î;
r
I'îl
1 2 4
B. P e r ifto m a te d e n ta to ■ m em b ra n a c e a ,
üentibiis aíuminatis flore hermaphrodito - t
Dentíbus truncatis flore masculo disciformi
^ C. P e r iftom a te d e n ta to - re tic u la to i
F lo re masculo gemmiformi - - *
F lo re masculo disciformi vel hermaphrodito - “
Webera.
Buxbaumia.
Fontinalis.
Meeßa. * )
T a lib u s caracteribus diftinguuntur Hedwigii genera; eius autem genericas
definitiones hic praetermifi, quia in aiterà eius operis parte aut prorfus intactae aut
leuiter tantum immutatae inuenientnr.
Haec eft Hedwigiana m ethodus, quâ nihil pulchrius vnqnamin re herbaria ex-
ftitit, cuiusque ope muscorum inueftigatio ad Hedwigii tempora fummopere ardua et ingrata,
fi non omni difficultate foluta, multo tamen faciiior euafit, ita vt vnicuique, in arte
obferuandl non prorfus rudi, aditus ad haec naturae penetralia nunc liberior pateat.
Generum multiplicatione imprimis et tyronibus et fcientiae optime confultum eft.
Species in aliquoKgeneribus e x ; gr; Hypno, Bry o , adeo aocumulatae erant, vt non
n ifi magno labore extricari poffent et faepe in eis determinandis fruftra defudandum
effet. A l pro nouem Linna ei generibus viginti et quinque ab Hedwigio nobis tradi-
l is fpecierum copia in fìngulo genere multum diminuta eft. Quin et generum numerus
recentioribus auctoris noftri obferuationibus ad triginta et tria creuit. Nempe
ìn praeftantiffimo opere, quod fub hoc titu lo : Defcriptio et adumbratio ftirpium
cryptogamarum quotannis fasciculatim in lucem p rodit, quodque cum magna copià
nouorum muscorum, quos defcripfit, aut iam cognitorum, quos illuftrauit, tum ico-
aum elegantiâ ac fidelitate omniumque ftirpis partium accuratiffimà analyfi caetera
eiuscemodi opera ita antecellit, vt nullo alio muscorum cognitio tantopere promota
iu e r it, non tantum genera nonnulla ex : g r : Splachnum caftigauit, fed octo noua
co n d id it, Pterigynandrum, Octoblepharum, Swarziatn, Didymodon, Orthotrichum,
Bartramiam, Pohliam et Timmiam, quae infra in fuo lo co inter alia genera
repoCita caracteribusque fuis infignita reperientur.
To tum
« ) Vide P a n z e r s P t a n z é n S y f t e m . P . X l l l . Voi. 1. /> 58 - 69 vbi haec p rim a et pofte»
multum emendata Hedwigii methodus multo ftudio et claritate e.-tpofila rep e ritu r.
To tum poftea fuum de muscorum generatione fyftema Hedwigius, in fuà
TheariA generationis et fructificationis plantarumLinnaei cryptogamicarum, quam-
uis breuius, non minus tamen accurate diluoideque expediuit. Nempe (cientiarura
Academia Petropolitana e florescentià propagationeque filicum , muscorum etc. melius
cognitis vfus plurimos oriri poffe perfpiciens, hanc quaeftionem refpondendam
pro anno 1783 propofuit: Quae fm t p a r te s -genitales cryptogamorum, modus fo e -,
emdationis et fem in a ; itemque an analogue fin t in omnibus, quae ad hunc ordinem
hucusque fu e ru n t relatae? Quod problema, to t magnis naturae fcrutatoribus iufo-
lubile vifum, Hedwigius e propriis obferuationibus et experimentis folità fuà fagacitate
et quantum hao nondum adulta fcientiae aetate fieri p oteft, foluit. Eius differ-
tatio, quae propofito praemio ornata et Petropolitanae Academiae typis edita fuit,
quaeque omnium plantarum cryptogamarum theofiam fiftit naturaeque interna penetralia
reoludit, triginta et ieptem iooaibus illuftratur, quibus v ix quicquam pulehrius
eerni poteft. •
Quod ad iftam Hedwigii muscorum frondoforum theoriam methodumque
hac bafi fuperftructam attinet, a viris plurimis acriter impugnata e ft, et fane vitia
fu a , vt omnia mentis humanae opera, habet. Fatendum, inueftigationero, ad genus
plantae hao methodo eruendum, neoeffariam, fummopere arduam effe, et fine vitrorum
multum augentium ope v ix inftituendam. Equidem periftomata fimplicia nudo oculo
inueftigare eorumque dentium numerum affequi plerumque poffumus ; at in comp
ofitis, periftomatis interni nunc c ib a ti, mino e membrana producti, nunc reticu-
lati ftructuram quis inermibus aut tantum leuiter armatis oculis deprehendere valeb
it? Quid fì a fructu ad flores ipfos deueniraus multo maior difficultas euadit. Hi
etenim tam foeminei quam masculi, nifi forte difciformes et capituliformes aliquot
excipias, adeo minuti funt moduli, vt nudis oculis fefe fpectandos nullatenus praebeant,
nedum genitalia iis inclufa et microfcopio folari tantum expifcanda discerni
poffint. Apparatus ig itu r , nec vnicuique ob praetium facile comparandus neo omnibus
horis adhibendus ad genus eruendum plerumque requiritur. Hoc autemHed-
wigianae methodo, fi modo pro naturali eam habueris nullo modo vitio verti deb
e t ; quandoquidem methodum naturalem obferuationibus yel in minutiffirais parti-
bus inftitutis, dum modo caracteres conftantes nobis praebeant, fine refpectu ad
organorum noftrorum imbecillitatem, niti par eft. Non ita de mere artificiali me-
thodo. Maius autem praecipuumque huius methodi vitium in ipfa inconftantia
caracterum, qui ad genera conftituenda e floris masculi forma fexusque ratione Hedu-
euntur , iacet. Periftoma quidem magna formae et numeri conXtantia gaudet, ita
O 3 v t