicem fiftit, legituf
no. 1. Wilgke,, no. 2. 6. Weiden , no. 3. Wyden, no. 4. Widen, ne. f . Weden. Editio no. 3. et figu-
rarum formatione -eundem licet ad duftum fafta, et capitulorum litteris initialibus romanis grandiufeulis.
(Praefatio tamen et appendicis capitula littera initiali vti editiones 1. 4. carent, 2. f. 6. vero loco maiorum in
areae quadratae vacuae reliftae medio typum paruum et ordinarium plerumque impreffam habent ) omnium
maxime a reliquis recedit,conf. art.feq. VII. no.2. Fufius autem haec omnia hic exponere, nec fpatium nec im
ftituti ratio permittit, id vnicum addo , nullam harum editionum norainare audorem huius operis, omnium
vero praefationem indicare hunc eius titulum: CU8flîîipIicbiU8/atque monere, hôé
opus in gratiam inopum aegrotorum, vt fibi ipfis fubuenire poflint paueis expenfis , ex veteribus medicià
compilatum et in meliorem ordinem redaftum elfe. Hue 7) pertinet idem opus in linguam belgico-germa*
nicam verfum line titulo et loco ; fub finem tamen indicis praefationem excipientis additum eft typography
infigne, mihi autem, quid? quod ipfi laudato SCHWARZIO beatae nunc memoriae fuper eodem abs me con-
fiilto, ignotum nec m Rothfcholziana colleftione contentum, et ad calcem appendicis leguntur haec : gb**
tttarcFt inc ictec -one tyeetm mcccc en Ijc KV)j))• Initium facit interpretis praefatio hàç inferiptione
prclogbe be ouetfècter® eye ben SLaiyn in byetfà)t, quam fequitur auftoris praefatio translata, cuius vero
nomen etiam in hac editione non indicatur, operis vero titulus ita explicatur: bC DCVtjfyettlîfj flttipèl
fa t mebietnen tn maniev t)Cin practificn. Haec editio conftatfol. i6 ; f feu pagg. 326. praef. et ind. Fol.
7. app. fol. 36. ceterum autem paginarum numeri, euftodis, et appendicis capitulorum litterae iaitialis defe-
ftu, nec non forma et contends conuenit cum editionibus latinis, figuris vero, pari modo coloratis, figillatïm
cum ilia no. 1. indicata, a qua tamen fe diftinguit nominibus belgicis hinc inde mutatis et plerumque piuribü$
latino iunftis, ex quo opinio confirmatur, illam no. 1. prius, quam hanc et reliquas, excüfàm efle; vt taceam,
verofimile haud elle, editionem 1. 014. (quae editionis annum primum déclarât^ ob mutatas figuras, vti 1. et
7. ob mutatum fermonem et belgieorum nominum augitientum, vno eodemque ànno typographorum
prelum relinquere potuifle. His recérffitis editionibus D. SEGVIERIVS Bibltot. bot. p. 215. feq. cum eiusJup-
plementi vnacum plantis Veronenfibus editi p . +0, collata fequentes addit: 8) Vicentiaé 1491. 9) Venetiis 1 f 09.
10) lingua italica Venetiis fine anno, it) ibidem 3 120. omnes itidem in quarto, iti oftauo vero 12) ibid, i f 39*
13) çapitibus XV11I. auftaibid. 1536. et denique gallica lingua 14. i f . 16.) très editiones Parifiis fine annq
publipublicatas,
vt et in folio 17) fine loco et anno: fed dé no. 13. et 17. dubium fupereft, quousque cum hoc
hpere cohueniânt. 1 . . r *•
IV. Hunc latinum herbarium fèquutus eft alius germanica lingua confcriptus, cuius fequentes alieruo
èditiones: 1) fine titulo; annum vero, quo exculà eft, haec fubfcriptio ad calcemrubris litteris addita irmicat :
biffer «àerbariuô ift t$u t ï îe i i t j gebvucft mt> geenbet t i ff bem W Ê K L b a g t bes
anno m c c c c l^ o . et infignibus iisdem fupra UI.4. indicatis huic fubfcriptioni rubrica fubieftis »
illudpariter ex Faufti SchoyfFerique typographia prodiifle, Recenfuitiam hocce cimelium laudatus SLHWAK-
ZIVS in fua diflertatione fupra citata p. 42.1 XXXXVI. Forma integro folio minori refpondet, titulus nullus
adeft, praefatio tamen hunc indicat : fctnttatlS/ Obé£ (5 avt béV(5 cfunbl)éît, Figurae ligno incifàe
multo maiorcs funt illis Herbarii latini et plerumque duas tertias foiii partes longitudine iua expient,
differunt etiam penitus ab iisdem, atque praeterea maximam partem naturae exempiaribus propius acce-
dunt et multae làtis refpondent, omnes vero pariter rudi penicillo pigmentis obduftae lunt. Expoutio
porro multo amplior et ftylo eodem confignata eft, cuius fpecimen mutili fui exempiaris exhibuit ill. D. de
HALLER in praefatione operis Weinmanniani §. 111. Capitulorum numerus ad 43f. excurrit, ideoque 28f»
maior eft illo Herbarii latini, vel faltem 1V9. computatis etiam illius appendicis capitulis. Ex his 369. plan-
tarum et 10. animalium icônes praefixas habent, f6 autem illis penitus carent, quorum tamen maxima pars
de foflilibus vel ex regno animali produftis agit , quae hic illis plantarum paflim infèrta, in altero opéré vero
ad appendicem eius relata funt. Ceterum nec huius operis auftor nominatur et editor in praefatione plura
non indicat, quam quod magiftrum artis peritum conduxerit, vt herbarum vires atque naturam ex probatis
veterum feriptis in vnum opus colligeret, quodque interea figuras colligens deprehenderit, multas dan no-
biles plantas in Germania nonprouenientes, atque propterea coeptum opus imperfeftum reliquerit manu-
feriptum, vsquedum, peregrinatione inPalaeftinam pluresque regiones orientales, quasnominat, abiolutas et
plantis ibidem nafeentibus indagatis earumque genuinis imaginibus viuo colore pw* idoneum piftorem libi
itineris comitem affociatum repraefentatis inftruftus redux in patriam opus hoc perfici et vulgi in vfum germanica
lingua confcribi curauerit. Si huius operis praefatio, capitum numerus eorumque expofitiones aeque
ac figurae conferuntur cum iisdem operis praecedentis: vix dubitare licet, vtriusque auftorem efle diftin-
guendum. Vtut autem hoc opus latino longe praeferendum fit, quia multas iam continet lauda^iles plantarum
effigies, multas tamen etiam fiftit, turn ratione ipfius figurae tum partium colore, naturalibus exempiaribus
parum fimiles, imo haud paucas manifefte fiftas, praecipue omnes fere illas pharmacorum exotico-
rum, vt adeo ea, quae de his praefatio promittit, non reperiantur: taceo nomina faepius corrupta, abaque
falfa. Omnem ergolaudem huie operi conciliant plantae, quarum figuras naturae fimiles repraefentat, quae,
me faltem iudice, funt fequentes: agrimonia (eius folium) opium (uulce , celery Italorum) artjlologia longa
(ftudio feruaui nomina auftoris, vti funt feripta, paueis illuffrationis gratia fubinde additiset lunulis incJufis)
ariftologia rotunda (fumaria radice caua) acetofa, arum, amplex , alléluia, a/arum, acorus (iris paluftris)
aLkekengi, auena, betonica, brancavrfina ( fphondylii folia) berberis, borago, burfa pajtoris, brionia . baccis
rubris) barotus (\amium vulgare album) brune Ha, be rwm ca (pervinca) camomilla, celidonia, cicorea, con/o-
lida maior et regalis, car do benediôfus, cinogiojfa, cardo ( carduus fullonum f dipfacus) cheirt, cardiac a*
cof t us (hortorum, eius folia) caftaneus, cart am us, di apen f ia , durchvvachs (perfoliata) epatica ' itellata )
efuLa, eufragia, ebulus (eius folia) edera te rre jlris, eUeborus niger (Hippocratis Tabern., eius caulis cam
foliis) fenugrecum ( cum filiquis) fa b a , flammuia (ranunculus prat. ereftus acris ) fpage (fragaria) flores
frumentorum (cyanus) flores S.Iohannis (leucanthemum feu bellis maior ) gladiolus (iris hortenfis) genifl-a
(tinftoria) gamandria (teucrium pratenfe) herbu par alt (is, herba rubea (géranium Robert.) humutus (lu-
pulus) gart off lata, gallttricum, iusptamus (hyofeyamus) laïïuca, Itquincia (eius folia) leutfhcum eius fo-
Ka) liltum album, liîium conuaütum, lauendula, Itnum, ladanum (ciftus) meli]Jd,menta, mentaflrum, malua,
(fylueftris repens ) millefolium, maior ana, marubium, moracelfi (morus) mercurialis (mas feu fterilis)«zor-
fus di aboli, morfus gaüine (alfine) morabacci (rubus fylueftris) »/gr#/* (nigellaftrum) naflurcium (aquaticum
Cfifymbrium) nemlus (mefpillus domeftica) or iganum, orobus (vicia) orant (antirrhinum minimum Lob.)
p ion ta . papauer (làtiuum) pariet aria, pentafilon (pentaphyllum repens maius) polipodium-, plant ago maior
et minor, pimpinella (tragofelinum) pirola, protentilia (potentilla f. anfèrina) pifa, paflinaca domeftica ( dau-
Cus) piritrum (ptarmica vulgaris) per fie ar ta (mitis) pr émula veris (bellis minor) rofa , r a ff anus (niger)
rapa, ribes, fkmbuGUS, faluia (minor aurita) ferpi/lum, folatrum, fcolopendrta ,ftafifagria (eius folia) fpina-
ehia, (licados arab>cum,Jlieados citrinum, Jpica nardt, foldanella (eius folia) titimaliusSpringwurtz. (ca-
taoucia) tormentilla (eius folia) trifolium, trifolium acutum, tanacetum (eius îo\\o) v rtica , verbena, viola
(martia) virgapajtoris (dipfaci eiusdem alia icon) Falertana (fylueftris maior, eius folia) ypencon . yacea
(viola tricolor). His annumerandae adhuc funt illae effigies fecundum naturam pariter quidem delineatae,
fed falfo nomine propofitae, nempe affodilus, cuius et gladioli cap. i9 f . icon eadem eft iridis hortenfis \Apot-.
lonaria Schirling, eft tuflilago cum flore , cuius fola folia cum radice vngulae caballinae brantlattig nomine
c. 420, exhibentur, fynonymum germanicum Huflattig vero lappacio rotundo fiedifto c. 245. (quod eft bar-
dana cum flore) iungitur, cuius folia fola lappacii groiff klett nomine c. 226. exhibentur; caput monachi eft
calendula; camepitheos- eft Dulcamara; Diptamum eft polygonatum vulgare cum flore ; dens leonis videtur
geranium batrachioides; egilops eft aquilegia; ellebori albi nomine fiftitur idem polygonatum cum fruftufou
baccis; fila eft caryophyllafca cum flore, quae CeminifeYHgartoffilatae nomine c. 2oy, indicata eft ; ferula eft
fonchus laeuis laciniatus; filago eft flugula; fijtula pafloris eft chelidonium maius cum filiquis, quod florens
c e It don't ae nomjne e .g f. o.ccurrit; HermodattUus eft hieracii vel potius taraxaci fpecies; herba vrinalis eft li-
naria vulgaris florens, quae fiçtis floribus c. 23f . fequitur; pes corui eft ranunculus aconiti folio flore albo;
pruna repraefentantur ramulo fruâifero rubi idaei; Jdtirton videturanacampferotis fpecies; /a»/»aeft thuya;
fenacton et fenacionum eft fcrophularia aquatica ; tapfia eft barbarea; Famarindi loco exhibetur tanacetum
‘florens; Verfnicularis eft àhac'ampferos vulgaris: vulgago, vulfago vel ciclaminus fiftitur eadem afari c. 19,
icone ; yringus eft carduus Mariae ; ynguirtalis eft eryngium vulgare. Imagines vero prae reliquis prorfos
fiftae mihi videntur anac ardus, aloe, afafettda, balaujtia, bdellium , bomb ax, cynamomum, cyminum, carut,
■ cubebe cardamomum, camphor a , crocus, coloquintida, cafjîa ligne a, cocomdion, cataputia ( cuius genuina
T . (G) -z icon