te Pifati fuit circa hoc tempus, vt fcifcitaretur, num Quid noui M B j j S B j i B l
hendere poffet, Votietiam compos faâus, inter aka Lac Lunae, vtvocatur, primus
inMontibus Heluetiae detexit etdefcripfit (a). Nemos poftea omnes mtendit, vtpcr-
ficeret demumAnimaliumhiftoriam, quae hisfere anms cum plantarum ‘nqu'fltione
vacua a negotiis publicis et priuaüs nunc adduftis tempora ex aequo quafi pamtae a^.
Stupenda enim adfiduitate hue vsque perlegerat Audores Graecos,■-atmos,S S H f
obfeuros, veteres et recentes ad ducentos et quinquaginta (b), qui aut exmitituto
de animalibus, eorumque natura agerent, aut occafione data mentioncm folum de iis-
■ dem iniicerent : ex illis notabiliora, et quae vfui alicui ad fcopum propofitum effe pote-
rant fibi excerpfit, et ex his vitra centum et quinquaginta ita in compendium quafi
redeait (c), vtin noms hifee Commentais omnia deprehenderentur eorum obferua-
ta et effata, quae modo cupidis femtatoribus feitu neceffaria futura, aut vltenorcm-
quifitione digna iudicaret. W a t etiam a coniun&ffimis non folum amicisauda-
ria atque figuras, multasque ex Italia a Corn. SITTARDO, Medico inclytae vrbisNo-
rimbereenfis , et Georg. FABRICIO, Saxone, praefertim ex Oceano acceperat, ae-
1550. que ac anno miüejïmo quingentefimo quinquagefimo, H R
5 dumintimo fere examicis, apud fuos multum ceiebn lo. KENTMANiNU (d), qui
fat maenam copiam pifeium collegerat; fed etiam commercium htteranum amplifli-
murti earn ob rem frequentauit, tam in terris patriis, quam in diuerfis Germamae,
Galliae, Angliàe et Italiae locis (r), quin et eruditosBfpaniae,Damaeet^ fcptentrionalium
inuitauit, vt obferuata conferrent. Dum itaque mdefeffa ledione vbique
haunt, animo in hanc Phyfices partem quam maxime prono cononuo ft'mulatur,
amicorum adminiculo fiilcitur, pro facultatum fuarum viribus impenfis nuUibi parat,
laboribus domi et foris ; videndo, fubinde feifeitando a quibusuis do&s, indodis ,
duibus, peregrinis, venatoribus, pifeatoribus, aucupibus, paftonbus etom 1 bom-
num genere multa cognofcit et eruit, rem eo perducit, vt coagmentare poffet fenem
iftorum Voluminum, qualia prior aetas nondum viderat. Primarius N om , îsque o-
mnium exccllentiffimus, dum vafto huic labori fe immitteret, fcopus j g i |g g g ||g
notitia. et amoeniffima naturae contemplatio, quae animis, ad Arcmtecti per omma
fummi et noftri naturaeque Domini cognitionem et venerationem adfçendenti-
b us, veluti feala fefc fubmittit, qua per gradus in fublime euehi et euqcan quafi
eoeuntur. Studuit autem fimul iniis elaborandis, vt omnibus, quantum in le effet,
placeret, et vt .quilibet, qui libros hos legeret, fruélus aut delicias perciperet ; hinc
extotofere feientiarumambitualiquidaamifeuit, ex quo Philofophi, praefertim naturae,
aut morum et virtutum difeiplinae ftudiofi, Medici, Poetae, Grammatici, Phi-
loloei, atque linguarum cultores haberent, quo proficerent aut obleaarentur. figuras
praefertim eas,quas ipfe pingi curauit, pro genio quidem faeculi, fatis tamenprobas
nec inconcinne exfculptas adiccit; malasquoque, cummeliores non fuppeterent, et
„ ne nojlra ante annos fedecim polui. etc, Cer-
tnm eft, librum defoflilibus anno 1565. pro-
„ diiffe, et fere ad prelum feriptum effe; ab hoc
„ anno 1565. 11 detrahes 16. neceffario hidica-
bitur annus 1549. vel minimum .1550.
(a) Defcribere omnino potuit indicato tempore,
etiamfi non ftatim publicauerit, prout faepius
fieri folet, dum vberiorem rei alicuius notitiam
confequi volumus. GESN ERVM vero iam ante
annum 1555. Montemhunc adiiffe, abunde
porro patet ex litteris ad Ben. Aretium. Ian. 29.
1552. feriptis : Epift, Lib. III. p, 116. a., vbi
haec profert: „ Libellos noftros iam femel at-
„ que iterum promiffos i t»v n i n t i T i J u v és*
„ T o tv c o v , x e u TÜ» T8 H/AttTfi« ogaf T r ip in y u f iv breui
expedabis. Quibus verbis iter huius anni fub
not. CO commode intelligi poteft. Nifi itaque
quis bina haec loca mendofa fupponere vellet,
concedet, GESNERVM plusfimplici viceMon-
tem Fradüm cónfcendiffe.
(O Vide Epift. de libris a fe editis p. 24. b. n. 37.
fc ) Vide Dedicationem ad Librum H3. Hiftoriae
Animalium, f. Librum de Auibus, inferiptam ib.
lac* FTGGERO.
CiT) Vide litteras ad eundem datas d. 22. Aprilis et
Cal. Dec. 1550, Epift. Libro IV. contentas.
c o Ipfe nominat fequentes, quorum nomina officii
caufla, renouari aequum videtur : Aegidius
TSCHVDVS Cqui in Elogiis Doftor. Viror.
Jhuaneis. Londini 1671, S'“4 publicatis p. 0 .
SCH E V D V S ’vacatur) Guilielm.RONDE-
LETIVS , Hier. ZANCHIVS , lo. DRYAJM-
DER, Leoiivar. GRIMALTVS, Lud. LAVA-
TERVS, Nie. DALONVILIVS, Raphael et
Gottofredus SEILERJ, thorn. ERASTVS, Vlyfi;
ALDROVANDVS, Hier. MASSARIVS, Akl-
chior GVILANÖINVS; Io. CAIVS, Gw/.ÏVR-
NERYS, Angli ; Vale nt. GRAVIVS, Wolfe.
LAZIVS, Henr. a. S. CLARO , lo. FKRRE-
RIVS , Ant. Afufa BRASSAVOLVS , Theod.
BEZA , lo. Henr. MVNZINGERVS, Medicus
in Fuggerorum Familia; Adr. Alarfilius a
DONGEN, Pharmacopeia Vlmenfis ; Petr.
■ C O N D EB E R G 1VS, Antvverpienfis, Atit.
SCHNEBERGERVS, conterraneus etdifcipuius
olim; Petr. GILLIVS, Venetus, verfione. partis
Aeliani clanls; Sigism. Baro in HERBER-
STEIN Io. PONTANVS, Petr. BELLO-
NIVS Aloys. MVNDELLA, Claud. TEX-
TOR, Geneuenfis, Bened. Medici filius; lo.
TANMVLLERVS, Chirurgus Aug. Vindelfe,
Hier. CARDANVS, lo. DALECHAMPIVS,
lo ECHTIVS, Medic. Colonienfis ; Achill.
Pirmin. GASSARVS, lui. ALEXANDR1NVS
ImD. Ferdin. Medicus; Carol. EGELIVS, Medicus
Rauenfpurgi; Bened. D. B ° .
NÈRVS ex i Polorna, Felix PLATERVS et
lo. BAVHINVS: et alii forte plures, quos ia
Libris Animalium et Epiitolis paffim adducit.
Editor împcnlàs plures pro comparandis exaâioribus ferre recufaret, atque fidas in-
terdum, prout ab Amicis mifïàe erant, inferuit quidem, fed plerumque notauit aut
reprehendit. In aquatilium Libros icônes Guil. RONDELET1I et Petr. BELLON1I
Gallorum transfiimfit, de fuis autem plurimas intercalauit, (ƒ) aüt ad latus pofuit.
Vterque horum iam nominatorum Virorum fimilia cumGESNERO ftudiaexcolebant,
interim ab eo tempore, quo iftos in Gallia reliquerat, aemulos hofee aequali amici-
tia profecutus erat; etiamfi non leuis propter aemulationem contentio inter ambos
oborta èflèt, neque reciproco fauore excidit, fed vtrique acceptiffimus fuit, cum v-
trumque libéré et absque longis excufationibus vel emendare, prout res poftularet, vel
laltem abiis difïèntire nonraro fufeepiflet. (g ) Earn vereque germanam ingenuitatem
.noftris temporibus fruftrafortaffis quaeres, vel nef fperare quidem poteris,quamdiu qui-
libet fere ftatim acriter cenferi, vel afpero modo tractari fe putat, quoties aliquis me-
ro veritatis ftudio diffentit, Quamuis diffenfus aequo animo ferrent Viri fupra nomi-
nati, iuftos tarnen laborum horum iudices non inuenit omnes, fedpotius iniquos pas-
fim obtreâatores, qui Libros iftos Centones adpellarent, vel alio modo criminaren-
tur, (b) et obiicerent, quod tot figmentorum falforumque memoriam feciffet. Quo
vero iuris titulo id inftituerint,inde ftatim in aprico eft,quod Au£tor fatis profeflus fit,
fe non feligere magis , quam colligere voluiffe, quae diueminata et fparfa vndique de-
prehenduntur. Ideo laudandi magis quam vituperandi erunt impetus, cum repertorii
quafi generalis vices explere poffint neque vilipendendae propriae obferuationes, etfi
nine inde imperfediores effent, cum ipfa, quam tangunt, feientia in primis adhuc hac-
reret incunabulis, quae hodie nondum ita adulta videtur, vt omnibus exemta dici pos-
fit ambiguitatibus. Pcnetrauit tarnen iam Nofter ad minutiora, et (liceat paucifiima
cuocare) Echini marini Anatomen adgreffus eft, quam noftra demum memoria infi-
gnis KLE1N1VS pleniorem reddidit: atque Seram aquaticam, quam acutiffimus Naturae
Venator LINNAEVS apte Gordium nominat, vermis genus non valde frequens,
in fontibus et fuper herbasrepertum, primus, quantum noui, depinxit. (i) Alphabe-
ticum de caetero ordinem primum fecutus eft, quem commodiorem et inftituto proprio,
et tyronum ftudiis iudicauit, cum tarnen fequentibus annis mutauit. Superfedeo
vero nunc, prolixioribus verbis fingulorum capitum tradationem recenfere, cum to-
ties repetitum fuerit hoc argumentum. (A‘) PotuilTet equidem et debuiffet fortaffis
aliqua paffim praetermittere, fi laborem ad temporum noftrorum genium intuemur,
qui vero faeculi, in quo feriptum eft Opus, indolem perpendit, et quam facile fit in-
ventis aliquid addere confiderat, maximo in pretio non tam habebit difficillimos labo-
res Noftri, quam potius mirabitur magnitudinem aufus, quo homo priuatus, praefi-
diis opülentorum deftitutus, familiaris rei anguftia preflus, miniftrationibus vitae quam
maxime neceffariis vix fufficiens, tam immenfo rerum occurrentium campo fefc im-
imittere potuit, tanta omnino praeftitit, et fimul tot aliis par fuit. Hoc vnicum certe
momentum, etfi cunda feponas, immortalem ipfi apud aequos bonosque aeftimato-
res ftruere poteft laudem. Voluntas fane et defiderium ipfi non defuit, hanc feientiae
inaturalis partem, ad fummum, quod capere tunc poterat, faftigium promouendi, fi
res circumftantes maiora permififient. Nam vitra peregrinationes, quorum iam men-
tionem iniecimus fupra, adiit etiam quaedam Germàniae loca ; cum autem Argen-
toratum defcendilfet, et feeundo Rheno in Oceanum nauigare vcllet, (/) vt pifees et
D alia
(ƒ } Propriae aut sb amicis communicatae fatis diitin-
gui poffunt primo quafi intuitu,grandiores enim
plerumque funt, et diligentius fculptae.
Cg) Mentèm feam foper hanc rem eleganter déclarât
ipfe GESNERVS. Epift. Libr. Ill, p, 138.a.
Q} Inter eos fuit MATTFHOLVS, de quo ipfe qhe-
ritur in Nomenclatoris Icon. Quadrupedum
praefatione. Alius poftea furrexit Roland. MA-
RES1VS. qui Epift, Lib. 2. Ep. 26. ita loquitur:
„ GESNERVh de omnium animalium hiftoria
,, fofiffime feripfit,quamfimiliter materiamVlys-
„ fes Aldrouandus immanibusvoluminihus profe-
,, cutus eft. Sed libere dicam, Plinii paucos
,, libros de animalibus, pluris fecerim, quam
„ iftorum 1 de .iisdem inimitos. Vide Pope
„ BLOVNT. 1, c.
( i) Figura, ipfe qubque monehte, paullo craffior eft
naturali, melius tameh orbiculos articuloruin ex-
primit, qiiàin icon VÈL5CH1I. De Ven. Medi-
neri'f. fig. r. fet 2. ad pag, 92. Longitude etiam vermis
coufueta , qui in Italia praefertim rarus videtur,
triplo et vitra maior effe folet, quin etiam
interdum per interualla inaequalis craffitiei, vt
pluries obferuaui, quoties vermem, apud nos
riuulorum hofpitem, examinaui, et diu viuen-
tem detinui, renouata fubinde aqua. Difcifiùs
etiam per portiones mouetur adhuc, quod cum
lumbrico commune habet, neque viuere ftatim
definit; etfi vappefcante aqua hinc inde putredine
vnitas feluatur. Nomen Gordii ipfi conuenien-
tiffimum eft, propter miras contorfiones et intuitu
interdum inextricabiles, quas per integros^ interdum
dies feruat, magna vero facilitate etiam
explicat; quando explicatus quiefeitfemperfere
vnam extremitatum, quae forte pro capite eft,
oblique ad aquae iuperficiem redta protendit.
QQ Fufa narratio partitionis éxftat in SIMLERI Vit.
p. 10. a. , vsque ad p. 12. a. et vitra : ex quo rc-
petitur apud Alelch. ADAM. 1. c. et a plerisque
fequentibus.
Cll) Quod olim fibi propofherat, vt didtum eft fopra
p. X. mot. (m)