i
1 iiii
U i
A d a n s o *
N IV S .
106 — —— i—i.— . -,
Fontinales omnes fed et cuneta Bvya perichaetio infignióri donata Hypna
accenfuit. Polytricho rum genus fublatum ita difpefcui:, vt ivonnulia neiwpe alpinum
et vrnigerum Bryis add'iKeriti reliqua autem zá A'Lila retulerit genus quod e L in naeo
retinuit cuigue omnes rofulis inftructas fpecies annumerauit. Buxbaumiae
tándem genus fancte feruauit. Hinc quinqué Hallenana muscorum genera conílata
funt, Sphagnum, Buxbaumia, Hypnum, Bryum , Mnium.
Inter plura alia huius diftríbutionis v¿tia, haec praecipue nos offendunt,
nempe P/znrcí et Sphagni vi operculi difrinctiffimorum generum con fu fio , ne B u x baumiam
aphyllam ore euidentiffime ciliato donatam inter e a , nefcio quare, rece-
ptam memorem; Polytrichi et Fontinalis, generum (fi talia quidem dentur) maxime
naturalium, a b o lid o ; et Polytrichi alpini rofulis confpicuis inftructi ínter
Brya explicanda transpofitio. Quae omnia fi reputo, non poffura non fateri
merita Halleri erga muscologíam fere nulla fuiffe, illumque hanc totam familiam
in fuá Helvetiae ftirpium hiftoria leuiter nimis tractaffe. A liq u o t quidem fpecies de'
te x it , fed alias pro nouis vendítauit, quas melius obferuatas iamdiu cognitas fuiffa
animadvertiffet. Brevitati nimium ftudens definitiones fpecificas non fatis difertis
verbis expreffit, in S yn on ym ií faepiffime errauit; inter Alpinas fiirpes muscos piu-
res retulit in planiore Helvetia vulgares; quin et eorum, quas dedit icones, quamuis
nitidiffìmae et fummâ elegantiâ aeri incifae rarius plantae verum habitum fiftu n t;
capfulae praeièrtim c fpeciminibus iam diu exficcatis delineatae fuiffe videntur. Ne
quis autem credat, me turpi iiuore et tanti viri gìoriae aliquid detrahendi dirà cupi-
ditate motum ifta proferre. Heluetius Heluetium detrectare nolim. Aeternum
meae patriae decus cuique futura faecula par forte non videbunt, Hailerus remane-
bit. Sed, fi amicus Plato, magis amica verjtas, et viros vel máximos in omnibus
pariter magnos effe naturà non conceffum eft.
Non minus quam Hailerus a Linnaeo plerumque difiìdens Adanfonius, et
fexualismi aeris impugnator, cum inter plantas vt et animaba familias integras
dari contendere^ quae fexu omnino carentes e femins, gemma vel furculo absque
v l lâ foecundatione propagantur, Adans. fam ill. Plant. Vol. ¡ .p . CH. non tamen aliam
quam Linnaeus de muscorum genitalibus fententiam lulit. Capfula igitur ei pro
antherâ, ftelJavero terminalis vel gemma ax illar is^ u am conum vocafc pro foemineo
flore fuerunt. A t genera omnia Linnaeana Dillenianaque perturbauit atque discerp-
fit , barbara nomina e ffín x it, caracteresque genéricos non tantum e fructificationis
partibus, fe d e foliorum forma piantaeque haoitu defumpfit, naturae, vt autumabatur,
- 107'
tur , fìc melius obtemperans. 'Omnes autem muscos in duas claffes clinidit, alteram
muscos feminibus capfulae inclujis, id eft Lycopodia Dilleniana comprehen-
dentem ; alteram vero muscos feminibus nudis a fru c tu nsn dijìinctis, fub quà praeter
Porellam omnes musei frondofi in quindecim genera diftributi militant. Genera
funt Sphagnum, Gre.an, Sekra, Fontinalis, L u id a , Blankara, Dorcadion, Bre*
iver, Polytrichon., Bryo», Polla, M n ion , Buxbaumia, quorum omnium caracteres
genéricos hic referre longum nimis ac fuperuacaneum foret. Exemplum tamen
notabile confufionis, quam in Muscologiam introdux it Fontinalis et Orthotrichum
nobis Tubministrabunt. Fontinalis ei dicitur Muscus fo l i i s triangularibus ellipti-
cisque; antherà fo lita r ià , a x illa r i, fe jjili; foemineis cunformibus axillaribus,
fejjilibus in eodem indiuiduo ; antherà ouoideà, operculatà ; calyptrà glabra ; fé -
minibus fo lita r iis ouoideis inter fingulas coni fquamas. Huic .generi autem duas
tantum e Dillenianis FoMtfìm/iÒMj'nempe primam et quintam accenfet; at e Fonti-
v a li minori ob fructum terminalem genus proprium Sekra dictum inftituit; et
Fontinalem fquamofam quartzmque D iììem i, Fiftdentem femicompletum Hedw
ig ii, ob calyptrae, vt credebat, defectum Sphagnis f , 6, 7 , S> t t > D illen ii
annumerauit et Harrifoniam nomine communi dìxìt. Idem auctor Orthotrichum
crispum Hedwigii propter pedunculum longiorem a' f r ia t o et anomalo feparauit et
Polytricho vrnigero con iun x it, genusgue nouum Blankara nuncupatum e duabus
illis fpeciebus conflauit, Hinc patet, quam mifere Adanfonius vir caeterum emunetae
naris et aeris ingenii Dilleniana genera faepius laeuiffimis de caufis bonarumque
obferuationum defectu dispescuerit. Quibus fi adiicias illum muscorum folia pal-
marum et filicum frondibus affimilare, neruum iis denegare , perichaetium tandem
Hypnorum pro mero ramulo habere, fatearis neceffe e ft, illum de museologia non
optime effe meritum.
Gìeditfchius in fuo plantarum fyflemate Linnaei quidem fententiam de G l f . d i t -
muscoram genitalibus amplexus eft, eiusque genera retinuit; at caracteres generi- scaivs.
COS paulo fufius, fed vix accuratius, quamuis omnibus fructificationis partibus in
definitione admiffis, expedìuit, vt hic cernere eft.
Sphagjium. Mas. Fructificationes terminales feffiles. Ca lyx nullus. A n-
tliera globofa opereulo qbtufo ore integro. Receptaculum, apopliyfis margifiatae,
obfoletae. Foemina. Fructificationes. — — ■
Fonti-
IH