H
lit
Mnhtm capitulis difformibus*
Sphagnuitt capitulis uniformìbus capitello (op ereulo) dona tis, non ca-
Jyptratis*
Fontinalis capitulis uniformibus, capitello donatis, calyptratìs; petiolia
nullis feu breuiffimis infidentibus*
Hypmim capitulis uniformìbus, capitello dona tis, ca lyp tratis; petiolis lon-
gìoribus e foliorum alis.
Bryum capitulis uniformìbus, capitello donatisi calyptratis; petiolis lon-
gioribus e fummis cauliculis; calyptra levi.
Polytrichum capitulis vniformibus, capitello donatis, calyptratis; petiolU
longìoribus e fummis cauliculis; calyptra villofa.
L i k k a i u s . Interea Linnaei ingenio et obferuationibus nouus rerum ordo ìn B o tan ic i
natus erat. Sexum-nempe plantarum, quamuis antiquis non ignotum, aZ aluz ians -
k ìo anno 1 5 9 I et Bauhino anno 16 50 obferuatum, ferius a G ren io , Malpighio,
B a io , Camera rio , Waldfchmidio, Vaillantio etc. demonftratum, a Burkardo in
epiftolà ad Leibnitium anno 1702 miffà, tamquam commodum criterium^ quo pianta-
rum comparationes inftitui poffent, indicatum, immo a Boerliaauio ad genera deter-
ininanda adhibitum, nullus tamen ante Linnaéum vnicum fundamentum effe, cui
generalis plantarum methodus commode fuperftruì poffet, pronuntiauerat. Hunc
fibi Linnaeus honorem vindicauit, et vniuerfam Botanices doctrinam ita emenda-
v it, vt nec purior nec pulchrior unquam ante eum exftiterit, Nec musei communi
ftirpium fato nuptiarum legibus nunc adftrictarum et e genitalium confideratione
in claffes diftributarum carere poterant* Hinc cum Linnaeus tamquam conftantem
et obferuationibus indies confirmatam naturae legem hoc effatum praedicaffet; Omnia
vegetabilia flore et fru c tu in fìitu i, floremque ita antecedere omnem fru ctum ,
v t generatio partum antscedit, in muscis tales partes etiam quaerì par erat. A t
dolendum eft, tantum virum potius Dillen ii de muscorum fexu falfam opinionem
retinuiffe, quam ipfam naturam, quae, fi rite inueftigatur, arcana fua tandem re«
velare co g ita r , exploraffe* Capfulas igitur pro antheris et ftellulas fcobiferas
caulis apicem in M n iis et Polytrichis occupantes prò foeminis habuit. E x hoc
túrbido fonte plurimus flu x it e r r o r , et museologìa per quadraginta circiter annos
vel
y el dubiis, vel opinionibus abfonìs, vel litibus nulio pacto dirimendis vexata in .
crementa fere nulla capeffiit et debitam proceritatem multo ferius adepta eft, imo
affirmare aufim, ante Dillenium Botánicos a vero minus aberraffe. Apud eos ete*
nim, vt ex eorum fcriptis elucet, * ) pro certo ac rato habebatur illud vasculum
pedunculatum polline tenui refertiim, quod Linnaeus poftea in antheram commutauit
veram capfulam feminis receptaculum effe. F iori autem inueftigando, fì MicheJium
ex cep eris, parum intenti fu e ru n t, fine illa inueftigatio nimis ardua iis v ifa, fiua
fructum absque praecedente flore produci poffe crediderint, A liqu id igitur veri
in eorum opinione erat, et in caeteris potius ignorantiae quam erroris arguendi funt;
at ab ignorantia ad veritatem longe breuius eft iter, quam ab errore. Contra cum
Linnaeus muscorum fructum pro verá anthera venditaffet et fe eorum femina anno
1 7 50 . primo detexiffe praedicauiffet P h iL Bot. p. * * ) , pierique Botanici in
eius fententiam pedibus ie ru n t, remque inuentam quaerere fuperuacaneum ducen-
tes fuis de muscorum genitalibus inueftigationìbus finem fecere et fi in.methodis
propriis condendis a Linnaeana paulum difcefferunt eodem tamen falfo fundamento
vfi haud folidius aedificium fuperftruxere. Non defuerunt etiam viri, qui cufn in
muscorum capitulis antheras et in ftellulis, quibus pierique musei carent, foeminas
nullatenus agnofcere poffent, hinc totum Linnaei de plantarum fexu fyftema oppug-
nandi occafionem nacti fu n t; imo difertis verbis fexum ftirpibus noftris abnuerunt,
et fatidico quafi furore correpti non tantum quicquid de muscorum fexu et nuptiis
dictum ac propofitum erat; fed quicquid etiam in pofterumdici poffet figmenta fom-
niaque pronunciauerunt. Pauci modeftiores, n ec.ideo in magiftri verba jurantes,
fed medium tenentes iter, Linnaeanaque afferta non aliter quam obferuatione euin*
cenda aut refutanda effe exiftimantes, naturam felicius explorauere.
E Linnaei igitur fcriptis quoad muscorum fexum nulla lu x noua orta e ft;
contra caligo denfior facta. Eius tamen labores muscologiae prorfus inútiles fuiffe
dice-
* ) Vide Vaillant. Botan. Paris, p. ï 36. vbi pedúnculos eapfuligeros tiges à fruit vocat,
et multos alios vbi capitula capfulae nomine defignat.
Vide etiam eius et Bergli Differtationem de feminibus muscorum 1750, is qua negat
ijueisquam femina muscorum ante eum nota habuiffe.