tribus annis ante mortem continuis viperas ex Italia et Gallia adlatas domi aluit, etfi
de periculo ab amicls praemonitus ; (z) vcrasque per fquamarum habitum a congene-
ribus diftingui animalibus deprehendit. Neque neglexit plane corporis human! naturalem
malamque conformationem obferuarc, etvbipotuit, morbos ex vitio Machi-
nae explicate tentauit. (a) Praeçipuos vero a tencris ad extremum vitae terminum co-
• natus plantis dicauit, et tanta praeftitit, quanta nemo anteceiforum *vel longa anno-
rum férié fequentium perfecit. Vtinam ahfoluiflèt inftitutum, nos lane h'odie non ita
■ fubinde dubii haereremus de’pluribus eiusdem faeculi et proxime fequentis ftirpibus,
- quarum nomina propter notariim conftantium defedum de planta ad plantam pro lu-
bitu migrant et errant. Quod charaderis veri primus inuentor nuncupandus fit, quum
-floris et frudus ftruduram et cognationem, quibus interdum radicem adiunxit, (b)
pro fundamento pofuerit, iam euicimus, et Opera haec ipfa adeo indubie adfirmabunt,
vt longior huius adferti tommendatio plane inutilis cenferi debeat. Quam liberalis fuc-
rit in erogandis fumtibus pro impetrandis vndiquaque plantis, quaeue itinera fuicepe-
rit ipfe, totieshucusque enarrauimus, quoties tempus praecifum indicare potuimus,plu-
res tarnen perfecit incertis annis. Montem ita Gotthardum etiam ccnfcendit, montes
Suitenies, Glaronenfes, Vntervvaldenfes, Alpes Bernenfis ditionis, Stcckhornium
denique, Laegerium, et Gemmium in Valefiis et alios perreptauit, aliquos iteratis vi-
cibus perueftigauit, (c) multo plures regiones humiliores patriae vrbi magis vel minus
■ vicinäs praetereo. Pidores. ad manus habuit exquifitos fane et artificiofos, quibus
femper dum laborarunt, adftitit, idemque fculptoribus praeftitit. Ipfe inftjper Icitilfi-
me delineauit; quod proprio teftimonio paffim innuit, et Cajp WOLPH1VS confirmât.
_{d) Primus quoque fuit, qui Tiguri in hortis exoticas, turn lylueftres et msjptanas ftir-
pescoluit, et amicos ad paria conamina excitauit. (e)
Quemadmodum autem in extricanda plantarumfabricalaboriofififimus et felicilïî-
mus exftitit) ita etiam non minorem impendit operam in perquirendas et rite diiudican-
das earum vires medicatas. Non enim folum fimpiicium et paratorum ex iis remediorum
eflfedus in aliis hominibus fedulo oblèruauit et notauit, fedetiam vt certiorde plerisque
fierct, co proceffit, vt proprium corpus porrigeret pro capiendo experimento, quod vel
ideo fecit,ne aliorum vitamlànitatemque temereindilcrimenadduceret,velquia exprae-
miffo ratiocinio aut longo cum plantis confortio, fenluumque externorum ope efficaciam
iubodoratus eft. Vbivero dubiusfuit, parcififime lingula funtfit, dofin lèmper augen-
do°. (f) Helleborum itaque vtrumque, Eupatorium aquaticum, Polygalam, Gratio-
lam, Aftrantiamque intus fumens, potenter fupra vel infra vacuatus eft, Anthoram
Aconiti lpeciem falutarem, Split vero herbam inefficacem elfe, nec laudibus relpon-
dere deprehendit, Torae bulbulum ficcum guftare aufus eft, eumque non amplius
Vrentem inuenit Pomi amoris rubri feu Lycoperfici frudum integrum absque detri-
mento comedit.Mandendo folumNicotianae folium vertigine adfedus, afiamo autem
ex Saluia, Rosmarino et Iuniperj baccis attrado nihil laeftis eft. Doronicum varia forma
et pluribus vicibus ad duas vsque drachmas ingelfit, nihilque omnino maliinde re-
iulit praeter aliquam corporis et ventriculi debilitatem femel obortam; tantum abeft,
vt ex cius vfu interemtus fuerit, vt potius animaduerterit, radicem aliis congruis mix-
tam epilepticis prodelfe. (g) Belladonnam Opio non ignauiorem elfe, et fuccum
caute
( z ) Vide Epift. ad Gafjarum 1563. Lib. I. p. 43. a.
et ibid, ad eund. 1564. Lib. II. p> 66. a.
■ it. ad Kentmannum 1565. Epift. Lib. IV. n. 21.
et Praefat. ad Librum de foffilibus.
Exempla paffim in Epiftolarum Libris continen-
tu r, vnum praefertim in litteris ad Placotomum
1557.' feriptis. Epift. Lib. III. p. 137. a. conten-
' turn leclu non indignum eft.
Vide Epift. Lib. III. p. 113. a.
£c) Nomina haec et plura paflim in Voluminibus pi-
dlurarum occumint, quas vero in fingulis de-
cerpferic plantas, conuenientiori loco indicabi-
tür, quando ipfae piélurae prodibunt.
Qd') Pluribus Epiftolarum locis GESNERVS de fe
id perhibet, luculentiflime autem in litteris ad
Io. Kentmannum d. d. 24, Iun. 1564. Epift. Lib.
IV. n. i9.°vbi dicit : „ Sum et ipfe fubinde in
wariis plantis depingendis occupatus. . WOL-
PHIVS .autem in P.ollicit, p. 44. b. et in fpag-
mento Hiftoriae Stirpium, infra fequente, fub
Abrotono fexto idem jteftatur.
e') Vide Lib. de Hort. Germ, apud Cord, j* 1238. a.
Prolixe de hac re diflerit in litteris ad Ad. Occo-
nem. Epift. Lib. II. p. 71. b. et ad Gaffarwn
Ej>ift. Lib. I, p. 44. a.
Qm ‘De J-Jelbeboro wtroque vide praecipue in Epift;
Lib. II. p. 69. a. etp. 71. b. De Eupatorio E-
pift. Lib. II. p. 63. a. et Lib. III. p. 121. a.
De Polygala bis Epift; Lib. III. p. ia i. a. De
Gr at iota Epift. Lib. I. p. 22. a. Lib. II. p. 71. b.
et Lib. III. p. 941b. item Epift. ad Bauhn p. 147.
De Aftrantia Ep. Lib. II. p. 78. b. De Ant bora
Ep. Lib. II. p. 66. a. De Split Ep. Lib. I. p. 8. b.
De fora Lib. de Aconit, p. 9. b. et p. 18. b.
De Ljcoperftco Ep. Lib. III. p.*io7. a. De Ni-
cotidna Ep. Lib. II. p. 79. b. et Lib, III, p. 96. b.
De Saluia etc. Ep. Lib. II, p. 80, a. De Do-
ronico Lib. de Aconit, p. 12. b. et p. 13. b.
item Epift. Lib. I. p. 18. b. praefertim Lib. II.
p. 74. b. et p. 78. a. in litteris ad Occonem d.
d. iS* April, et s8. Sept. 1565. feriptis ; Refelcaute
vlurpatum dolores aluique fluxus mitigare, expertus pronunciauit. Parldem herbam
ad haemorrhoides dokntes valde conducere, ct Nueis Vomicae antidotum elle
vidit. Gentianae luccó febres intermittentes rebelles commodiffime domari, et Sy-
rupum Rubi ldaei, Auro, Sapphyris, Smaragdis, gemmisque reliquis, nuda forma in
remedia vulgo receptis, praeferri pofiè iuftis experimentis didicit. Succum Citri,
acetum ftillatitium, aliaque Jidda contra morbos malignos et venena plurimum vale-
re corroborauit. Oleum lini pleuriticis leuamen adferre, felici euentu obferuauit.’
Fraga calculofis vtilia eflè, lixiuium etiam fabalium Lithiafin potenter curare pluries
probauit, et de huius viribus feriptum aliquod compoluit, quod non prodiit. (b) Habuit
etiam medicamenta compofita.in quibus magnam fiduciam pofyit; inter quaeOxymel
helleboratum maius et minus, Syrupum et aquam helleboratam cum aceto, Deco-
ftum Foenigraeci, Anticafifiam et alia plura iplfe concinnauit, (i) et vbique laudauit: plura
ab amicis communicata polfedit, hisque viciflfim fua lubenriffime communicauit,
Muka omnino fileo, quae largiter ad manus elfent, haec cum abunde fufficiant pro
argumento, quod Vir tanto iudicio,tanta experiehtia, e rebus ipfis adquifita praeditus,
Medicinaip fecerit felici fuccelfu; praefertim cum fccuriftima via lèmper procederet,
lenioradando in principio, fortioribus vero inliftendo, poftquam aegri naturam ex-
plorauerat, vel morbus lenioribus cedere recufauerat, (k) Hoc quidem verum eft,
GESNEKVM, qui in imitationem maximorum Medicorum, Medicinam quaeftus caus-
fa cxercere noluic, Praxin fuam vocare aliquando anguftilfimam, quando aliis graui-
bus lab' iribus implicitus fuit; (/) Nemo tamen horum gnarus ideo imperitiam ipfi ob-
iiciet- (w) Satis enim patet exlcriptis, quod non raro fauftillime debellauerit, Afth-
mata, Hydropes, Apoplexias, bpilepfias, Suffocationes hyitericas, Quartanas, alios-.
que morbos ati'oces plurimos : Lurrfbricos , vel Taenias, tredecim cubitorum
aliquot in aegris, et Scarabaei genus nigrum expulerit e foemina per aluum. («) Arte-
riotomen in temporibus, diu obfoletam, reuocauit, he tumorem enormem e dorfo
manus dextera fedione auferri curauit. Venae fedionem, cui alias fauit, minus pro.
ficuam, quin nociuam plerumque inuenit in febribus contagiofis et malignis. Polline
teftium cquinorum fecündinas exturbauit, ruftici experientiam non fpernens. (o'j O-
culorum morbis tamen mederi noluit, quia ipfe myops, et confpicillo vfus fuit obie-
da imminuente, ne quis propriam turpitudinem obiiceret. Mineralibus minus fi-
fus eft, neque Stibio multum tribuit, Sulphure tamen viuo aliquóties vfus eft, et pro
Trochifcis de Vipera fubftituit; Oleum, vt vocatur, Vitrioli vero frequentius in vfum tra-
xit. (p) Aeque minus Chymifiorum Theoriae fauit, et Paracelfum, Phaedronem ac Such-
tcniuin aliosque adfeclas pro Magis habuit, remedia tamen eorum laudauit. (q) Num-
quam finirem, fi latius diuagarer, etfigillatim plura recenferem, quae non in hoc folum
, fed quolibet fere ftudiorum elegantiorum genere praeclara praeftitit, eamque
ipfam ob cauflam nihil amplius iniicio de immortalibus meritis in rem herbariam, cum
K 2 . haec
litur autem non his folum, fed et reliquis, de
mortis genere ac tempore iupra adduftis tettimo-
niis, opinio, ac fi GbSNERVS ex comeftoDo-0
ronico diem obiifiet iupreraum. Alii idemoab
Anthora euenifie publicarunt. Vtramque opi-
nionemrecenfet eximius/o. Hr nr. SCHVLZIVS
in Mat. Medic, p. 316. et 353.
f/j} Vide de Belladonna Ep. Lib. I. p. 16. b- et p.
34. b. De Paride Ep. Lib. I. p. id. b. p. 33. a.
et Lib. III. p. 110. b.- De GentianaUp. Lib. II.
p.d3.a.etp.74.b. jf.Lib.III.p.97. a. D eRubo
Sdaeo Ep. Lib, II. p. 5o.b. etLib.i. p.4.b. De Citro
et acidis Ep. Lib. 1. p. 4. b.et p. 46. b. it. Lib.
III. p. 95. a. De fabalium lixiuio Ep. Lib, II.
p. 73. b. De Firagis Ep. Lib. III. p. 92. b. De
oleo Lini Ep. Lib, I. p. 39. a. et Lib. III. p,
108. a.
CO Anticaffiae meminit Cel. SCHEVCHZ. inDelcr.
Therm, Badenf. p. 50. Aqua belleborata deferi*
bitur Ep. Lib. I. p. 5. b. et p! 25. a. it. Lib.II.
p. 69. a. Syrupus Ep. Lib. III. p. 83. a. Oxymel
et aiia, peculiari libello, Libro de Aconitis ad-
nexo , a p. 21. a. ad finem vsque p. 28. a, ex
, quo vires cognofci polfunt. Contra admixtio-
nem dulcium ad Helleborum quaedam monet la.
Hettr, SCHVIZIVS in Hilt. Medic, p. 264.
fit) Vide Epift. Lib. III. p. 129. a.'
<7} Vide Epift. adBauhiri. p. 140. et SIMLER. Vic.
p. 13. b. •
([m) Quod tamen faélum videtur in GVNDLIN-
G1I Hift. Litterar. Part. II. p. 29(53. cuius verba
hie exhibere nolumus parum commoda.
(ri) Vbique refertae Hint Epiftolae et alia feripta
morborum Hiftoriis, de Lumbricis vide Ep.Lib.
III. p. 90. b. De Scarabaeo Ep. Lib. HI. p. 94.
b. etEp. adBauh. p. 148.
fp ) De Arteriotome vide Ep. Lib. III. p. 96. a.
De Tmore Dedicationem Libelli lac. Ruffir De
Tumoribus etc. De Venae fedione Ep. Lib. II,
p. 47. b. et p. 66. b. it. p. 95. a. et 100. b. Da
Te/tibus equinis Ep. lib. I. p. 27. a.
Cp~) De Stibio vide Ep. Lib. II. p*7S* h. De Sul-
phure Ep. Lib. IV. ad Kentm. n. 22. De Oleo
Vitrioli Ep. Lib. I. p. 31. a. et pluries pafllm.
Deäjymic<sEp.Lib.I.p.24.a.p.a8.a. et alibiprae-
fertim in litt, inédit, d. d. 27. - * - * 1565. ad
loach. CAMERARIVM.
(4) Vide Epift. Lib. III. p. 84. a. etp. 85. h. h.Lib,
III. p. 136. b. et 137.»?