> I
mI
î. ; '■■■'
¡:r." i
if
l i , r..
c«/o thecam cUudente; ammlo in muscis non paucis thecae opercuîoque înterpo-
fitoj et columtiula feu y^rowgidîo'e thecae funtio eleuata et in operculum penetrante.
T hica. In directio, fo rma, color, ftructurà et apertura nobis confìderaada vo*
niunt.
Directio thecae admodum variât, eftque nobis maximi in definiendis fpecie-
bus momenti. Erecta dicitur, fì pedunculi directionem verficalém fernet, yt in
Cymnoflomo p ìjr ifom ii (B), Neckera dendroide{fX^Tortulà murali (B) etc.; obliqua
vei inclinaTa., ü ángulo acuto ab ea linea declinet, vt in Dicrano purpureo (M ) ; Po-
lytricho ondulato (B ), Hypno adunco l nutans^ fi cum eà angulum rectum meìiatur
apice ad horizontem conuerfo, vt in Hypno rutabuio, Hypno arbufcula (H alopecuroides),
IVeberà untante, Mnio crudo; pendulus tandem, fi ad terram, ángulo plus
minus aperto apice refpiciat, vt in Mniis plerisque, Bryo argenteo, Neckera cur~ ■
tipendula (H), Weberà pyrìfornii (M). Caeterum thecae directio adeo prò variis
maturitatis gtadibus variaque pedunculi longitudine mutatur, vt faepe de ed nihil
certi ftatui poffit. Sic Polytrichi communis theca quae primum erecta eft, plerumque
poft operculi cafum-nuians euadit. Contra Fifjidentis p u luin a ti ( B ) theca in
optimo vigore pendola; poft poJliniS emiffionem fuberigitur. In longe pauciori-
busTpeciebus, iis autem praecipue quorum fructus breui pedúnculo infidet, thecae
directio per varia capfulae incrementa eadem remanet.
Sì ad formam fpectes, inuenies thecam vel apophyfi donatam effe, vel eà carere.
Apophyjìii muscologi dixerunt illam protuberanHam , cui tamquam t^afi theca
in nonnullis muscorum fpeciebus Infidet, et quae tum formâ, turn colore fatis ab
ea diftinguitur. . Hanc protuberantiam e mora fuccor: m, quam feminum thecae in-
• cluforum elaboratio et nutritio exigunt, oriri omnia'fuadent. Specierum autem
hàc fingulari ftructurà infignium numerps haud adeo magnus eft. Hae funt Splachna
omuia, Polytricha pleraque, Dicrana duo, ambiguum fcilicèt et ceruiculatumì
Fifft.
fructuni, theca praecipuam tantum eius pai-tem, nempe vas femìniferum deiìgnet,
vtriusque vocis fignlficatio propria fedulo feruanda eft. Si tamen de fructus directione
mentio fiat, perinde eft, vtrum capfulam an thécam dixeris.
Fijjìdens vnu s, nempeJlrumifer, et Pohlia etongata. Quoad apophyfis magnitudi-
n em , in nonnullis fpeciebus adeo eft exigua, vt v ìx difcerni poffit ; at in plerisque
tanto volumine gaudetj vtipfam thecam magnitudine longe fupèret, et pro eâ ab
incautis obferuatoribus habita fuerit. Nec forma colorue illius partis in omnibus
eadem. In Polytrichis plerisque eft, nempe annuii purpurei inftar thecae
bafi fuppofita; in Polytricho alpino turbinata; in Splachno fphaerico rotunda, in
hemisphaerica faturate rubra; in /wfco vmbraculiformis lutea; in mnioide
et vrceolato obcónìca; in ainpullàceo e bafi tenui apicem verfus, in ampullae for-
ìnam ampliata; in vafculofó ouata; in Dicrano ambiguo elongata; in Fiffidente
firumifero fcrophuliformis. T h e ca e , <in^e apofihyñ g&ndent apophyfatae; quae eà
carent exapdphyfatae dicuntur.
praeter apophyfin innumerae fere dantur thecarum figurae, quarum praecipoas
h ic referre abs re non erit. Rotun-da nobis o ccurrit in Bartramia pomiformi
(B ) ; fkbfphaerica in Mnio'marchico, Mnio fontano], plerisque; ouata, feu
e bafi latiore rotundata, apicem verfus diametro fenfim decrefcens, vt in Trichojìo-
fwij p lerisque, Orthotrichis, Leerfia lanceolata, Neckera pennata (F ) , Leskià fe r i cea
(H j ; obouata nempe ouatae oppofita, vt in Mnio caefpititio (B), Mnio pfeUdotrL
quetro, et fere in omnibus capfulis pendulis; py riformis veì turbinata fcilicet obouata
apicem verfus incraffata, vt in Webera pyriformi (M ) ; conica, id eft ouata lateribus
oppofitis lineâ fere recta conuergentibus, vt in Tetraphide pellucida (M ) j
Obconica feu obuerfe conica, yt in Webera nutante\ Cylindrica, feu lateribus oppofitis
a bafi ad àpicem vsque parallelo itinere progredientibus, vt in Splachnis non-
iSullis, nempe Sphaerico, vafculofo et ampullaceo, absque apophyfi confideratis;
fubcylindrica, vbi tantum bafim verfus latera in formam rotundam concurrunt, vi in
Le skià attenuatà, Polytricho vndulato (B \ Leerfid vulgari (B exftinctorium), plu-
ribusque a liis ; *) urceoìafa, feu e bafi rotunda in vrceolì formam leniter excurrens,
vt in Polytricho vrnigero, Polytricho hercynico; incurua, fi linea quae thecam ax is
inftar percurrere fingitur, infra perpendicularis apicem verfus fenfim incuruatur, vt
in Dicrano fcopario ( B ) ; recurua, ex : g r : in Buxbaumia'aphylla, fì e bafijobliqua
fenfim erecta euadit; arcuata nempe lateribus duobus inaequaliter curuis, altero interiori
lineae rectae magis accedente comprehenfa, vt in Hypnis plurimis e x : g r :
E 3 cu p re f
*) Auctores pierique tales thecas cylindrieas etiam dicunt, quamuis bafi rotundatâ.