I ' I
i r
Plmsca n oltri complectitur, tegumentum illud denegauit, e t in eandem fententiam
caeteri Botanici, re non fatis perpenfá pedibus ierunt ♦). Hedwigius vero caiyp-
tram huio generi etiam competere et eo tantum fuiffa praeteruifam quod intempe-
itiue obferuatum effet, deinonftrauit,
Calyptrae forma c y lio d r ic o - conica in tota fere muscoriun gente folemnis eft.
Nempe pars inferior cylindrum paulo anguftatum et latera faepe fiflum, fuperiot
vero conum longum erectum vel obliquum, acutiffimum et faepe tuba perfiftente co-
ronatum, repraefentat. Huius formae oalyptra «cn/liybnKif d ic itu r , talis quae in
omnibus FAílíííJ', Hijpnù, BarbuHs, M n iis etc. ianeaitm. Species autem aliae dantur,
in quibus calyptrae forma a vulgari recedit, et mitram feu conum obtufum fiftit,
unde m itrijormis Botanicis audit. Ouin et hic etiam varia difcrimina occurrunt.
In Leerfià vulgari (B . exftinctorium ), Leerftà fimbriata et Splachno ampullaceo ca-
lyp tra campanulae elongatae fimilis eft. In omnibus Orthotrichi fpeciebus formae
pyramidal! accedit. In Leskià attenuata in fpiram leuiter contorquetur et in plicas
contrahitiir. Hedwigia aquatica eam conico - acuminatam nobis oftendit. In
Koelrcutera liygrometricà (M ) tandem, pars inferior obtufe tetragona deprehenditur.
Quod ad aperturam feu bafis marginem attinet, ille vel omnino- integer, vt in
Leerfià vulgari et Cijmnoftomo pennato inuenitur; vel fimbriatus vt in LeerfiA
fimbriata et Orthotricho anomalo (¡3. ftriatum v. b. et j ) ; vel in plures lacinias fatis
regulares fiffus vt in Hedwigii cilia tá , Fijfidente puluinato (B ) , Dicrano aciculari
( B ) et Trkhoftomis plerisque; vel latere et bafi in lacinias plures irregulariter
fciffus vt ia Gymnoftomo truncato ( B ) ; vel tandem vno latere vsque ad coni ter-
minalis originem femel tantum fiffus, vt in plerisque. Huius autem fiffurae margines
fructus intumefcentis nifu, plus minusue pro variis fpeciebus diueliuntur et faepe
adeo inuicem feoedunt, e x : g r : ia Phascis, vt primitiuae cylindricae formae veftigium
nullum remaneat. A t quaecumque fit calyptrae forma, fi latere finditur tunc
obliqua euadit et lateraliter difccdit, vt in omnibus Hypnis, nifi lo tte Hypnum myu-
rutii excipias. Si vero capfulae increfcentis aequali preffione a germinis bafi latere
integro aueliitur, tunc ad difceffum vsque erecta manet.
Calyp-
*) Sic Loureiro Fl. Cocfi. Sphagno fimnUdffhno caiygttam denegat. Illain vero prae-
fentcm effe analogia fuadot, at adeo fugax et exilis eft In toto boo genere, vt non
mirum eft illam hnius obferuatoris acumen effugiffe.
Calyptrae pars fuperior rariffime verticaiiter erecta absque vllà declinatione
inuenitur. Examplum tamen praebent Leerfiae nonnullae. Vt plurimum fuperio-
ra verfus fenfim incuruatur apice vulgo deorfum, rariffime furfum fpectante, hoc
que tanlum locum obtinet vbi operculi cufpis, cuius directionem capfula femper fe-
quitur furfum recureatur, vt in Grimmia recuniatâ, Koelreuterâ hygrometrká, (.M),
Mnio crudo etc. interdum obferuatur. Praeterea in muftis fpeciebus e x : gr: in
Gymnoftomo truncato, ( B ) Barbulâ rigida et euidentius adhuc in Koelreuterâ hy-
grinnetrieâ, calyptrae apex fetiilâ breui nigricante coronatus, oculis vel inermibus
confcipicitur. Haeo fetula nihil aliud eft, quam tuba piftilli quae cum calyptrà earn
fuffulciente areote connexa cum eâ fimul in altum fertur, illâque dilapfâ, in nonnullis
fpeciebus ex: g r :,in Phasco crispa adhuc obferuari poteft.
Calyptrae fuperficies laeuis.et glaberrima in plerisque muscis reperitur, tunc-
que nuda nobis dicitur. In longe paucioribus ftriatara, pilofam, vel indumento
villofo tectam, eam inuenimus. Sic in Tetraphide pellucida fM ) et Orthotricho
flriato ( B ) , inde nomen mutuato flriis longitudinalibus exarata videtur. In eodem
Oi-i/iofnWio et congeneribus pilis re c tis , rig id is , apice liberis obtegitur. la Poly-
trkh o vndulato [ B ) huiuscemodi proceffus, quamuis rariores et tantum fub apice
calyptrae obferuantur ; cum vero ilJi proceffus piliformes verae paraphyfes fint, a
calyptrà poft germinis impraegnationem in eiiis tulelam natae, talis calyptra pa-
raphyfiiphora dicitur. Tandem plerorumque caeterorum Polytrkhorum calyptra
exilis, et capfulae protegendae alioquin parum apta, tegumento villofo denfo e floris
foeminei paraphyfibus apici fuo agglutinatis et comae inftar dependentibus compo-
fito gaudet. Hinc illae calyptrae quas priftini Botanici praeterniderunt, villofam
illam tunicam, quâ obducuntur pro iis habentes, nobis veftttae nominantur. Hic
autem obferuare liceat, illud calyptrae tegumentum eo magis Polytrichis neeeKatium
effe, quod in locis afperis, ventis imbribusque frequentius pulfatis vulgo habilant,
fructumque primo vere, nempe tempeftate omnium inconftantiffimâ educant.
C o lo r calvptrae initio viridis eft; vbi autem a vaginuîa foluta capfulam libere
eircum veftit, co lo r ille in luteolum, fuscum aut rubeilum vertitur. Haec difcnmina
vero non tanti funt momenti, quam vt iis defcribendis diutius immorari de-
beamus.
Magnitudo calyptrae pro diuerfis fpeciebus ad modum diuerfa. Capfulae quae
pedúnculo breuiffimo iiiftructae, intra perichaetium tamquam in propugnáculo con-
D 3 ditae