cuitare potcrat partium ftudium,quod pkmmqueinhaercfccrefoktcenfonbus.^uilaudant,
quibus fauent, et vitupérant, quibus male cupiunt flue dodnnis fiue Auttoribus.
MultipUci ratione et peccant et noccnthi,praefertimfiemditi funt, dutpemmcalumni-
antur, apud eos,qui opinionibusreguntur, et quorum maxima pars eft, Temper ahquid
hacreùdum encomiis ornant interdum leuisarmaturaemilites,feducunt emtorumalios,
alios in temporis et numorum iaauram adigunt Quamimpiger et quam cautus interim
fuit GESNERVS, euitarenon potuit finiftrum aliquorum iudicium ƒ ),etiam eorurrgqui
alias iufi fatis aequi funt; (?) dum autem ficcitatem ftenlitatemque accufant, nifi
Compendia refpexerunt, quorum diminutionem ipfe Audor dolet (fo, immerenter fe--
re taxare videntur. Vitia omnino quae paffim irrepferunt§ dignltati laboris _apud alio^
nihil detraxerunt de exiftimatione ; (i) certum enim eft, nullum fine lllis nafci hbrum, et
optimus folum erit,qui minimis vrgetunpraeponderauit ergo apud plerosque confide-
rftio conatus, quern GESNERVS in hoc campo fecit, cuius vero abfolutiflima exfecu-
tio vnius hominis, praefertim talis, qui tot aliis non minus, grauibus penfis diftridus
eft, vires fuperare videtur. Non enim foil litteraturae cundam ammi attentionem con-
fecrauerat prout Temper, Tie hoc praefertim tempore ; fiquidem iam tunc de fcnben-
da Animalium hiftoria multa non folum cogitaffet, fed et complûtes, et vt d m t,mm-
meras Animantium quadrupedum, auium, pifcum et infedorum figuras fuw co or -
bus ad viuum expreifas tarn ab amicis, quam propms mterperegrmationtoinftituttö
obferuationibus congeffiiTet, quarum bonam partem lignei^^foT f p ™ Ä ö n T
haberet. (k) Frequentes etiam litteras ad homines dodos in diuerfis Europae legioni-
bus, a quibus et effigies, et curatas defcriptiones, naturae rerum confentaneas pe lit, B
que a non paucis amplas nadus eft accefliones, ab alus vero, vt femper eft maior llli-
bcralium numerus, fruftra flagitauit (/). Noluit tarnen prius, etfi magnam opens partem
abfolutam fere poffideret, aliquid in lucem emittere, antequam ad Oceaium
Germanicum profedus, et pleniorem quorundam notitiam confecutus effet, aut ber
nignum aliquem promotorem inueniffet, cuius aufpiciis nobile adeo propofitum an»
plus excoli? et fpkndidius abfolui poffet (m). Quamuis autem Anftoteli huic defuent
Alexander, qui excitato ingenio animum adderet, folus denique integrum perfecit ne-
gotium, vt mox videbimus, ■
Anno poftmodum miUefimo quingentefimo qua drag cfmioftxto aliurnperegrinationis
’’italicae frudum public! iuris fecit , et Graecae linguae curam fimul habuit., tradens
Frofcbouero excudendas Sententias ouAntotiimn et MaxmmMonachos colledas,^-
bae Maximi Aphoriftnorum Centurias quatuor, Theopbilt Inflitutiones et TattamAJpr-
rii Orationem, quae omnia, praeter Maximi Centurias, ex codicibus manufcriptiscles-
fumta Venetiis fecum deportauerat, et ex parte in latinum transtulerat (n)', Tati am
Orationi fubiecit adnotationes, confedas labore per paucos folum dies continuato ,
prolixum tamen diicurfum in omne fere fcientiarum genus excurrentem uftentes; quo
• c n Horuin aiiquos iecenfet MORHOF. H c. p. c.
et Pope, BLOVNT. 1. c. ita loquens : „Iniurii
■ „ lunt et ingrati in bonuni Vinnn, qui lcrîpta eiüs
„paffim traducunt, vt non fatis accurata,et fplo la-
„ bore, nullo vero ingenio fpeftanda. Quodfji-
’ miliare effe folet in Germanos conuitium omnium
exterorum, qui fi non haberent aGermanis con-
„ geftas rei Utterariae opes, anguftius certo fecum
„habitarent. Adeo (quae Voffii pfaêf. in Theol.
„Gentil, querela eft) laudis nihil fperandum,
•„quocunque etiam iudicio adhibito, propter am-
„binofiilos iftos,in fttenua inertia et ingenifet fa-
’ cundiae laudem folis fibi vindicantes ; aliis relin-
” quentes duntaxat laboris gloriam, cum arcadico,
g vtloquuntur, pecore communis. Etiam Gad-
” Jins, tenuis et ieiunus fcriptor , minutam dili-
” gentiam in eo teprehendit, qui ipfe montes par-
’’ mriendo non nifi mures parit. Rolanius quo-
que Afarefms in Epiftolis fuis Philologicis, ope-
, re doclo, Gl SNER.VM aiicubi, vt locorum com-
munium icriptorem, exagitat, cum GESNERVS
’ « GÉSNERO fimiles inter eqsfint, qui fyl-
9, vas ferant, vt habeant alii, quas caedant et ex-
„ cidant. , '
r n\ Ita TEISSIER. Elog, des Horn. Savans p. 201.
V<5et 202. ex NicoL Antonio Praef. Bibb Rifp. et
Baitiet Iugemens des Savans, fentit: „ II eft vrai,
w comme l’a remarqué Nicolas Antoine, que
’ GESNER a 'compofé fa Bibliothèque d’une
„ maniéré un peu feche et fterile.
(b') Vide Epift. de libris a fe editis. p. 23. b.
Cf) Cüius rei amplateftimonialegi poffuntapud MOR-
H0FIVM1. c. et Ioh. IONSIVM de Script. Hift,
Phil. p. 310. quae collegit Pope BLOVN-
TIVS 1. c. et apud alios.
(70 Vide Biblioth. Vnjüerfal. p, 182. b. et 183* a*
it. quae fupra p. VIII. nota Qq) iiidicantur, vt et in
Dedicatione Verfîonis Sententiarum Monach. la-
tinae, feorfim impreffae, et Io. lac. FF'GGERO
confecratae; •
(/) Vide Dedicationem ad Io, lac. Fuogerm Hifto
riae Auium. p. 4.
fmVVide Bibliothec. Vniuerfal. p. i8n. b..
(n) Vide Praefat. ad Sententias ipfas. Titulus hic
eft : Se'ntentiarum fiue capitum Theologicorum
praecipue, ex facris etprofanis libris, tomi très;
per Antoniam e t , Afaxmm Monachos olim
colleâi etc. Abbae Maximi Aphorismorum feu
Capitum de perfedla charitate et aliis virtutir
bus chriftianis. etc. Centuriae très Tbeophili Sex-
ti, De Deo et fide Chriftianorum contra gentes
Inftitutionum libri très etc. Tatiani Alfyrii Ora-
tio contra Graecos. Tiguri 1546. Folio, per
Chriftoph. Frofchouerum. Textus Graecus pe-
, culiarl VolumiAe, et Translatio latina alio fimili
comprehenditur.
ipfo fatis cognofci potefl vbertas doftrinae, in GESNERO latentis. Vt autem res Me.
dica aliquam lucubrationum partem fibi vindicarc poffet, eodem anno conflauit etiam
libellum de remediis purgantibus et vomitoriis. (a) Eadem deinde, prout fcriptis nunc
ampliffime praeftiterat, fcholae Tigurinae incrementa promouere adnifqs eft inftitu.
tione etpraeleftione, atque Arlftotelis ethica et Phyficos libros ea lingua, qua a,h au.
dtore fcripti funt, interpretatus eft, et explicauitnon folum, fed etiam non nurnquam,
vt auditoribus fefe adcomodaret, atque fie vt aeai iui mos ferret, compendia Virorum
tunc clariffimorum, Melancbtbonis, Scbegkii, Vclcurianis, WilAenbergii, Sebaft, Fa,
xii, ctHermolai Barbari publice dilucidauit, (p} et vbique, rerum naturalium Grae.
caequelinguae peritia exccllens acingenio furnmo praeditus, acute differuit, et difci.
pulis plurimum profuit i in quorum commodum etiam anno miUefimo quingentefimo
quadragefimo obi into Compendium Hermolai Barbari, de naturali fcientia agens, men.
dofiffime impreffum repurgauit. (q) Abfoluic denique Tomum fegundum Bihljothccag
fuae, cuius libros nouendecim priores Tub Pandectarum nomine imprimendos dedit,
(r) vbi libros fecundum clafies ac fcientiarum genera ordinauit; et mox aqno fequen.
te miUefimo quingentefimo quadragefimo nono librum vigefimum primum eiusdem, T'heo-
logica compledtentem fuperaddidit (r). Libnum vigefimum,qui Medicg feparatim tra-
tftare debefet, multasob caufasretinuit; ilium enim auam maxime polirg conftituit,
et eius elaboration! feptendecim annis poft adhuc infudauit (t), Quantam igitur per.
fedionem adipifci potuerit hoc penfum, in manibus Audoris erudifiSmi tot annis vo.
lutatum, vnusquisque iatis colliget, qui goniiderat bonitatem librorum, quos feftinan-
te calamo elaborauit, Omnino non parum et gloriae Audoris et arti Medicae deces.
lit, quod Liber hie nurnquam prodierit. (a) Quamuis autem ea in parte Medicorurn
commodo non profpiceret, illud tamen alio modo promouit, in tyronum vfum adii.
ciendo editioni Galeni, quam Frobenm Bafileae eodem anno parabat, capitum diftin.
dionem et argumenta librorum ita copiofa plerumque. vt vel inftar Epitomes aphori.
fticae ilia ipfe habuerit ( tv) ; vlterius etiam Galeni fragmentum, quod ex Stobaeo (x)
defumtum in latinum conuertit, contulit pro augmsnto operum huius Audoris, cuius
feda tunc valde celebrata exftitit,
Tpt tamque diuerfis negotils occupatifllmutn equidem vidimus Noftrum ,
cundis tamen his non obftantibusi, et quamuis bellorum calamitofi cafus eutn
etiam non parum adficerent (y), fimulque noui libri iam diiponendi animum di.
ftraherent, amor Botanices et Naturalis fcientiae , in quam tanto feruore Temper
ferebatur, neque nunc quieuit; nam fi fides eftproprio teftimonio (z), inmon-
/ o ) Hoc titulo : Enumeratio medicamentorum pup-
gantium , voraitoriorum et aluum bonam faciendum,
ordine alphabetico. Bafileae apud Frohen.
1536. 4t0* cum Antonii Afufae libello d§
Catapotiis.
0) Vide SIMLER. Vlt. p. 8- b.
q) Prodiit illud Bafil. apud Oporinum 1548. 8V0*
fub titulo : Naturalis fcientiae Compendium ab
Hermolao Barbaro confe&um. etc. adiedla
Hier Wildenbergii, Aurjmontani, in plerosque
Ariftotelis phyficorum libros Epitome.
C/) Pandeftarum fiue partitionum vniuerfalium, qui
fecundusTomus Bibliothecae eft, libri nouendecim.
Tiguri Frofchoyerus. 1548. Fol.
f f ) Pandeftarym, höc eft, Secündi Tomi Bibliothecae
Liber vigefimus primus f. vltimus, De
Theologia Chriftiana. ibid. 1549. Folio. In Epift.
de libris a fe editis p. 24. b. n. 35. pofitus eft annus
1459. ex transpofitiope numerorum erronea, quod
tamen, pro vt plura adhuc menda typographica
fideliter repetit Auftor Anonymus VitaeGESNE-
RI LipfiaeetZittauiae apudDau.Ricbterum 1711.
in 8V0' exeyfae, idiomate partim Germanico, quae
meratranspofitjo eftDefcriptionis cum adiuiuftis
' SIMLER1, cuius nomen plane omittitur,
( f) In Epift. de libris 91 fe editis quae 1562. Kal. Sept.
' .feriptaeft , p. 24. a. ita loquitur : „ Librum. vi-
„ cefimum certas oh caufas rebqui, et ne hafte-
„ nus quidem abfolui, quamuis materia fatis
copiofa mihi fit.congefta.
Cu) Adeo honorificum eft Cel. JC AESTNER.I ea
de re iudicium, vt non poflim non, quin illud
integrum adponam. Deprehenditur id m
EIVSDv Biblioth. Medic, p. 46. §. 13, „ O-
L mnmo dolendum, Conr, GESNERVM fe-
„ cundam partem Bibliothecae fiiae - - ad Co-
„ lophonem non perduxifle. Puculenter enim
„ apparet ex libro XIV. vbi de Pbilofopbiae na-
„ turalis feriptoribus egit, quanta huius Viri iu
„ hiftoria litteraria fuerit capacitas, quantoque
„ detrimento rei publicae litterariae, Medicae
„ inprimisfadlum fit, quod vieefimus liber, quo
„ de feriptoribus Medicis erat aölurus, ab ipfo
„ non fuerit elaboratus. H og interim certum,
?, Roberti Conftantini Nomenclatore-indice-
„ que totius Bibliothecae atque Pande6taruig.
,, GESNERI, etiamfi Brunfelfianum opus ifie
„ fuperet, haud aegrenos carituros fuifle, mo?
,, do GESNERI pande&ae vltimam vidiflent li-
„ mam. Verum enim vero male agitur cum re?
„ bus eryditorum, quod vtriüsque Viri do6li
„ feripta hodie nimis rarefcant.
(rv) Vide Epift. de libris a fe editis p. 24. n, 36. ars
gumenta haec in Edit* Lugd. fffo.apudloh.Frei*
Ionium et in luniarum Edit. omittuntyr.
(pc') Nempe: Galeni breuem denotationem dogma?
tum Hippocratis ex Sermone 99. Io, Stobaei,
quae deprehenditur in Edit. Veneta Iuntarum
1565. p. 231. a.
(y) Vide Litteras ad Ben. Aretium. Cal. Iulii 1551.
. feriptas, Epift. Lib. lib p. 110. b.
(z ) Verba funt In libro d? figuris rerum foflftium etc*
p, 50. a. qyae integra adponere liceat; „ Eft et
„ quod Lac lunare a noftris appeftatur: quod in
J aftiffimorym qyoryndam montium fielueti?
„ corym fpeluncis reperjtyr, vt Stockhomii
,, in ditione Bemenfium .et Fradti fiue Pi?
„ lati Lucernenfium. De quo repetäm hie ea
fere yerba, quae in Fra$i mo;ntis ßeferiptio*