thinam exigebat, fed Ghiam, tanquam-omnium praeftantiffimam requirèbat:, 'qua non°diço ignorantia, fed
poena muldandi funt Rhopopolae, qui feientes Abietinam'pro Terèbinthina vendunt. Igitur non Abieti-
nam fedLariceam, vtpote quae Terebinthinae fit propemodum fimilis, et facultatibus proxima, fubftituen-
dàm vterque affirmât. Huic fententiae fe, noniniuria, mea quidem opinione, opponit dodiffimus Atattbio-
lus , Epiftolar. lib, 5. quo in loco ex Diofcoridis et Galeni-authoritaté probat, non Lariceam fed Abiegnam
praeftantiorem effe. Diofcoridis authoritas eft lib. 1, Cap. de refinis, -inquiens, E Picea et ex Abiete refi-
nae caeteras antecedunt, odoratae enim fen t, atque Thuris odorem imitantur. A qua Diofcoridis fenten-
tia ,;palam®fatetur Galenus 3. de comp. med. fecundum genera, fe nihil-diffentire. Tandem vero fuam fen-
tentiam Concludens, inquit, Ego quidem hanc ^Abiegnam} pro Terebinthina femper fiippeditandam fuade-
rem , qmppe quod Terebinthinam quadam odoris gratia fuperet, quod aftringat, pelluceat, et longe ma-
. gis amara fit, quamacrls. HugoSolerius inquit: Refina abiegna eleda, quanquam calidiorem effe putem
et minus arromaticam, febftitui tamen poteft pro eo Gtimmi Elemi, quod Bharmacopolae noftri, in glebis
feu maflis magnis, implexis palmarum foliis, haberyt. ■ •
Refinae vel olei huius viiis eft ad varia, turn intra corpus affumta, turn foris admota. Commode deuo-
ïari poteft, butyn fere inftar, quia denfior eft, quam Laricis. Datur primo per fe, vt liquida eft adaluum
emolliendam, a drachmis duabus ad vnciam vnam vel plures, expellit humores biliofos et cholericos. Do-
mefticum et familiare ad mouendain aluuin ALontani hoc eft; recipe Lachrymae Abietis pinguis 3ij. inuoluan-
tur in hoftia, et cum vino deglutiantur. Ad ardores oris deüoratur refina alba, pifi inaghltudine. Oleum
Abietinum, id eft clarai et lucida refina, cum puluere ireos, phthificis, qui pus expuunt, vtiliter exhibe-
tur. Ad vlcera pulmonum idem oleum, cum melle datum, valet, quemadmodum ètTheriaca recens Cum
eodem. incert. Alexius Pedemontanus de remed. fec’ret. defcribit ex Terebinthina Venetiana ^cuius nomine
GESNERVS Abiegnam liquidam intelligit} pillulas, quas miraculofe commendat ftomachis phlegmaticis
et chotericis prodeffè, quaequè ftomachô debili admodum cbnueniant, et reliquis partibus intends. Recipit
autem Terebinthinae Venetiânae f refinae abiegnae liquidae} 5j. lauetur aqua bqrraginis, aut alia cordial!
odlies vel decies, deinde fiât puluis fiibtilis ex Saccharo fino quahtitàte^iij. et mifceantur paulatim inter fe,
faufertur enim eo modo Terebinthinae vifcofitas, ne faucibus adhaefeat} et vtere vbi .opus fuerit. Poterit
vero vtiliter adiici aliquid cinamomi, atque ita deuorari. GESNERVS exiftimat, poffe easdem pillulas ad
ftomachum parari ex vna parte mafticis trici, et altera Terebinthinae didae et duabus facchari. Si liquor hie
bibatur, ventofos humores difcutit, tutiifimumque remedium eft laterum doloribus, et ad purgaiidos arenu-
lis renes, et ad arcendam earundem generationem. Quod fi dolorem leuare9confilium. fit * et renes deterge-
re , datur per fe , Vt liquida eft, in fcrupulo vno, ad drachmas ij vel iij. Rondell. Refina *Abietina optima
pondéré drachmae vnius , cum puluere fpecier, dlatragacanthi frig, et modico Rhabarbaro aliquando exhibi-
ta, paflionibus Veficaê, rehum et inteftinorum medetur, incert. Vrinam prouqcat, arenam et lapidem pel-
lit , Dodonaeus. Sumpta cüm nucé mOfchata et faccharo, magnitudine nuds, ftranguriam fanat. In cibis
psg. 8. a. fumptus liquor, prodeft doloribus neruorum et iundurarum. Terebinthina pura, quam lachrymam vulgus
vocat, quoquo modo deuoratà, duârum drachmaruin pondéré, iundurarum' dolores fanat, et inueteratos
iuuat ex ouo forbili, haud enim difficultés fiimitur, Alex : Bened. lib. 30. Intelligit autem forte hoc loco,
fiib nomine lachrymae, oleum Abietinum, quandoquidem et id quoque ab aliis ad eosdem affedus intra os
vlurpatur. Parat Fumanellus pillulas quas mirabilés vocat, pro omni iundurarum °dolore femmo, exhiben-
do très fingulis feptimanis, trium dierum interuallo, ex drachma vnà pulueris fuae, qui incorporatur cum
Terebinthina, vel oleo Abietis. Ad coxendicis dolorem quoque Valent eadem fiimpta, fi vtriusque drachmae
duae et femis’pro vice exhibeantur, A/latthiol. Valet etiam podagricis , fi frequenter fematur. GESNERVS
huius refinae deuorauit, quantum funt très vel quatuor auellanae, et ex ea vrina adoratior quidem
fafta eft, fed longe ifiinus quam in Larignà, nec aluus ita foluta, etfi aliquot horis poll, paucà tormina fen-
^ ferit, et crepitus alui etiam refinam olentes. Contra Ixiae venenum poft vomitum et purgationem , datur
• refina Abiegna ([alias Terebinthina} Quomodo Veto commode deuorari ac fumi per os poffit, docet Matt bio*
lus. Refinae pülulae cultro fimt traélaûdae, ac in aquam frigidam fubmergendae, ne ita facile adhaereant*
Deinde madefiat hoftia in vino, cui pillula inuoluàtur, et deuoretut. Aut euacuetur ouum a vïtello et albumine,
aepoftèa in corticem oui Vacuum infundatur parüm iulepi vel fyrupi Violacei, deinde de refina abiegna
aliquid ex cuipide eultri immittatur, turn rürfus de Syrupo parum, ac tandem fimul exforbeto; ita refi.
ûae odor in ore non deprehenditur, nec quicquam eius haeret. •
Extrinfecus porro admota refina valet ad omnia vulnerâ recehtia, maximeque capitis, confblidat enim
et mundificat. Valet quinetiam contra excoriationes partium obfeenarura. Scabiem humidam mundificat et
fanat. Dodonaeus. Iniicitur refina Abiegna acopis medicamentisapud Galen. ad digerendum pro halituva-
poires, quarto de Sanit. tuend. *SÏ ad fedationem dolotis medicamentum acopon parethr, Abietina imponi-
nitur ad plures vneias: in fuppurantibus vel emollientibus vhguentis, maior quantitas poni debet, quam in
fercoticis. Cum vero Emplaftrum vel Vnguentum ex vifeofis Vel emplafticis conficïtur, fefficit pauca quan-
•litas liquidae retinae, quae efficit, Vt adhaerere poffint. Rondell. Ex refinae Abietinae vneia vna
■ ec
et ferns, et vitello vnius oui, atque etiam, fi placuerit, olei rofacei vneia femis, fimul mixtis, parant
Chmirgi medicamentum pus mouens, feu, vt iUi loquuntur , digetliuum, Bartbol. Mag. Ad inue.
terata vlcera, emplaftrum parat quidam Empiricus, quo &epe mirabiliafeciffe fama eft. Recipit autem
meduUae crans bouis , refinae, abiegnae et cerae, ana partes aequales. Cquanquam refinae maior
porno fit aducienda, quod liquando aliquid euaporat) quae in partes craffiores auidantur, atque In imbrice
concaua liquéfiant hoc modo : a fit imbrex feu tegula, c tripes cuijnnitatur, b vero fubie'dran vas. In me- fi .
dio imbrids excitetur ignis e lignis minimis, quo fadto fpecies fiipra dictas in partes difeiffas paulatim iniperge, |
fic in patellam fiibieélam materia liquata fimul deftillabit; quo fa<5lo adiiciatur falls paululum, vt fimul lique-
feat, mifceantur poftea omnia, colentur, et quod purius fynceriusque fuerit, feruetur. Hoc emplaftri modo
bis in die imponit: aliquando linamento minimum ^quantum lens eft} aluminis vfti addiL Ad impetigi-
nem, recipe butyri recentis lib. j. refinae abietinae liquidae et purae vneias nouem, liquéfiant fimul, ac poftea
quod darum fuerit eflundatur in olla, cui adde Mafticis vnciam femis, thuris puluerifati diligentiff drachmas
ij. mifceantur diligenter tam diu, quoad refrigeretur. Vnguentum hoc .melius fit, fi refina prius candela
liquata in aquam deftillet, ac poftea cum butyro et reliquis mifceatur. Pro Thure vero myrrha turn eft re-
cipienda. Hoc vnguento bis in die patiens vngatur, et fingulis feptimanis femel in vaporario ex ftràmine
auenae autfEbulo parato, fiidet. Ante ingrefiiim balnei Mithridatii aliquid in aqua fumariae diffolüti bibat,
et caueat ab aqua. Hoc quaedam matrona nobilis plurimos curauit. Ex ailumptione glutinis Albotin, fiue
olei Abietis, multi a morbo gallico, quibiis dolores, cumores et vicera complicabantur, funt liberati, v t ro-
fert Nie. Æajfa. Impofita vel fbla, lpinas extrahiL Eadem chartae aut tabeliae iliita, mulcas apprehendit
qpemadmodum vifcum, ex Adatthiol. Ex refina hac oleum arte extrahitur, non contemnendum in Me-
dicina. Efficaciter fanat oculorum vlcera imniifliim, incert. Oleoque Abietino in yulneribus poft vniuer- PaS
felia plurimum et frudtu^ et honoris eft confequutus Adicbael Angelus Blonaus, vt ipfemet teflis eft libeilo
de vuhieribus. Conficithoc oleum cum oleo rofaceo completo, ex vna parte fcilicet didi olei,. et duabus
rofacei, aut etiam aliter iisdem commixtis pro circumftantiarum nècefîitate. Eft hoc, inquit, praeftandili-
mum folamen in onmibus vulneribus, praecipue capitis cum fraéhira offis, vt expertus fiim plerisque in locis
Italiae. Vèrum etiam Sulmonae hoc praefidio, curaui quendam adolefcentulum, cuiüs fupercilium pariter
cum oculo calce cuiusdam equi abfeiffum erat, quod nifi ipfe curaffem fpatio vndecim dierum, nunquam
credidiffem. Miranda itaque eft iftius olei proprietas, tam in vulneribus capitis, quam in dilieéfcisiunéluris
ët capitibus neruorum, et profundis etiam idibus, idque non tam qualitate fua, quam naturae proprietate
et munere diuino. Fateorqueingenue, neque vel minimum dolorem aut apoftema pailum fuiffe, quemprae.
dido oleo curauerim. Haec file. Deftillatur autem et ex ficca Abietis refina oleum, et in maiori quantitate
quam ex liquida, propterea quodmultum humiditatis in fe contineat, eftque oleum tale praeftantioris fa-
cultatis in fan'andis vulneribus, et manantibus vlceribus. GESN.
Philologie.
Abies Latinis,, vtin principio huius capids didum, ideo dida eft, quod arborum pene fit altilfima, et
faftigio fuo quafi in coelüm abeat. Ab Abiéte deducitur adiediuum, Abiegnus, a, um. quod eft materia*
turn ex Abiete , fic apud Vitruuium legimus, Abiegnas rates , et alibi trabes abiegnas. Nifi enim cecidis-'
fent abiegnae a t terram trabes, Argo ilia fadae non effent, Cicero intopicis. Equus Abiegnus dieitur, de
quo vide GESN. Hiftoriam quadrupedum in Equo. H. h. Abiecula diminutiuum ab Abiete. Abietarius, eft
faber lignarius, ab Abiedbus et aliis lignorum generibus, vt in Exodo, Faciant opera Abietarii, Nizolius*
Nomen graécum lAaVw, quod abietem fignificat, homonymumeft, et variis fignificationibus vfiirpatur, vt-
paffim apud authores legere eft. Primum enim apud Diofcoridem atque edam Galenum fcriptum legimus
t>7« nomine intelligi corticofiim id-, quod in fumma palmula enafcitur, quodque alio nomine ä
Diofcoridc Qoimoc a Galeno vero 8. fimpl. df*<pk<rß* dieitur. Sed et in hoc diffident interpretes,
quippe Diofcorides cordcem putat: Plin. Elaten vel Spathen priuatim genus Palmae cenfet, cuius fru-
dus inuolucrum fit. Vndfe vel deceptus eft Plinius, fi de Elate Diofcoridis loquatur, vteaedem, vires, quas
illi imponunt, infinuare videntur. Aut rem diueffam tra&at Plinius, vt refert BrajfauoL de fimpl .'Galenus-
quoque nomine IAam, non tantum fiimmum palmulae corticem, fed ipfum adeo recens palmulae fhidus
germen, to t«? lAam aVaAov iv.ßAdmt*u.ri <pomKoq intelligit: aut, v tHefycbius interpretatur, nr* Qo'mxog
i r g d r H extp i/tn t;: aut, vt vult Diofcorides 6 7 r e ^ ivyfiAvioc, uw uvrUs x .d (i7 r o Q , contentus in ipfb cordce frudus. Itaque
non ipfius Palmae, trunci cortex eft forte, inquit GESNERVS, fed corticofiim quoddam tegumentum
frudus duntaxat adliuc florentis, e t1 quafi 6>t(lAaV»?^a priusquam fe aperiat, vt in herbis quibusdam, Sphon-
dylio fcilicet et aliis, imo vero et ipfum frudum in eo contentum fignificat. Rurfus sAaV*, v t refert in Le.
xioo Conftantinus ([vbi typographi potius quam authoris culpa, non #, fed » !a«t« legendum videtur)
extjemam et latiorepi rami partem in nauigio fignificat, quae et Palma, non quidem a palma manus, fed a
Palmae arboris parte, dieitur. Aut forte Ob latitudinem £**&’ enim eft in latitudinem extendere} lata
eft Palma vnde etiam rretd-», a fimilitudine fpatulae forte, vt et lAar»^ apud Ariftopbanem fignificaj;
genus quoddam placentae latae. Sic. quoque apud Plinium legimus lib. 33. cap. 9. laminas ducere Qa*&of)
l a et
«