M-S it
!I
■ i l
I?
|;«j!
,y.
■
in Dicrano pußHo, Puiytricho alpino] fummopere iacuruum in IVeifßa incuruiro*
ß r a , Hypno clauellato] breuiffimum in Neckera pennata fF ) ; longiffitrvim in
fio longiruflro (H ftriatum S ch reb e r i), Hypno rufciformi, Dicrano fp u rio] recur-
vum, nempe apice fuperiora fpectante, vt in Polytricho vrnigevo] incurmim, nempa
apice terram verfus tendente, vt in Gymnofiomo curuiroßro,- Hypno murali^ curua-
titnty id eft, inflexura directione varia, vt in Hypno prolifero, Polytricho ondulato
(B ), Dicrano heteromalla (B ). Forma autem operculi faepius e duabus componi-
tur, ita, vt denominatio compoßta effe debeat. Sic dantur opercula conuexo - fubu-
lata, acmninato - coni&a, comtexo • conoidea etc. quas denominationes quisque faci,
le inteliigere poterit.
Eodem fere colore operculum: micaf ac pedunculus, nempe pro variis maturitatis
gradibus a viridi in luteum, aurantiacum, rubrum, purpureum, fpadiceum,
fuCcum etc. tranfit. Saepe ilJius bafis, capfulâ adhuc v ir id i, rutilantem aut fufcum
induit colorem, fiue proprium fiue e periftomatis dentibus, quorum rubedo per
operculi teneram membranam transJucet mutualum. In muscis nonnullis ex : ¡gr:
Hypno velutino, Hypno rutabulo, aliisque his affinibus fpeciebus, operculi apex
macula nigricante notatus eft.
Operculum e membranà’exteriore vaiculofâ oriri verifimile eft. Eademi nempe
vafcuJa pari modo anaftomofantia, itinere recto aut parum flexuofo, rarius fpirali
vt in Tortulà fubulata (B) excurrentia, huius elegantis reticuli areolis apicem
verfus decrefcentibus, in eo obferuantur. Hin<x.capfulâ adhuc immatura adeo sr-
etus eft illarum partium nexus, vt non nifi alterutrius laefurâ, imo dîlaceratione fe>
parari queant. Geftationis autem tempore expleto operculum fponte decidit, fiue
propter fuccorum nutritiorum defectum, fiue potius, quod capfula adhuc crefcente
tiiametnimque fuum augente, cum iam operculum, vt e co lors intenfiore colligitur,
incrementi fui finem afCecutum fit, vafcula in ipfo compaginis loco' tenfionem ma-
iorem, quam vt eam ferre valeant experiantur, ficque rumpi cogantur. In multis
autem muscis , vt ilia feparatio locum obtinere p offs t, mechanifmo peculiari natura
prouidit. Nempe, in Webera pyriformi {M), Meeßä vtraque, WeiJjia hetero-
maV.cc, M n iis pluribus, Neckerisque nonnullis, e x : g r : Mnio turbinato, Mnio hor-
no, Neckera hePeronialla {SVH. arboreum) etc. Fiffidente puluhiato ( B ) Dicrano
purpureo^QsV), Dicrano aciculari (B) Koelreuterâ hygrometrica (M ) etc. capfulae
et operculo' cingulum tenerrimum interpofitum eft, nunc de huius, nunc de illius
ANÎU7Î.U-S. margina abscedens et annulas leu fimbria Botanicis dictum. Annulus iJle e lamiuâ
m in i coioralâ tenuiffima conftat, quae’ commiffuram conftituit, et e proceffibus fuc-
eulentis multipUci ferie exflantibus fubterque operculi limites protenfis. Cum au-
tem haec lamina fummopere elaftica fit, vbi fucci deficere incipiunt aut fic cio r aura
in g ru it, in aliquot partes diffilit, et operculum fede fuá difturbans eius lapfum
promouet. A t tali annulo praeditae fpecies longe pauciores funt iis, quae ilio ca rent.
In totis Gijnmoftomurum, Grimmiarum, S p h c hw rm u , Trichoflon:oi-um,
Le sk ia rum , Potytrichorum generibus, ne minimum quidem eius veftigium adeft.
Hoc praeterea de opereulo obferuandum eft, illud fempej illaefum de capfuhi folui
integrumque delabi. In folo Gymnoflomo pennato non integrum, fed in lacinias
plurimas irregulares e x apice fiffum decidit.
Opérenlo delapfo thecaeque aperturâ patente, in confpectum venÌt pars illa Colum-
copfulae centrum occupans, quam Ehrhardus fiylifcum , caeteri auctores vero co-
Imimulam lea fprongidium d ix e re v Hoc eft corpus plerumque mere cellulare, e
pedunculi centro originem ducens et a capfulae bafi vsque ad operculi extremitatem
extenfum, forma vt plurimum fubcylindrica, in Sphagno palujlri autem e latiore
bafi obtufe c o n ic a , in aliis etiam al a , prout capfula in anguftius aut amplius
fpatium abit. Subftantia columnulae in plerisque fpeciebus ex ; gr: in Buxbaumià
vtraque. Muto/oMfauO etc. vniformis et mere veficulofo - cellularis inuenitur; in
Orthotricho anomala (B ftriatum v.) autem e ftratis ftructurà et fubftantià diuerfis,
aliis veficulofis aliis reticulatis componitur. A t pars extra thecam fita operculique
cauitatem replens, plerumque mere veficulota eft. Breui poft operculi cafum, omni
ademptà humiditate, columnulà arefcit et intra capfulam euanefcit, veftigiis ta-
men non raro intra periftomatis dentes vel cilia remanentibus,
Vfus et officium columnulae hucusque parum cogniia’ funt. SagacifCm! viri,
et inter caeteros Wildenowiiis Grundfatze der Krauterkunde p. 132. illa eadem effe
pronuntiauerunt, ac partis eiusdem figurae et nominis, cui in capfulà proceriorum
ftirpium femina nondum matura adhaerent. Cum vero in muscis femina non
columnae fed thecae parieti interiori affixa reperiantur, aliud iuxta Hedivigu opi-
nionem columnulae officium effe debet,, fìue ad fuccorum motum et capfulae ex-
tenfionem promouendam, fiue ad fuperfluos fiiccos fpongiofo fuo retículo recipien-
dos, vt ad'pedunculi thalamum redire et nouis vfibus impendi queant. T a lem aB-
fem fuccorum circulationem locum habere poffe, facile coucedet, qui reputabit, co-
lumnuiam non tantum extremitate curo operculi faftigio co ire , fed etiam ir> v ani*
F 3