5av PITA CONRAD ÏGÉSNE$ï.
alia notatu digna ibidem obfèruaret, exorto tune ihfelici bellö, quötota Germania con-
fiagrauit, amicis monentibus iter inftitutum omifit, ét domürïirediit. (in) Ne aütem
hoc alio tempore repe tere t, et diftantiöres extra patria'mHelüetiam lufciperetex-
<urfióncs, varia impediuerunt. Valetudo enim non lemper ita firma exftitit, vt longe a
-domo abeffe, et itinerum longinquorum iftcommodis imeparabilibus Feréndis parem ie
effe pofte crediderit: Sumtuum etiam magnitudo eum terruit; namperegrinator absque
pecunia parata errans, male plerumque rem foam agit. PotifFimum vero varia
toiptionum genera, eum continua ferie ade8o obfeflum tenuerunt, vt breuiora folum
In pofterum frequentare potuerit itinera, quae infra fuis locis occurrent. Non parurn
•denique temporis ipfi nunc abfumfit plantarum obferuatio, quam numquam mifiarh
iecit, etfitotusin Animalibus defcribendis eflèt; non enim folum interfperfit varia de.
plantis, quoties occafio permitteret, ipfis animantium tradationibus, fed etiam in
pingendas icones ftirpium et horas et impenfas erogauit. (n) Quilibet interim iam col-
■Éget, etiam nonipraemonitus, prolixa ifta de Animalibus Volumina vnico anno non
«xpedita efiè. Audor totam huius regni hiftoriam fex fedionibus coimpledi con-
* ftituerat, quarum prima agere debuit de Animalibus quadrupedibus viuiparis, fecunda de
Quadrupedibus ouiparis,tertia deAuibus,quartade Pilcibus et aquatilibus aliis, quinta de
Serpentious,fexta denique de Infedis agmen claudere. (o) Ita etiam per portiones Libros
emiïit, quorum primus de Quadrupedibus viuiparis anno mittefimo quingentefimo quilt-
*55 quagefimo primo comparuit, alter de iisdem Ouiparis eum Appendice triennio poft, et
mox anno proximo tertius de Auibus fecutus eft, quem demum quartus de Pifcibüs
interuallo trium fere annorum excepit. (p) Quintum de ferpentibus non perfecit, duih
viueret,
fjri) Vide SIMLERI Vit. p«9.- a. Num vero hoc iter
fuerit idem, cuius fupra pag. V. not. b. mentio
fafta eft, determinate vix pofliim.
00 Teftatur hoc clariffime, communicata ab Illuftri
TREWIO, Praefatio Hier. TRAGI, feripta ad
a. IV. Febr. 1551. Herbario fuo, Argentorati
1560. Fol. impreffo , praemifla ,• vbi num. XI,
verba ponit, que latine lie fe habent. Praemiffis
nempe iis Auftoribus, qui figures herbarum fa-
bricari inftituerunt, et quod Principes olim fum-
tustulerint; itapergit: ,, Nunc vero artes hae
,5 propter penuriam in fqualore et carcere fepul-
„ tae iacent, nemo eft inter tot potentes et di-
• ,, vites, qui feientiarum ftaturalium adeo vtilium
,, patronus efie velit, Innotuit tamen mihi, ta-
,, lem laborem fufeepiffe do<ftiffimum diligentis-
„ fimumque D. Conr. GESNERVM, Tiguri-
,, num, Fautorem et amicum meum aeftimatis-
„ fimum, cuius conatibus Deus vt adfit j pre-
• ,, cor. &c. Verba haec in praefatione Editionis
. de anno 154b. nondum deprehenduntur.
0) Vide SIMLER. Vit. p. 10, a.
p) Honim tituli fic fe habent: Conr. GESNERI,
Tigurini Hiftoriae Animalium. Liber I. De Quadrupedibus
viuiparis, cum fig. Tiguri. Frofchoue-
. rus. 1551. Fol,
Conr. GESNERI, Tigurini Hiftoriae Animalium Liber
II. De Quadrupedibus ouiparis. cum fig. Tiguri
Frofchouerus 1554. Folio.
Appendix hiftoriae Quadrupedum viuiparorum et
: ouiparorum Conr♦ GESNERI. ibid, idem, eodem.
EIVSD. Hiftoriae Animalium Liber III. De Auibus
cum fig. Tiguri. Frofchouerus 1555. Folio.
EIVSD. Hiftoriae Animalium Liber IV. De Pifci-
bus et aquatilibus. cum fig. ibid. idem. 1558. Fol.
Hiftoriae Animalium Liber V. De Serpen turn nature
ex variis fchedis etColle&aneis GESNERI com-
pofitus per lac. CARRONVM. Adiefta eft ad
ealeem Scorpionis InfebtiHiftoria zD.Cafp.WOL-
PHIO ex eiusdem Paralipomenis confcripta, Tiguri.
1587. Fol.
Opera haec tecufa, vt e tin Germanicam linguam
verfa, pluries et variis locis prodierunt, quae in
IndicibusLibrorum paflim deprehendi poflimt. Sc-
werinus etiam GOBELIV5, Regiomontanus, lit-
teris ad loach. CAMERARJVM F. anno 1568.
d. 20. April, datis'indicat, fe in GESNERI Libros
Animalium, praefertim ilium de.Auibus ftipplementa
collegifle, quae poftmodum in omnes clafles au-
xit, et opimam fiimmam praecipue in icones con-
fiçiendas impendit. Vt eadem inter Paralipomena
GESNERI autfub auflpiciis patroni cuiusdani edereft-
' tur, aftafunt quaedam inter GOBELIVM et loach.
CAMERARIViM, qui et funituum et labörumfo-
cium fefe obtulerat, quod fane non minimum ex
tot aliis huius Viri praeclaris conaminibus exftitit.
GOBELIVS demum omnia, quae iniquitas forûs
ipfi rèliquerat, BrUnsuigam mißt; num ibi adhüc
fiiperfint, refeifeere non potui. Plura memoratu
digna fequentia tFâdent, quae bona ledtorum pace
adiungo: Ita GOBELIVS Regiomonte ailoach.
CAMERARIVM Norimbergam.d.an. isg2,d. 10,
Odtobr. fcribit: „Scripfi antea ad TE de Hiftoria
,, Quadrupe dumjicwt ea de re cum D Johanne fra-
' ■ „ tr fT V 0 locutus fum, an velis typos iftos mitti
,, ad aliquem, vt addenda addantur, et iuftus li-
9‘, bellus GESNERI Paralipomenis attexatur : quan-
„ turn accedit aetati meae, tantum fere iudicio in
,, hifee meis aerumnis decedit, ideo confultum eft,
- „ vt primo quoique tempore iftud ftudium inue-
„ niat Maecenatem, quod fi apud 111. Principein
• „ Dn. Landgrauîùm GVILIÉLMVM impetrari
„ poteft, vt ipfius fiimtibus vnus atque alter apud
,, vos vir non ignauus , indices dignos in GES-
,, NERI Opera et alia çompleat, et in fe recipiat,
,, mihique aliquid pro expofitis cedat. Quanquam
„ tantum folum, quantum fimul iacet Brunsuigae
„ apud Dn. Alber tum von Hagolt ffi reifte fie le-
A go) ultra. 600 florenos mihi cönßet ; interim ta-
„ men, prout res:dabit, paruo pretio contentus
,, eflem etc.
Porro IDEM ad EVNDEM. d. an. 1583- d- 8. A-
pril. itapergit: „ Optarim me fuperioribusannis
„ TEcum conueniffe, vel TVO fuifle vfum con-
„ filio. Itaqüe cum ab eo tempore in pluribus
„ iconibus comparandis laborarim, et cumexcel-
„ lens aeris fculptOr, qui in Dania moratur, fe
„ obtulit, quod hue venire vellet, fi TV in idem
„ negotium conlpirare, et aliquid laboris in TE
„ fiufcipere veiles. Vellem ego fiib alterius nomi-
„ ne prodeat Opus iftud,-fin minus, TVO folius
„ nomine , cum ipfe mihi non fatisfaciam. Si
• „ TIBI homini occupatiifimo non licet, a liquid ex
„ Italia obtinebis, quod dignum fit hoc opere.
„ Tribuimus cuiuis fuum honorein, qui GESNE-
^ RIANO
VITA CON RADI GESNERI XV,
viueret, fed poft mortem per lac. CARRONVM et Cafp. WOLPHIVM ex fchedis col-
Iedus prodiit. Sextus numquam lucem vidit, neque certum eft, num quid de eo fu-
perfit. ExftAnt equidem papilionum icones, et quidem interdum fatis plenae, erucae
nempe, aureliae et papilionis, in V’oluminibus plantarum pi&is, plerasque tamen, ft
non omnes , CAMERARIO potius quam GESNERO triluerem, etcrederemGES-
.NERIANAS ad PENNEIVM Anglum vel aliquem alium migrafle. (q)
Tempus hisoccupationibus elegantiffimis interiedum non ita transegit, vt nihil aliud
praeter Animalium confiderationem, vel plantas ad fummum inanimovolueret:quomo-
do enim fieri potuiffet,quo mens adeo fublimis, et ad compledendumtotum fere feientiarum
ambitum naturali quodamftimulo compulfa, quieuiffet, vel vni modorei inhaefiffet?
Tanto magis igitur animatus eftNofter,vt rei medicae, cui inter omnes reliquas dodri-
nas praecipue nomen dederat, etiam lucem adferret; ex ea parte, a qua tunc maxime,
vtvidebatur ipfi, opushaberet. Ideo cum remediorum formulae atque praeparationes ea
aetate in arcanis fumrnis haberentur,ars vero deftillatoriaplerosquevaldenobilitaret,qui
cidem tunc operam aliquam nauarent: inftindum in artis incrementum diredum,luculen-
tius declarare non potuit, quam fi colligeret partim ex libris omnibus’ fere turn cognitis,va-
riarum linguarum idiomate imprefifis et manu feriptis, partim fubiungeret, quae ab
amicis edgnouerat, vel propria experientia et periculis hinc inde fadis expertus erat,
de remediis eorumque elaboratione artificiofa. Vt adeo fruduofiorem redderet medi-
camentorum adplicationcm, et plures bonos atque cordatos Viros excitaret, qui fuum
exemplum imitaturi, depofita ambitione, auaritia, et inuidia aliquid praeclari in pro-
feffionem fuam conferrent, promulgauit anno millejimo quingentefimo quinqiidgefimo j- .-m
fecundOy vtarbitror, Thefaurum de remediis fecretis (r) tedo Euonymi nomine; vt
experiretur, qua fronte hi conatus fufeiperentur. Cum vero magno vndique adplaufu
D 2 ac
,, RIANO de Quadrupedibus Operi aliquid addi-
; ,, dit. Debebic tamen tuis occupationibus talis
„ iucunda materia- efie recreationi: fi modo.vrio
. „ atque altero animali periculum feceris. Vide
„ num hac aeftate iam aliquid praeftari poffit, De
„ or dine : an priori loco de Sceletis et Anatomia
„ ac partibus dicere liceat. Habet aliquot Scele-
„ ta in fua Anatomia Vefter Medicus, ad quem
„ me deducebat Paimerius , vtinam is earn in fe
,, partem reciperet. etc, ..
GOBELIVS denique ad loach. STRVPIVM. Medic.
Francofurtetif. ad Moen. d. 10. Oftobr. an-
ni iricerti haec addit: „ Scripfi fuperioribus annis
de fumtibus collocatis in fculpturas quasdam,fi,ue
• „ typos tarn ligneos quam aereos non modo quadru-
. „ pedum , fed etiam auium, vt eflent aliquando
,, Paralipomena in Conr. GESNERI libros. Ico-
„ nes vidit D. loach. CAMERARIVS, et ita ap-
„ probabat turn temporis, v t fe focium iftorum
„ fumtuum ojferrety quod neglexige me multoties
„ jjoenituit, cum ipfe ingenio valeat et fingulari
,, induftria - - . Sed ex iis colieftaneis in trans-
„ latione rei familiaris feruente hello Gedanenfi
„ optimum partem per ttaufragium ab aduerfante
„ Neptuno abreptam, antea ni fallor, feribens
„ conqueftus fum. Reli'üac autem tabellae; et,
„ conftantmihi ifti lignei et aerei typi pluris quam
„ 600 floren. Vltra annum iam Brunsuigae vna
„ cum libris haerent, vt vendi poffint, etfi quis
„ eflet, qui plures adhuc impenfas in illis collö-
„ care vellet, alias magnum mihi inde emergit
„ damnum.,
f_q) Iconibus aliquibus pafiim adferiptum eft manu,
quäe nihil cum GESNERI dmftibus commune
habet, aliis vero feparatis foliis nihil omnino ad-
ditum inuenitur , ex quo dignofei poffit origo.
Inter plantas vero occurrit folium aliquod, cui
PENNEIVS adferipfit, cum CAMERARIO id
transmitteret, quod inter fchedas GESNERI de
infeclis adhuc deprehenfum fuerit. PENNEIVM
vero , cuius merita circa GESNERI re-
liquias fuo loco declarabimus, ip contemplan-
dis et inueftigandis Infedis muitum curiofiimfuis-
‘fe, abundanter probant litterae Eiusdem ad loach.
CAMERARIVM. d. ifi, Iun. .158.5. Londino
I dataë; quae vna cum praecedentibus et aliis plu-
rimis, ad dilucidationem horum omnium laborum
comparatis, Thefauris feruantur apud IHuftrem
TREWIVM; ex quibus haec depromo Te
„ exoro, fi quid certi de Infedis fequentibus ha-
,, beas, vtme, cum otium nadus fueris, cer-.
,, tiorem per litteras facias : t Ariftotelis
„ quid fit lubenter feirem ; et an in noftris regio-
„ nibus reperiatur ? a^ßvXioc, vero an fit Huni-
„ mel vel Humlen Germanorum intelligerem ?
„ nçatroixçk an fit fpecies erucae, v t D: GES-
„ N ER V S arbitratur? tçdÇaXXiç an fit beftio-
„ la cauda bifurca, quam German! Orenmote!
„ vocant, quamque vt arbitror, Hadr. lunius
„ in fuo Nomenclatore Fullonem Plinii non re-
,, d e arbitratur. Scias Auriculariam alas habere
„ fub cingulo abfeonditas, ac aliquando volare
„ quod idem experientia didici. Arrodit flores,
„ fi quae alia. ,etc. Blattam foetidam fjjero etiam
„ reperifle, Scarabaeo pilulari fimiiis eft, fed
„ corpore* magis oblongo, nec tarn eräffo ; cau-
„ dam habet mucronatam, vel vt Plinius loqui-
„ tur, acutam. Nullas habet alas , tardigradum
,, animalcuium et valde foetens.
(r) Titulusinteger hie eft; Thefaurus Euonymi Phi-
liatri de remediis fecretis ; liber phyficus, Medicus,
et partim etiam chymicus et oeconomicus
in vinorum diuerfo apparatu, Medicis et phar-
mâcopolis omnibus praecipue neceffarius. Tiguri
apud Andr. GESNERViM F. in 870* absque
anni mentione. Quodeffecit, vt tories annus
editionis apud Recenfores mutatus occurrat, quin
ipfa GESNERI Epift. de. libris a.fe edit. p.
35.. n. 38. annum 1558. pro prima editio-
ne indicat , qui vel ideo iuftus efie non poteft,
quia EIVSD. Epitome Bibliothec. vniuer-
falis p. 36. b. Quae, anno 1555. prodiit, huius
libri mentionem facit, iterum tamen in anno variât,
et 1542. ponit.: Geftilfimum vero teftimonium
pro vero anno nempe 1552. çontinetur
in Praefat. ad Tragi Hift. ftirpium, quae eodem
tempore prodiit. Ibi enim GESNERVS de Eüo-
; nywo; loquens, digit:,,, quod nuperrime Tiguri
\£xcufusß. _ ; - ...