quot foliainchoati operis Io, CRATONI mißt: (f) eiusdem fragmentum, Editoris manu fcnptum, et ia
patria vrbe feruatum, huic Volumini infertum legitur. (JC) WOLPHTVM itaque multis vtique nominibus
optime de GESNERIANIS meritum fuiflfe hue vsque, nulla fuperefle poteft dubitandi ratio. Interim tarnen
euitare non potuit finiftrum aliquorum iudicium, qui fufpe&am eius fidem reputarunt propter moramha-
ftenus interie&am. Vt ergo aliquid acciperent illi, qui pollicitatione alledti defiderio flagrarunt, Opus maius
- habendi,cum totum expedirenequiret, Epiftolas folum GESNERI tribus libris comprehenfas edidit anno mille*
i ƒ77. fimo quingentefimo feptuagefimo feptimo ad finem vergente, atque Ipecimmis loco adiunxit Librum GES.
NERI De Aconito primo Diofcoridis , qui trigefimum Caput maioris opefis efficere debuit. Ibi fatis de-
clarauit, haud quaquam taedio promifli, negligentiae vel laboris impatientiae tribuendum efle, quod n ’
adhuc ab eo inlucem datum fuerit. £ /) Adfeuerauit potius fe pollicitationis probe memorem efle, etiain 1
et publica et priuata negotia, iun&a poftmodum morbis grauiffimis tribus, (m) indies maiora obiicerent impedimenta
abfolutioni Operis, quod in fe ipfo moleftum laborem pqppfcit, et vnius hominis vires ferme fii-
perauit. Cum itaque digerendorum infinitorum colle&aneorum multitudine obrutum fefe videret, nec alie-
nis auxiliis lubleuaretur, quaefiuit Maecenatem aliquem, cuius liberalste fulciri et ad perficiendum opus
ipfe aptus fieri poflet, vel quemlibet alium, harum rerum aeftimatorem, idem volentem ac audentem 1 1
optauit, cui totum opus certis fub conditionibus cedere, atque inftitutum nihilo fecius opera ilia promouere
vellet. Earn voluntatem cum publice expofuiflet, (»^ nullum eft dubium, quin eandem etiam ad amicos
priuatim repetierit; vero itaque admodum fimile eft, Adolph. OCCONEM, cui GESNERVS viuens at eo
if78. et qarus exftitit, occafionem aliquam arripuifle. Nam cum OCCO a loach. CAMERARIO litteras GESNEK1A-
1 NAS, ad hunc feriptas, pro noaa et au&iori Epiftolarum GESNERI editione peteret anno millefimo quingentefimo
feptuagefimo ofiauo : (o ) eundemque fequente anno feptuagefimo nono ad fe Auguftam Vindelicorum
ihuitaret; CO fieri omnino Potuit» vt tunc CAMERARIO, qui inuitationihumaniter fa&ae obfecundauit,
CO praefens primum mouerit defiderium, adquirendi vniuerfam, per GESNERVM tot curis coaceruatam
de plantis materiem. loach. CAMERARIVS igitur, Patris Ioachimi Magni et excellentiflimi, quantum
vixit, purioris do6trinae facrae etprofanae fulcri filius digniffimusnatufecundus, Phyficus vt vocatur, m-
jy$o, clytae Norimbergae Ordinarius, declinante anno millefimo quingentefimo ottogefimo emtorem per litteras fefe
obtulit. CO WOLPHIVS tot enatis difficultatibus delaflatus, et abfolutioni ferme impar, CO manus
praebuit. Cum aütemnon ftatim depretio conftituendo inter vtrumque conueniret?, et CAMERARIVS
poftularet, vt cun&a ad perluftrationem Francofurtum ad Moenum WOLPHII impenfis mitterentur, ideo
multi ab vtraque parte tra&atus celebrati^unt, quorum fumma eo demum conipirauit, vt emtor venditorj
pro vniuerfa GESNERI fiippellettile herbaria centum et quinquaginta florenos, pro Plinio vero, Diojcori-
de et Tbeophrafto, quos ?opiofiffimis adnotationibus idem inftruxerat, ‘viginti quinque florenos feorfim nu-
merar§t. His ftabilitis WOLPHIVSofingula haecce ad Io. Lad, HAVVENREVTERVM, Filium, cuius in-
teruentu pleraque de hoc negotio ada fuerunt, mißt Argentoratuin circa finem Iulii menfis anni millefimt
i f l u quingentefimi oftogefimi primi, etftipulatum argentum recepit. CO Non parua equidem haec fuit fumma,
ft rationem eius aeui habeas, vix autem confideranda, dummodo nobilitatem rerum aeftimes, aequiflima
"vero et nlodica admodum , fi exantlatos hucusque WOLPHIIlaboresfpe&es, cum plus quam tertia huius
fummae pars Frofcbouero pro figUris exfolui deberetur, et Herbae pidlae ac illuftratae paullo minoris con-
ftitermt.
Secunda adeo Vice fede mouerunt, et migrarunt GESNERI incomparabiles reliquiae Norimbergaia
vsque ad loach. CAMERARIVM. Ne quis tamen credat, easdem in ignobilis vel impend cuiusdam ma- c
BUS incidilTeideo, aliqua in medium proferre non abs re erit, ex quibus elucefcet, Virum hunc negotio
fcfcepto nihil minm quam parum àptum fuiffe. A prima enim aetate naturae quodam inftinau in ftudium
fi) Vide litteras ineditas lo. Cmtonts ad loach. CAMERA*
RlVM. Vrlatislauia Norimbergam datas ad d. %%, lu*
lii i f 83*
(k) Obtinuimus illud vna cum pluribus ex fauore Cel.
GESNERI.
(l) Vide Praefationem ad Libellun\ de Aconito. p. x. a.
et b.
(»») Vnum, quem dislocationem vel disiunftionem o$-
' Cum llii ab offe Sacro credidit, deferibit in iitteris ad
Io. CAMERAR. ad d. 8. Mart, i f 86. nondum editis.
(») In praefatione ad Libellum de Aconito. p. a.b.
(o) Scribit enim Ad. Occo ad loach. CAMERARIVM. in
Iitteris0d. d. i f . Sept, i f 78. datis ineditis; „ Expe-
n fto aTe epiftolas GESNERI p. m. ad T e datas, vt
„ denuo cum aliis eXcudantur.
(£) Litterae Ad. Occonis ad loach. CAMERARIVM feri-
ptae funt, pridieNon. Maii. i f 79*
ia) Tefttntur id litterfle^i. Occonis: ad loach. CAMERAR.
Prid. Id. Iulii 1 f79. feriptae, vbi haec habentur: ,, M%
n luiifem Tc diutius apud nos habere, etc«
(r) Vide refpoufionem Cafp. WOLPHII. prid. CaUanuar.
I ; 81. datam ineditam.
(/) Teftatur id fufius, excerptum quoddam ex.£a/fi»
WOLPHII Bibliotheca manuferipta, a Cel. GESNE-
RO nobis communicatum ; vbi vt anonymos propria
feripta recenfens , ita loquitur de Pollicitatione i
■ „ Huic cum fatisfacere, promiflumque exfoluere faei
„ pius atque iterum ftudiofc et intentiflime conare-
,, tur , io tres grauijfimos morbos, ex quibus v ix
t, turn conualcfiere potuit » incidit : tanta fuit operis
«, huius perficiundi magnitudo et difficultas, prae-
,, fertim e i, qui alienis auxiliis deftituebatar, aliis-
„ que occupationibus magnis et multis praeterea
M auocabatur. Perfecit tamen in eius operis Lib. /.
„ Capita to. quae foliis too. vix capi potuiffent*
„ Tandem a Cl. Viro D. loach. CAMERARIO cum
„ haec otnnis materia cuperetur, ne quid tanti Viri
„ laborum periret, ab eo ceitis conditioniffiis ira-
„ petrauit.
(/) Nitnis prolixae funt et copiofae litterae propter hoc
negotium feriptae, ideo omnes ad commodum locum
referuamus, cui intégras inferemus.
rei herbariae impulflis, C«) eundem amorem pofterioribus annis continuo fouit itineribusin exteras regio,
nes fufeeptisy vbi inter alios Aloyf. ANGVILLARAM et P'lyjf. ALDROVANDVM Praeceptorem habuit.'
(rv) A GESNERO ipfo propter nouas ftirpes, a MATTHIOLO non deferiptas requifitus, (x') et tunc
iam ab eodem prppter herbas miflks et ob alia mérita, quae ex illiu&induftria in plantarum ftudio redundare
poffent, magni habitus ac oblatione fa6la nobilitatus Qf) eft. Similiter cum praecipuis eius faeculi Vi-
ïis plantarum caufla commercium litterarium frequentauit, inter quos funt praefertim MATTHIOLVS, Ö AV-
HINVS vterque, CLVSIVS, ZWINGERI, Thom. PENNEIVS Anglus, Io. AICHHOLZIVS Vien-
nenfis, RAVWOLFIVS Celebris ille pefegrinator, Æchael MERCATVS, Ferrant. IMPERATVS , Io.
POSTHIVS, Georg. PVRKIRCHERVS Pofonienfis, Adolph. OCCO Auguftanus, lo. MATTHEW VS
Gedanenfis, Afatthias STOIVS Regiomontanus Pruflus, (z) Felix PLATERVS, Iofeph. a CAS ABO- '
NA, lo. Ant. SARACEN VS, Bernh. PALVDANVS, lac. D ALECHAMPIVS, Nicol. RASSIVS, Hier.
pONZELLINVS, Andr. BELLICOCCVS, is Mediçus, hie Pharmacopoeus Veronenfis, Aielch. et Fri-
deric. SEBIZIVS, Seuerin. GOBELIVS, (a) Laur. SCHOLTZIVS Vratislauienfis, et complures alii,
quorum aliquos adhuc in indice iconum infra fequente nominaui. Plerosque ex Iitteris inter haeredes luper-
ftitibus perleétis cognöui, quarum quaedam ad fcopum noftrum facientes, vbi commodum videbitur, pu-
blici iuris fient ; omnes enim emtionis iure, vt mox exponemus, in pqfleflionem veneruntllluftris TREWU,
munificentiflimi horum Operum Patrocinatoris. Ab his omnibus femina, plantas viuas, velficcas, nouis.
lime detedas vel rariores, aùt faltem icônes aut deferiptiones earundem nadtus eft; Hortum etiam, vt fatis
notum eft, exquifita cura inftruxit proprium, tunc temporis non Norimbergae folum etin tota Germania,
fed etiam apud exterosmultum celebratum. Non autem fUum modo, fed etiam Landgrauii Hafliaci WIL-
HELMI, qui ftirpium elegantiorum cultura mirum in modum deledabatur, hortum amoenifllmum ex-
quifitiflime inftruxit, eamque ob rem fingulari gratia ab eodem Principe adfechis, et gratiofiflimarum lit—
terarum commercio honeftatus fuit, quod cum adhuc fuperfit, fatis probat, quanta fuerit eo tempore, et
eruditorum et CAMERARII potiflimum fama, au&oritas ac exiftimatio tam apud Magnates, quam apud
aequales ; fiquidem faepius poftulatus fuerit ad dicendam fententiam, et ferendum iudicium de dubiis hinc itide
obortis. (V) Fufior efle poffem in vindicanda eius dexteritate circa herbas, nifi llluftr. HEISTER VS, Me-
dicorum Germaniae noftrae decus atque parens, pro fua celebritate eandem rem folidiflime egiffet. (c ) Lu-
culenta etiam teftimoniain ipfis mox fecuturis indicibüs plus vno loco deprehendi poffunt, vbi plerumque
melius icônes explicauit, quam vllus ferme eorum, qui iisdem vfi funt, atque propter eandem infignem
ac inter eruditos fiii aeui fatis cognitam peritiam a pluribus praefertim a Tboma IORDANO, praeclaro No-
minis GESNERIANI aeftimatore dignus iudicatus e ft, qui folus fere in Germania par eflet, huius operi-
bus vltimam imponere manum. (d~)
CAMERARIVS igitur cum GESNERIANIS reliquiis nunc potitus eflet, omnino fibi firmitet propo
fuifle videtur, Operis totius elaborationem fecundum Auftoris inftitutum perficere, et propriis obferuatio-
nibus audtum in publicum dare; ipfe enim iam antea magnum aliquod opus de herbis meditatus fuit: quo-
niam autem multa adhuc per fchedas faltem difperfa et nondum ordinata deprehenderet, ( f) adeoque la-
^ borem
(«) Vide prima praefationis verba Epitona. Matthioli et
Herbario Germanico praefixae.
(vv) Primum eo titulo faepius laudat in Herbario Germanico
, de altero teftantur Mclch. ADAM. Vit. Germ.
Med. p. 349. et litterae manuferiptae.
(#) Vide GESN. Epift. ad Io. Cratonem d. d. 12. Nou»
i f 63. et aliam d. d. *1. Febr. i f 64. feriptara Epift.
Lib. I. p. i f . a. et p. 17. a.
(^) Vide retro in Vita GESNERI p. nobis XXXIII. not.
, (/) et p. XXXVII. not. (»)
( i ) Stoiushie natus eft Regiomont. Pruff. an. i f 26. d,a£*
Aprilis. MagifterPhilofophiae ibidem faftus an.i f 47.et
Medicinae Doftor if^o. Medicinae Profeffor fecun-
dus et Phyficus prouincial. an. if7 f . AbiitRegiomon-
te i f 76. rediit vt Profeffor primarius et Archiater
Ducis ALBERTI 1 $79. Mathefin etiam extraordma-
rie docuit, et obiit d. i f . Ianuar. i f 8 j, Haec et plu-
ra de eodem communicauit mecum per litteras inte-
gerrimus amicifiimusque Io. Wtlh. WERNERVS y
Regiomont. Prof. Med. Publ. meritiffimus. Stoius her.
bas Prufiicas feduio collegit, et pingendas curauit,
vt teftantur litterae ineditae ad loach. CAMERARI.
VM poftrid. Cal. April, i f 67. et d. 7. Iul. i f 79.
datae.
(ft) Etiam GobeCius in colligendis, recenfendis et pingen-
dis plantis Pruflicis fedulus fuit, vt patet ex Iitteris
ad loach. CAMERAR. Regiomont. d. d .7. Aug. i f 83.
feriptis, vbi dicit: I Tradidi piftori depingendas
„ meas plantas, vtinam ex voto fatisfaciat.,, item ad
Eundem d. d. 26. Aug. i f 86.,, Mifi typographoTu-
„ ronienfivnam partem libride virtutibus herb arum
„ Prufftcarum. omiflis deferiptionibus et iconibus,
„ cum alii fatisfaciant. „ Tandem ad Eundem d. d.
2. April i f 89. „ Fafciculum meum, paftori Grau-
„ dentienfi tradidi, de its plantulis , quae crefeunt
„ in Borujfia, fed tantum funt nuda nomina. etc
m Vt vnicum nunc modo adiungam, placent potiflimuta
verba Petr. Monauii in Iitteris d.xi. Cal. Sextil. i f 81.
Praga Norimbergam feriptis ineditis , vbi fic loquitur:
„ Quae herba fit Luiula, abs te feire velitn,'
„ Mentio eius fit in Antidotario Auguftano in fcho-
„ liis ad Diafcordium Fracaftorii. Non conlentiunt
„ inter fe Dnus Crato, Aichholzius, Sebtzius, alii-
„ que, quos hie nominatim confiilui. Diuerfis di-
„ verfa placent, fed Te inter praecipuos audire per-
„ cuperem. „ In aliis Iitteris deinde nunciat, CAME-
,, RARII fententiam obtinuiffe.
( 0 In praefatione, Epiftolae io. Henr. Burckhardi de cha-
„ raftere plantarum naturali ex partibus genitalibus,
de nouo editae Helmftad. i7fO. a pag. 19. vsque ad
pag.Sf.
(d") Vide Thom, lordanilittens ad loach. CAMERARIVM
datas, quas intégras aliquando exhibebimus.
(/) Vide Praefationem Epitom. et Herbaria Germanic®
Matthioli praefixam.