miniculis ingentem obferuatorum vim, magnamque ftirpium copiam conquifiuiflet, adeo
vt non femel erga amicos conquereretur, fe in fuo ftirpium Oceano pacne fubmergi, et
obrui multitudine rerum. (p) Non delaflatus tamen, fed femper ad vlterfora pergere
conatus eft, ita vt hoc anno laboriofifilmus omnium in pingendo fuerit, quod reliquiae
fatis teftantur; quamuis nunc iam praemature fene&utem fibi moleftam paulla-
tim fieri deprehenderet, (V) quod non potuit non citius iufto euenire, quia iuuentutem
immenfis propemodum laboribus transegcrat. Quotidianum igitur valetudinarium
agere conlueuit, et nihilo fecius vrgentibus publicis priuatisque negotiis eo demumper-
dudus eft, vt fe fuamque valetudiriem, rem familiarem et alia necefiaria vel negligen-
tiffime vel plane non curaret. Acceflk ad haec, quod peftis medio lulii Menjis iterum
ad vrbem adpropinquaret, voluntatem tamen Dei tranquille exlpedauit;; (r) quin
etiam mediocriter fatis'fefe habuit, quod ad cibum, potum, fomnum et labores atti-
net, etiamfi lues Menfe Ottobri valde fuaeuiret. Pro praeferuatione non folum in fe
fed et aliis vius eftOxymelite fuo, quo efficacius remedium nullum reperit; (s). de lon-
ga tamen vita dubitauit, et quauis data occafione ad amicos mentem, quae num-
quam quidem profana fu it, nunc potiflimum in coeleftia diredam monftrauit. (t)
Cum autem Nouembri Menfe malum fatis clementer ageret, atque demum Decembris
initio moderatifiimum eflet, ( a ) nemo facile putaflet, tempus hoc GESNERl
Noftri morbo ita notabile, ita ludolum futurum efie. Ea'tamen fuit Summi Numinis
voluntas, vt eriperetur e medio curfu vtilifiimorum laborum praeftantiflimorumque
conatuum,plantarum praefertim hiftoriam concernentium. Dies erat nonusDecembris
eiusdem, quando laborare coepit. Carbunculus illi primo exortus eft in latere finiftro,
cordi direde.imminens; etfi autem loco periculofo natus eflet, minus tamen periculi
videbatur, quod nullum dolorem capitis, nullam febrim, nullum aliud fymptoma grave
fentiret. Nihil fere vires proftratae fuerunt per morbum, numquam cnim decubuit,
nifi fi quando, ita vti veftitus erat, in grabatum paullum fe reclinaret. Veruntamen
quia pleriquc, quos morbus hie inuafit, moriebantur, quamquam ab initio non magna
vis morbi efle videretur; ipfe quoque moriendum iibi efle conclulit. Cpnuocauit ita-
que amicos, teftamentum condidit: quaedam vxdri, quaedam nepotibus ex forore
legauit, haeredem vero ex aflenominauit fororem vriicam luperftitem. Ne autem
perirentimpigerrimae induftriaeffudus, Bibliothecam fuam omnem, Cafparo'WOL-
PHIO, Medico, difcipulo antea, nunc Collegae et amico, lobannis WOLPH1I Theo-
logi cximiifratri, iufto pretio vendidit, ac illis diebus, quibus aegrotauit, non folum
labores omnes fuos ipfi commendauit, fed et plurima cum illo de plantarum hiftoria,
quam aliis omnibus antepofuit, locutus eft. Multa etiam tunc litteris mandauit,
ne qua poft obitum vel in re familiari, vel in lucubrationibus fuis confufio oriretur. Sa-
pienter itaque tam domefticae rei, quam publico commodo coniuluit, dum tradidit ingenii
foetus immaturos, quia alios non nabuit, et t adhuedum iu it, Viro amico,
fideli, dodo et induftrio; vt perfecti tandem lucem adfpicerent. Hie fane promifii me-
mor, pro vinbus plurium rationctn habuit, et quaedam edidit, neque refiquifletprae-
ftantiora altiorisque momenti, fi integrum ipfi fuifiet, omnia ad placitum Deftindi
praeftare, quod fuo loco luculenter probabimus. His compofitis animum in metam
niblimiorem et fpem diuinitus promiflam vnice fere dircxit,et miniftros Ecclefiae.prae-
fertim Henr. BVLL1NGERVM et loftam S1MLERVM, quos fummopere amauit, li-
benter non folum audiuit, de falute immortali diflerentes, fed et verba fiduciae et con-
ftantiae plena cum illis mifeuit. Quintus, iam illuxerat dies, ex quo aegrotare coepe-
rat, cum Medici non prorfus omnem fpem abieciflent, plurimum tamen de vita eius fol-
liciti eflent, ipfe vero meliufcule habere fibi videretur: itaque cum amiciquidam no-
duilliadefle cuperent, etaegrotantiadfiftere; gratias illis eeit, feque eorum admini-
culo opus habere negauit. Adeo qui in vita multis commodus, moleftus fuit nemini,
ne morbum quidem fuum cuiquam praeterquatn fibi ipfi grauem efle patitur. Dedu-
ctus autem in cubiculum, in quo femper folitus erat quiefeere, fufis ardentiflimis ad
Dcum precibus, fefe ad quietem eompofuit. Circa horam autem nodis vndecimam,
cum animaduerteret vim morbi naturae robur fuperafle , vocata vxore voluit reduci
in Mufeum, in quo hadenus tot egregia meditatus erat, et in quo pridie fibi ledum
ftemi iuflerat: ibique paullo poft in manibus vxoris inter pias preces leniter exlpirauit,
et
(/>) Vide litteras ad 7o. Baubinum p. 153. et ad alios
alibi.
(jf) Vide litteras ad lo. Baubinum p. 158»
00 litteras ad AcbiU.. Pirm. Gajjarum ad d. 19.
Iul. 1565. Epift. Lib. I. p. 42» b.
(s) Vide litteras ad Adolph. Occonem Epift. Lib. II.
p. 76. b. et 77. fe.
Exempla huius rei maxime notabilia deprehendi
poffunt in litteris ad Ad. Occonem d. d. 5. Maii
15Ö5. fcriptis. Epift. Lib. II. p. 6a. a. deinde ad
Bened. Aretium ad d. 22. Aug. ei. ann. Epift.
Lib. III. p. I2 i.b . tandem ad lo. Hofpinianum
ad d. 27. Nou. ei. ann. Epift. lib. III. p. 104. a.
(u} Vide littefas ad Gajfarum d. d« 3* Dec. 1565,
Epift. Lib. I. p. 44. a.
et reddidit animam Crcatori, quem tot modis, promulgando et obferuando magnalia
praepotentis Opificis magnifiée cxtulerat, Studiis elegantioribus adeo funeftus, et
amicis adeo deplorabilis dies fuit décimas tertius Decembris anni millefimi quingentejimi
fexagefimi quinti, quo GESNERVS mortalia depofuit , annum non penitus explens
quinquagefimum. Doluit morte eius vrbs tota : magna igitur ffequentia poftero die
omnium ordinum homines funus deduxerunt, corpusque in fummi templi periftylium
fepeliuerunt, iuxta/etewwFRISII fepulchrum, qui fuperiori anno eum praecefferat;
vt poft obitum coniungerentur corpora, quorum animi femper fuere coniunttifli-
mi. (w)
Defiit igitur inter mortales efle Vir fauftiflima forte et longaeuitate multo maio-
rc digniflimus ; nam fi integrum quoque faeculum abfoluiflèt, neque gloriae fuae neque
ftientiarum emulumento fatis vixiffet. Vaftifllmorum vero laborum, eaque num-
quarh interrupta catena, corporisque fragilitas ex teneriori ftrudura pendens, vix pro-
mififlent canam feneftutem, fi quoque virulentus ifte morbus ipfi peperciflet, quod
ipfe pluries praeuidit. (a:) Habitum enim corporis debiliorem a iuuentute fere nadtus
eft, quod morbi pafllm enarrati confirmant, ipfeque fe phlegroaticum et frigidi ven-
triculi hominem vocat. (y) Vultus ideo etiam paullo macilentior pallidiorque fuit prae-
fertim aetate virili. Frons tamen patens et bene fornicata, per feueras meditationes
rugis magnis parallelis feniim exarata fuit, finubus frontalibus modice prominulis.
Orbitae amplae iuperciliis veftitae rectioribus, neque trucis neque iracundi fed placi-
di animi indices. Palpebrae decenter in latum fifiae oculos prehendunt, qui ferenita-
tem modeftiamque egreeie produnt,et quamuis hebetudinis et lufeitionis vitium habu-
erint, (z) acutilfimi peripicaciffimique fuiile debuerunt; cum lentium vitrearum, mi-
crofcopiorum nempe, beneficio, quo hodie tanta nobis nafeitur commoditas , non-
dum iuffulti, minutiflimas plantarum florumque partes adeo diftintie rimari potuerint,
vt rarifllmc aliquid eorum aciei effugerit- Nalüs longior parum et elcuatus, non tamen
aquilinus, fed qualis fublimem ingenuamque faciem decet. Os gratum, cuius
labia non extuberant, fed fere in temperantiae et confiderati fermonis fignum occulta-i
ta componuntur. Myftaces labium fiaperius non impediunt, fed cum decore quodam
adlateradefluunt; barba vero copiofa, denfa, in mento praecipue promiflior, qua-j
lem eiusfaeculigrauitas in viris popofeit, modice et vndofo tractu criipa, lenitatis in-j
genii indicium efle poteft. Quas itaque virtutes vuitu (a) iam quafi praeferebat GES-I
NERVS, eas et plures in vita et moribus declaratas dedit. Summa enim ipfi fuit Dei
diuinique cultus purioris reuerentia : tantus etiam amor erga feripturam facram, vt Co-
dicem Hebraeum Graecumque frequenter in manibus haberet. Numquam difllmula-
vit, fed pluries ad amicos et alibi profeflhs eft fententiam conuiciionemque fiiam dc
veritatibus diuinis: fola epiftola ad DALECHAMPiVM feripta arduam mentem, non
amplius in cortice haerentem, pleniflimc declararet, etfi aliud non fupereifet teftimo-
nium. (b) Summa quoque in illo erat humanitas,fimplicitas et integritas : nulla oftentatio,
luxus nullus, libidinis ne veftigium quidem occurrebat; pudorem potius et verecundiam
vbique.quam maxime demonftrabat, absque feueritate tamen vel morofitate, fed hi-
larisetfacetusinterdumexftitit, (Cj prout res dedit, Ob praeclara haec animi dona
I 2 quo-
(jv) Pleraque morbum nouiflimumet obitum concer-
nentiä, defumca funt ex SIMLERI Vit. p.19. a. ad
20. a. vbi aliquafufius adhuc explanantur. Placet
adiungere litteras a Cl.GESNhRO communicatas
Jo. Henr. Bulling eri. Ecclef. Tigur. Antiftitis ad
Jo. Fabricium ad d. 14. Dec. 1565. „ Quid di-
„ cam aut feribam , mi Frater Fabrici ? Moe-
„ ror moerotem excipit, et auget liipra modum.
„ Scis quantus mihi ex meorum mortibus dolor
,, lit excitatus. Nunc mors Clariflimi, Erudi-
„ tiffimi et Sandliffimi Viri D. GESNERl tan-
„ turn non enecat me. O miferum me, qui fe-
„ miuiuus tot funera fequi cogor. Sed cum Do*
„ mino ficplaceat, libenter me fubmitto .dilci-
„ plinae eius. Hac praeterita no die migrauit il-
„ lehora XI. ad Dominum. Herimihivaledicens
„ profitebatur fidem fuam, et mifericordiaeDex
„ per Chriftum fe commendabat. Laborauit
„ in extremum ‘vsque balitum. Heri quoque
„ adbuc feripfit. Nunquam decubuit , femper
,1 vel confeait cvel obambulauit. Dominica die
„ adhuc in facro coetu fuit. Peftilentiffimus an-
,, thrax praecordia eius occupauit, bubo ingens
p fub axilla eius finiftra fubfedit. Plura me di-
„ cere dolor non finit. Effertur ad quartam ve-
„ fpertinam.
Vide litteras ad lo Fabricium ad d. 12. Odbobr.'
1562. Epift. Lib. III. p. 92. a. item ad lo. Kent-
mannum et alibi pluries.
(jf) in Defcriptione Mont. Fradt. p. 49.
(z) Vide Epift. Lib. III. p. 84- a* et ibid- P* fe
(jif Effigiem, naturali minorem, viuis coloribus ex-
prefiam, et archetypo coaeuuam, inlpicere nobis
Conceflum eft beneuolentia Cel. GESNERl.
'F) Plura de his legi poffunt in litteris Epift. Lib. L
; p. 25. b. Epift. Lib. II. p. 56. a. etb. Epift. Lib.
III. p. 123. b. it. ibid. p. 125. a. etalibi, vt ec
in Vita SIMLERI. p. 16. a. et b. Epiftola vero
ad Dalcchampium ad d. 8. lan. i 5^2* fcripiy»
quam MORERI loc. cit. optat vt ederetur, m-
ferta legitur nunc inMuf.Heluet. Particulal. 11-
guri 1746. 8V0‘ impreffa. p. 133- ad
c) Vide exempla Epift. Lib.I. p. 29.1b. Epift.Lib»
III. p. 90, a. ibid. p. 104. b. ad Tbeod.
ger. it. Epift. Lib. IV. ad Kentm. d. d. 29* G t.
I565-d.
13-Dec,