bant, veî faltem ob minorem partium moiem non fatis diftinguebantur. -Sic nouae
jlliu s totam naturam compleotentis feriei partes nobis deteciae funt; fio etiam
magnorum corporum ftructurà et compaginibus melius cognitis nouos catenae
annulos arctioremque rerum nexum percipera contigit. V t autem àd muscos
noftros redeamus, ante nuperorum in hâc familia obferuationes, natura a plantis
confpicuis genitalibus praeditis ad cryptogamas dictas non gradu e t iuxta continui
leges fed fallu ingenti tranfire videbatur. Nunc vero lumine ex Hedwigianis
fcriptis nobis affulgente, in muscis calicem, co ro liam , antheras, p iftilla, omnia
vno verbo proceriorum et paiam nubentium organa deprehendimus-; ficque plan-
tae aejiiuaks, yt ita loqua r, nempe frigoris et diuturnae humiditatis impatientes,
aquâ putrescentes ., parenchymatofae , breui marcefcentes nec reuiuiscentes *),
connubia tandem palam celebrantes a plantis hyemalibus frigo re illae fis , humiditatis
amantiffimis, parenchymate fere iiu llo , irrigatione ad vitam facillime reuocan-
dis‘ , faecula multa perfiftentibus, et thalami gaudiis furtim fruentibus multo minore
interuallo feparantur; immo lacunam expletam e t cryptogamiae arcana partim
faltem revelata dicere poffumus. A muscis ad Marchantiam, aliasque Hepáticas
commode tranfimus, quippe quae omnibus fructificationis partibus perinde ifP
ftructae pariterque aqua reuiuifcentes a ftirpibus noftris tantum fructu apice dehiscente
feminibusque filis contortis elaftiois adhaerentibus diftinguuntur. Inde
propter fimilem, vt videtur, feminis ftructuram ad Equifeta deuenimus, quibus
affinia Z-riccpodftr, ficque continuo tramite ad vltimos regni vegetalis fines quamuis
caliginofâ nondumque fatis explorata via tendiraus. Sed pofteris aliquid reli-
guendum. E x his , quantum muscqtum ftudio in naturae fcientiae gratiam lucri-
factum fit , pafet,
Tandeni ars n u lla , nulla doctrina quâ ingenii noftri vires exeroentur et
fagacitas acuitur, contemnenda * * ) . Quamcumque fcientiam aut fcientiae partem
fe lic i fucceffu e x co lu e r is , alias etiam e laboribus tuis fructum percipere et illu-
ftrari perfuafum habeas. Cum pmiies fcientiarum partes nexu plus minus arcto
cohae-
*) Pauciffimae exeipiendae funt, vt Anaftatica, quae etiam aquâ reuiuiscunt.
* * ) Quam egregia haec Halkri fententia „Difficile eft definire limites ubi curiofitas
„définit habere utilitatem.”
fl*
i ■’
in
ki -i
I.
SCAGNA
NATURA
...
cohaereant fibique mutua ferant auxilia et amice conjurent, fere paffibus aequis
jilas progredientes videmus. Quin etpraeftantiffima nobiliffimaque humani ingenii
dos eft, quod fi obferuatione et experientià ducibus ad naturae penetralia tendat,
e fuis conatibus nouas vires acquirat et e x inuento in inuentum citato gradu femper
feratur. Nam cum nihil in rerum natura feorfim et fine aroto cum caeteris co r poribus
nexu e x ifta t, fi quis illius catenae aunulum quemcunique d e te x it, ilium
etiam et praecedentem e l feguentem aut totum aut partim fàltem deprehendere ne-
oeffe eft. -
Sed varia muscologiae commoda ex tis, quae nunc de muscorum vario vfu
dicturi fumus, elucebunt, fcieutiam, etquaeadeo utilem cum in magna naturae
na tum.in artibus variis ftirpium claffem nobis cognoCoendam trad ii, vanam et fu-
peruacaneam nullus iure yocabit.
Antequam autem illa ag grcdia r, obferuare lic ea t, quanto naturae erga nos
beneficio haec ftirpium claffis in gauJium foiamenque noftrum hyemali tempore
hyperboreis praefertim in tractibus vigeat. Cum omnia circa nos torpescunt
languescunt, cum Ilumina rigent, nemora filen t, campì latent niuibus obruti, ubi-vuA.
qu e lu c tu s , rerum facies d e co lo r, et triftis mortis imago ^ musei inter vegetationis
ruinas emergentes eiusque damna incredibili fua foecunditate indiuiduorumque omnes
caeteras f t i r p i u m familiis numero facile fuperautium copia reparantes, fcenam
..alioquin fqualidam e t deftructionis imagine foedam nouis decorant orna-
mentisoculosquenoftrosamoeniffimofpectaculo pascnnt. Sericeo co lore fulgentes rupes
et lapides qui triftes ahoquin referrent freletos ohduount. Caudices terrae
inftratos iamque putrescentes veftiunt temporisque iniurias amice celant. T ru n co s
virentes caefpitibus fuis diuerfiformibus amiciuo t, fpeciemque hortorum amoeniffi-
morum curiofis oculis praebent. Inter plantas deftructas et gramina exficcata vigentes
terram tegunt, quae nuda oculos offenderei et prata viridia ro re cryftallino
madida effingunt. Imo loca aspera, glareofa, quae veris manus nullâ flofum co rona
cingit tapetibus fuis fericeis iuoundiffimo co lore pictis obducunt. Hinc fyluarum
camporumque nouus decor inter ipfa faeua aquilonis imperia hyemisque il-
laetabiliafpectacula nobis oritur, yerqué perpetuum non tantum fomniamus, fed reipfà
fpectamus, poetamimque mendacia in verum verti videmus.
A t non tantum in vana fpectacula inanemque hyemis pompam fed in vera
vitae noftrae ootnmoda muscorum familiam natura creauit. Primarios autem et n a t u r a e